Poetin spreekt opnieuw dreigende taal - Kremlin waarschuwt dat het gastoevoer naar nog meer landen kan afsluiten

De Europese ministers van Energie houden maandag een buitengewone zitting, nadat de Russen de gasleveringen aan Polen en Bulgarije stopgezet hebben. Dat meldt de Franse minister voor Ecologische Transitie, Barbara Pompli, op Twitter.

De Russische president Vladimir Poetin had vorige maand verklaard dat Rusland alleen nog betalingen in roebels zou aanvaarden voor zijn gas. Maar volgens de Europese Unie vormt dat een inbreuk op de sancties en zal dat Moskou versterken. Zeker Polen was heel uitgesproken in het verzet tegen betalingen in roebels.

Gazprom voegde nog toe dat het gisteravond de betaling voor gas in april niet ontvangen had van het Bulgaarse Bulgargaz en het Poolse PGNiG. Vanuit het Kremlin was vandaag te horen dat het dichtdraaien van de Russische gaskraan naar Bulgarije en Polen het antwoord is op de "onvriendelijke handelingen" van die landen. 

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, liet weten dat de Europese Unie zich voorbereid heeft op een onderbreking van de Russische gasleveringen en met een gecoördineerd antwoord zal komen. 

Kiev verwacht "bijzonder moeilijke weken" nu het Russische leger "troepen heeft verzameld voor een grootschalig offensief in het oosten". Daarvoor heeft de Oekraïense minister van Defensie Oleksii Reznikov gewaarschuwd op Facebook. Hij roept de bevolking daarom op tot "veerkracht en eenheid" na al meer dan twee maanden oorlog met Rusland.

"Jammer genoeg gaan we nog meer soldaten verliezen alvorens we de overwinning kunnen uitroepen", vreest Reznikov verder. "Er zullen nog meer gewonden en vernielingen zijn." Het Russische leger is zich al bewust van zijn "strategische nederlaag", en gaat daarom proberen de Oekraïense soldaten "zoveel mogelijk lijden toe te brengen."

Eerder op de dag maakte het Oekraïense leger bekend dat de Russische troepen in het oosten van het land inderdaad vooruitgang boeken. In de regio's Kharkiv en de Donbas konden ze verschillende dorpen veroveren.

Secretaris-generaal Antonio Guterres van de Verenigde Naties (VN) is woensdag in Kiev aangekomen voor zijn eerste bezoek aan Oekraïne sinds de start van de Russische invasie op 24 februari.

"Ik ben in Oekraïne aangekomen na naar Moskou te zijn geweest", tweette de Portugees. Hij zei zijn "werk voor de uitbreiding van humanitaire ondersteuning en de evacuaties uit gevechtszones te verzekeren" te willen voortzetten.

Guterres gaat donderdagmorgen naar Borodjanka, Irpin en Boetsja, alvorens met de Oekraïense minister van Buitenlands Zaken Dmitro Koeleba en president Volodimir Zelenski te praten.

Hij ontmoette eerder in Moskou al de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov en president Vladimir Poetin, om dan vanuit Polen naar Kiev te sporen.

Shell aanvaardt niet langer geraffineerde producten uit Rusland, ook niet in mengsels. Het olie- en gasconcern heeft clausules in handelscontracten gewijzigd, zo werd door het bedrijf bevestigd na eerdere berichtgeving door persbureau Reuters. Eerder zou in de contracten hebben gestaan dat producten die voor meer dan 50 procent van Russische origine waren als Russisch werden bestempeld.

"Wij werken eraan om Russische olie en gas geleidelijk uit onze keten te bannen en tegelijkertijd de energie- en brandstofvoorziening op peil te houden waar miljoenen mensen elke dag op vertrouwen", luidt het in een verklaring van Shell. De nieuwe voorwaarden hebben geen gevolgen voor aankopen van Russische ruwe olie. Deze bouwt Shell geleidelijk af.

Het mengen van brandstoffen is in de sector een gangbare praktijk. Dit kan plaatsvinden op bedrijfsniveau of in opslagtanks die een mix van brandstoffen uit verschillende landen bevatten.

Shell meldde vorige maand al dat het stopt met het kopen van Russische ruwe olie. Verder wil het concern zijn betrokkenheid bij alle Russische olie- en gasproductie afbouwen na de invasie van Rusland in Oekraïne. 

Rusland gaat acht Japanse en drie Noorse diplomaten het land uit zetten als vergelding voor een soortgelijk besluit dat Tokio en Oslo onlangs nam tegen Russische diplomaten, vanwege het Russische offensief in Oekraïne.

"Sinds de start van de militaire operatie in Oekraïne op 24 februari is Tokio een openlijk vijandige anti-Russische koers ingeslagen", aldus het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring. Het ministerie beschuldigt de Japanse autoriteiten van het aanwakkeren van een "anti-Russische hysterie" in hun land, die "culmineerde in de uitwijzing van acht Russische diplomaten" begin april. De Japanners moeten Rusland voor 10 mei verlaten.

Noorwegen had eerder drie Russische diplomaten uitgeroepen tot personae non gratae.

Sinds de start van de Russische invasie in Oekraïne werden al ruim 400 Russische diplomaten door hun gastland uitgewezen. Ook ons land liet weten dat het een groep van 21 Russische diplomaten het land uitzet. Rusland antwoordt gewoonlijk op dergelijke maatregelen door eveneens diplomaten uit te wijzen.

Ongeveer 2,3 miljoen vluchtelingen uit het door oorlog verscheurde Oekraïne hebben tot nu toe tijdelijke bescherming in de EU aangevraagd, zo meldde het in Malta gevestigde EU-agentschap voor asielzaken (EUAA). Volgens de voorlopige analyse is dat ongeveer 44 procent van de mensen die het land tot nu toe zijn ontvlucht. 

Elke week vragen ongeveer 300.000 Oekraïense vluchtelingen tijdelijke bescherming aan in de EU, Noorwegen of Zwitserland. Deze status garandeert mensen rechten, zoals een werkvergunning, toegang tot medische zorg, huisvesting en sociale uitkeringen voor een periode van één tot drie jaar. 

Slechts een zeer klein aantal - ongeveer 21.700 mensen - heeft in de periode tussen 21 februari en 24 april in de Europese landen asiel aangevraagd in plaats van tijdelijke bescherming.

Volgens cijfers van de EUAA hebben sinds het uitbreken van de oorlog 4,6 miljoen Oekraïense vluchtelingen de EU bereikt. De meerderheid, ongeveer 2,9 miljoen, is aangekomen in Polen, ongeveer 800.000 in Roemenië, ongeveer 500.000 in Hongarije en 360.000 in Slowakije.

Een ontmoeting tussen de leiders van Oekraïne en Rusland lijkt nog steeds niet in zicht. De Oekraïense presidentieel adviseur Michailo Podoljak, hoofdonderhandelaar bij het vredesoverleg, zegt dat de landen daar nog geen overeenkomst over hebben bereikt.

In Kiev bestaat al langer de wens om direct met de Russische president Vladimir Poetin in gesprek te gaan. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky riep zaterdag nog op tot een overleg met Poetin om "een einde te maken aan de oorlog". Turkije probeert deze ontmoeting als bemiddelaar te regelen.

Rusland heeft woensdag 287 leden van het Britse Lagerhuis de toegang tot het land ontzegd, als vergelding voor een soortgelijke maatregel van Londen tegen Russische parlementsleden die het offensief in Oekraïne steunden. Het Britse Lagerhuis telt in totaal 650 leden. De getroffen parlementsleden zijn leden van de regerende Conservatieve partij en van de oppositiepartij Labour.

Op de lijst staan onder meer de voorzitter van het Huis, Lindsay Hoyle, en ook brexit-minister Jacob Rees-Mogg en milieuminister George Eustice. Ook Diane Abbott, een naaste medewerker van voormalig Labour-leider Jeremy Corbyn, wordt de toegang ontzegd.

Op 16 april had Moskou premier Boris Johnson en verscheidene andere hoge Britse ambtenaren al de toegang tot Rusland ontzegd: vicepremier Dominic Raab, minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss, minister van Defensie Ben Wallace, oud-premier Theresa May en de Schotse eerste minister Nicola Sturgeon.

Oekraïne behoudt de controle over het grootste deel van zijn luchtruim, meldt het Britse ministerie van Defensie. Volgens de dagelijkse inlichtingenupdate is Rusland er niet in geslaagd de Oekraïense luchtmacht te vernietigen of de luchtverdediging uit te schakelen.

Rusland voert volgens het ministerie vooral luchtaanvallen uit in het zuiden en oosten van Oekraïne, ter ondersteuning van zijn grondtroepen. Moskou heeft minder mogelijkheden voor aanvallen in het noorden en westen, aldus de Britse inlichtingen, omdat de toegang tot het luchtruim daar "zeer beperkt is". Rusland valt nog steeds militaire doelen in heel Oekraïne aan, iets waar Rusland zelf ook regelmatig over bericht.

De Britten melden ook dat Rusland bij luchtaanvallen in Marioepol waarschijnlijk gebruikmaakt van ongeleide projectielen, waarbij de kans op burgerslachtoffers groter is. Volgens de lokale autoriteiten zijn in Marioepol sinds het uitbreken van de oorlog enkele tienduizenden burgers om het leven gekomen. Het dodental in de havenstad is momenteel niet onafhankelijk geverifieerd.

De doelen van Rusland gaan veel verder dan de huidige oorlog tegen Oekraïne, zei Volodymyr Zelensky dinsdag in zijn dagelijkse videoboodschap op Telegram. Rusland wil volgens de Oekraïense president een "wereldwijde aanval op de democratie" uitvoeren.

"Het uiteindelijke doel van het Russische leiderschap is niet alleen om het grondgebied van Oekraïne te veroveren, maar om het hele centrum en oosten van Europa uit elkaar te halen en de democratie wereldwijd een slag toe te brengen", zei Zelensky.

De aanhoudende aanvallen op Oekraïne, zoals nu in de Donbas in het oosten van het land, zullen Rusland echter alleen maar "nieuwe verliezen" brengen, denkt Zelensky. De aanvallen zullen namelijk leiden tot een nieuw EU-sanctiepakket of meer handelsbeperkingen. De meerderheid van de Russen zal daardoor de agressie van de Moskouse regering met armoede moeten bekopen, aldus de president.

Zelensky waarschuwde opnieuw voor de nucleaire dreiging door Rusland, nadat volgens hem Russische raketten over de drie kerncentrales in het land vlogen. "Wat is dit? Dreigen met wapens, of reageren op wapens?", vroeg Zelensky zich af. Volgens hem begrijpen de Russen niet "wat de ramp in Tsjernobyl was". De Oekraïense president waarschuwt dat "niemand die weet hoeveel nucleaire sites, kernwapens en relevante technologieën Rusland heeft zich veilig kan voelen."

De Russische president Vladimir Poetin heeft de "politieke ruimte" om zijn invasie in Oekraïne te beëindigen. Dat heeft de Britse premier Boris Johnson dinsdag gezegd.

"Gezien de massale Russische steun voor wat hij doet en de schijnbare onverschilligheid van de Russische media voor wat er werkelijk gebeurt in Oekraïne, is de paradox dat Poetin veel politieke ruimte heeft om terug te krabbelen en zich terug te trekken", zei Johnson op TalkTV.

Rusland beweert dat de invasie in Oekraïne een "speciale militaire operatie" is. Wie een andere versie van de gebeurtenissen geeft, wordt opgepakt. Volgens Johnson kan Poetin daarom ook aan de Russische bevolking zeggen dat de operatie technisch succesvol en geslaagd is.

Rusland heeft herhaaldelijk gewaarschuwd dat de gevechten in Oekraïne kunnen escaleren en het tot een nucleair conflict kan komen als het Westen wapens naar Kiev blijft sturen.

Ondanks die dreiging, vindt Johnson niet dat het Westen toegevingen moet doen. "Ik denk dat hij (Poetin) veel ruimte heeft, hij heeft veel manoeuvreerruimte", aldus de Britse premier.