‘The Guardian’ roemt Belgische architectuur: ‘Van lelijkste land ter wereld naar mooiste gebouwen’

Want ons land mag vandaag dan wel over architecturale parels beschikken, dat was ooit wel anders, schrijft de krant. “Er is een reden waarom de blog Ugly Belgian Houses een culthit geworden is. Er zijn er veel om uit te kiezen.”

De kritiek komt niet van de Britten alleen. In 1968 publiceerde de Antwerpse architect Renaat Braem het boek Het lelijkste land ter wereld, waarin hij kritiek gaf op de stedenbouw – en het gebrek daaraan – in België. En ook de Amerikaanse kunsthistoricus G.E. Kidder Smith spaarde de kritiek voor ons land niet in The New Architecture of Europe: “De middelmatigheid van de Belgische architectuur kan alleen verklaard worden door de onverschilligheid van de overheid, de gebrekkigheid van het onderwijssysteem, en een slap materialisme.”

Maar de jongste twee decennia heeft zich in Vlaanderen een revolutie voltrokken, prijst The Guardian. “Het ooit lelijkste land ter wereld heeft nu enkele van de mooiste openbare gebouwen op aarde.”

Dat hebben we volgens de krant te danken aan de Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester, een procedure die in 2000 in het leven werd geroepen om nationale en internationale architecten en ontwerpers te selecteren voor openbare projecten. In twee decennia werden zo meer dan 300 openbare gebouwen ontwikkeld.

Als voorbeeld noemt de krant een opmerkelijke constructie van het Brusselse architectenbureau 51N4E in de Speelpleinstraat in Antwerpen, dat een kinderdagverblijf en stelplaats voor de groendienst integreert in één gebouw. “Aan de ene kant geven grote ramen uit op een verhoogd terras, waar kinderen spelen met uitzicht op het groen. Aan de andere kant biedt een houten overkapping beschutting aan het onderhoudsdepot van het park, vol aanhangwagens en tuingereedschap. Het klinkt als een onwaarschijnlijke combinatie, maar het levert voordelen op voor beide en de architectuur verheft de twee delen.”

Iconen

Naast veel “ingenieuze achtergrondgebouwen, die onbeminde hoekjes in stilte verbeteren”, brengt de Open Oproep ook iconen voort, aldus The Guardian. Van het provinciehuis van Antwerpen (Xaveer de Geyter) over bibliotheek De Krook in Gent (Coussée & Goris en RCR Arquitectes) tot het Havenhuis in Antwerpen (Zaha Hadid): de krant spreekt van een “verbazingwekkende productie voor een regio met 6 miljoen inwoners”.

In één adem geeft ze de architectuur in eigen land een veeg uit de pan. “Het proces waarmee de Britse overheid bouwwerken aanbesteedt, is vergeven van dodelijke incompetenties en geïnstitutionaliseerde nalatigheid”, klinkt het. De Open Oproep is de weg voorwaarts, waar het Verenigd Koninkrijk – en bij uitbreiding de rest van de wereld – iets van kan leren.