Kunstenaar Elly Van Eeghem: ‘Zijn standbeelden nog van deze tijd?’

Kunstenaar Elly Van Eeghem stelt tijdens het stadsfestival Openbare Werken van Kunstencentrum Vooruit haar XL-stadskaart Publiek Plan Gent N°1 voor.

Tien jaar geleden reisde Elly Van Eeghem naar Parijs, Berlijn en Montreal voor haar project (Dis)placed Interventions (2012-2018). In elke stad bezocht ze een atypische wijk en maakte ze er een video. Die toonde ze in haar thuisstad Gent. De video over de wijk in Asnières-sur-Seine, vlak bij Parijs, toonde ze in de Gentse Bloemekeswijk. Nadien praatte ze met de wijkbewoners. Uit dat gesprek bleek dat de bewoners een wijkhuis misten. Dus vertimmerde Van Eeghem met hen een openluchtcinema tussen leegstaande woonblokken tot wijkhuis. Zo werkt Van Eeghem: al luisterend naar en werkend met haar stadsgenoten bedenkt ze kunst die de stad leefbaarder maakt.

Bent u een geëngageerde architect?

Elly Van Eeghem: Helemaal niet. Ik vertrek niet vanuit de gebouwen maar vanuit de mensen. Ik denk met de stadsbewoners na over andere mogelijkheden om de publieke ruimte vorm te geven. Net de mensen die hun leven vormgeven in de stad worden te weinig betrokken bij de vormgeving van hun stad.

Vult Publiek Plan die leemte?

Van Eeghem: Het is een poging. Ik mailde een lege kaart van Gent naar kunstenaars die sinds 2012 deelnamen aan het Stadsatelier van Kunstencentrum Vooruit. Dat is een onderzoeksatelier rond kunst en samenleving, met de stad als werkplaats. Het festival Openbare werken is deel van dat atelier. Samen met de kaart – A2-formaat – stuurde ik 25 vragen op. Zoals: ‘Welk monument verdient geen plek meer in Gent?’ of ‘Wat is je lievelingspark?’ De antwoorden mochten op de kaart getekend of geschreven worden. Het leverde me een database van meer dan veertig belevingen van de stad op. Terugkerende antwoorden – zoals: ‘Meest geliefde park? Citadelpark’ – noteerde ik op een verse A2-kaart die ik Publiek Plan Gent N°1 noemde en te bekijken zal zijn in Kunstencentrum Vooruit. Op de achterkant van die kaart is mijn gesprek met stadsbouwmeester Peter Vanden Abeele te lezen. Dat gaat onder meer over hoe moeilijk de overheid het ermee heeft om te erkennen dat monumenten tijdelijk zijn. Standbeelden, bijvoorbeeld, zijn die nog van deze tijd?

Wat gebeurt er met de kaarten die u terugkreeg?

Van Eeghem: Op 30 april plakken we alle kaarten aan elkaar tot een cartografisch patch- work. Iedereen mag mee plakken en tekenen. Die XL-stadskaart wordt naar het vlakbij gelegen Koning Albertpark gedragen. In Gent ontbreken schuilplekken. Stedelingen wonen steeds kleiner en de behoefte om vaker buiten te verblijven, wordt groter. Maar als het regent of waait, zijn er amper publieke ruimtes waar je kunt schuilen. Dus dragen we de kaart, statementgewijs, als een luifel boven ons hoofd.

In 2017 richtte u CAMPUS op, een atelier voor de publieke ruimte in Nieuw Gent waar buurtbewoners houten stadsmeubilair bedenken. Werkt dit atelier mee aan Publiek Plan?

Van Eeghem: Ja. En tijdens Openbare werken stellen we het atelier open en serveren we eten in de tuin. En de voorstelling Be Water My Friends van Mara Oscar Cassiani speelt op het stuk braakland naast het atelier. De prijs van een ticket bepaal je zelf. Door zo’n ’tarief’ én door kunst te maken die ontstaat uit gesprekken met de buurt bereik je een publiek dat de weg naar de kunstenhuizen niet vindt. Dat maakt dit festival zo nodig. In élke stad. Publiek Plan kan overal georganiseerd worden.