Oekraïense commandant: “Nog altijd 200 burgers vast onder puin staalfabriek, we hebben hun stemmen gehoord”

De Verenigde Staten beweren "geloofwaardige informatie" te hebben dat Rusland van plan is om "midden mei" referenda te organiseren in een poging om de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loehansk te "annexeren". Moskou zou als aanloop naar die annexatie in het bijzonder "schijnreferenda" creëren. 

Uit rapporten van de inlichtingendiensten blijkt dat Rusland een soortgelijk plan voor Cherson overweegt. Cherson bevindt zich dicht bij de Krim die in 2014 door Moskou werd geannexeerd. Sinds de invasie van Oekraïne begon, is het de enige Oekraïense stad van grote omvang die bijna helemaal onder controle van de Russische troepen staat. 

Er zijn geen aanwijzingen dat lidstaten of Europese bedrijven Russische gasleveringen in roebels betalen. Dat hebben zowel eurocommissaris voor Energie Kadri Simson als de Franse energieminister Barbara Pompili gezegd na afloop van de spoedvergadering van de Europese ministers van Energie in Brussel over de opschorting van de gasleveringen aan Polen en Bulgarije. Simson beloofde ook dat er uitgebreidere richtlijnen van de commissie komen voor betalingen aan Gazprom.

De Europese ministers van Energie zaten maandagmiddag in Brussel samen om te bespreken wat de volgende stappen zijn nu Gazprom de gaskraan naar Polen en Bulgarije exact een week geleden heeft dichtgedraaid. Bedoeling van de spoedvergadering, op voorstel van het Franse voorzitterschap, was nagaan welke aanvullende maatregelen op korte termijn mogelijk zijn wat betreft voorzieningszekerheid, gasdoorvoer en beheer van gasvoorraden. 

"Het besluit van Gazprom om de gasleveringen aan Polen en Bulgarije op te schorten, is opnieuw een keerpunt in de huidige crisis", zei eurocommissaris Simson maandag tijdens de persconferentie na afloop van de vergadering. Ze waarschuwde ook dat "elke lidstaat de volgende kan zijn".

Rusland wijt de onderbreking van de gastoevoer aan het feit dat beide landen zich niet houden aan het decreet van de Russische president Vladimir Poetin dat voor het gas betaald moet worden in roebels. Commissievoorzitster Ursula von der Leyen waarschuwde de lidstaten vorige week al dat bedrijven en landen die wel in de Russische munt betalen daarmee het ­Europese sanctiebeleid schenden. 

Simson herhaalde die boodschap en voegde daar aan toe dat "de eis om te betalen in roebels een eenzijdige wijziging van contracten en het volgens het handelsrecht volkomen legitiem is om deze te weigeren". 

De Verenigde Staten zijn van mening dat de Russische opperbevelhebber Valeri Gerasimov vorige week in de Donbas geweest is. Mediaberichten dat hij daar gewond geraakt is, kunnen ze echter niet bevestigen. Dat meldt nieuwszender CNN.

Volgens de 'New York Times' was de stafchef van het Russische leger enkele dagen aan het front voor een inspectieronde. Op gezag van Oekraïense media meldde de Franse nieuwszender BFMTV dat de generaal aan het been gewond zou zijn geraakt door granaatscherven. Gerasimov zou daarop naar een Russisch ziekenhuis overgebracht zijn. Een hooggeplaatste bron bij het Pentagon liet echter weten daar geen aanwijzingen voor te hebben.

Kiev maakte gisteren bekend het hoofdkwartier van de Russische legerleiding in de Oost-Oekraïense stad Izjoem aangevallen te hebben. Daardoor zouden tientallen soldaten en een hoge officier gedood zijn. 

De militaire inlichtingendienst van Oekraïne had informatie dat ook Gerasimov in Izjoem verbleef. Hij coördineert als chef van de generale staf het Russisch offensief in de Donbas. Moskou heeft niet gereageerd op het bericht over de aanval.

De terugkeer van Amerikaanse diplomaten naar Kiev wordt aan het einde van de maand verwacht, kondigt de Amerikaanse diplomate Kristina Kvien aan. De diplomaten vertrokken midden februari, enkele dagen voor de inval van Rusland, uit de Oekraïense hoofdstad.

"We hopen dat de omstandigheden het toelaten om aan het einde van de maand naar Kiev terug te keren", verklaarde Kvien tijdens een persconferentie in Lviv, een stad in het oosten van Oekraïne. "De veiligheid van de werknemers is prioriteit. Als de veiligheidsdiensten ons zeggen dat we kunnen terugkeren naar Kiev, zullen we dat doen." 

"De boodschap aan Rusland is: 'Jullie hebben gefaald'. Poetin heeft een historische inschattingsfout gemaakt met zijn onuitgelokte en ongerechtvaardigde aanval", voegde ze nog toe.

De Verenigde Staten beslisten op 14 februari, tien dagen voor de Russische inval, om hun Oekraïense ambassade te verplaatsen naar Lviv, in de buurt van de Poolse grens. Later evacueerden ze hun personeel uit het land. 

Na een bezoek aan Kiev op 24 april, kondigden minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en minister van Defensie Lloyd Austin, in het licht van de verbeterde toestand in de regio van Kiev, de terugkeer van Amerikaanse diplomaten naar Oekraïne aan. 

Een dag later maakte de Amerikaanse president Joe Biden bekend dat hij een nieuwe ambassadeur voor Oekraïne zou aanstellen. De nieuwe ambassadrice wordt Bridget Brink, die momenteel de Amerikaanse ambassadrice in Slovakije is. De Amerikaanse Senaat moet haar nominatie nog goedkeuren.

Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn daar meer dan 3.000 burgers omgekomen. Volgens het mensenrechtenkantoor van de Verenigde Naties is van 3.153 mensen de dood vastgesteld, 254 meer dan vrijdag werd gemeld.

Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger, aangezien veel plekken niet toegankelijk zijn en het soms lang duurt om een sterfgeval officieel bevestigd te krijgen. De meeste slachtoffers kwamen om door lucht- en raketaanvallen, waarbij de VN niet aangeeft wie daarvoor verantwoordelijk is.

Volgens Oekraïne zijn er veel meer burgerslachtoffers gevallen. Alleen al in de door de Russen verwoeste havenstad Marioepol zijn volgens de lokale autoriteiten meer dan 20.000 burgers omgekomen.

Sinds zaterdag zijn 126 mensen in veiligheid gebracht vanuit de belegerde staalfabriek Azovstal in de Oekraïense havenstad Marioepol. Dat heeft het Russische ministerie van Defensie vandaag gemeld.

Meer dan de helft van hen koos om geëvacueerd te worden naar door Oekraïne gecontroleerd gebied. "De 69 burgers die besloten hebben te vluchten naar het door Kiev gecontroleerde gebied zijn overgedragen aan vertegenwoordigers van de Verenigde Naties en het Rode Kruis en reizen momenteel met een konvooi voertuigen naar Zaporizja", aldus het ministerie. Het Russische leger garandeert de veiligheid van de humanitaire corridor, luidt het.

De cijfers hebben betrekking op zaterdag en zondag. Ook vandaag zouden nog mensen uit de industriezone geëvacueerd worden.

De Oekraïense president Volodomir Zelenski zei gisteren dat een honderdtal burgers dat in de fabriek vastzat, vandaag zou aankomen in Zaporizja dankzij de inspanningen van de VN en het Internationale Comité van het Rode Kruis. 

De Oekraïense Nationale Garde sprak van 200 burgers die nog steeds in de fabriek vastzaten, onder wie 20 kinderen. Daarnaast zouden zo'n 500 gewonde Oekraïense verzetsstrijders dringend medische hulp nodig hebben.

Er wordt vandaag opnieuw geprobeerd om burgers in het door de Russen omsingelde Marioepol te evacueren via humanitaire corridors. Met de steun van de Verenigde Naties en het Rode Kruis zullen ze met bussen veiliger oorden kunnen opzoeken. Achter het bussenkonvooi zouden ook burgers in hun eigen wagens de corridor kunnen vervoegen, aldus officiële bronnen in Kiev.

Een konvooi met aan boord zowat honderd mensen kon zondag de zuidoostelijke havenstad al verlaten.

Er zijn beelden opgedoken waarop te zien is hoe Oekraïense militairen burgers van onder het puin van de zwaar gehavende Azovstal-fabriek in Marioepol halen. Dit weekend kon voor het eerst een honderdtal mensen dat daar vastzat, geëvacueerd worden.

Israël heeft woedend gereageerd op de opmerkingen van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov dat joden de "grootste antisemieten" zijn en dat Adolf Hitler net als de Oekraïense president Volodymyr Zelensky "ook joods bloed had." Minister van Buitenlandse Zaken Yair Lapid noemt de uitspraken "schandelijk, onvergeeflijk en een vreselijke historische fout". De Russische ambassadeur in Israël is ontboden om tekst en uitleg te geven.

Lavrov zei zondag tegen Italiaanse media dat het feit dat Zelensky joods is, niet betekent dat Oekraïne vrij is van nazistische elementen, eraan toevoegend dat nazileider Hitler ook joods bloed zou hebben gehad. "Joden hebben niet zichzelf vermoord tijdens de Holocaust", aldus Lapid. "Het laagste niveau van racisme tegen joden is om joden zelf van antisemitisme te betichten."

Duitsland pleit voor een Europees invoerverbod op olie uit Rusland, wegens de oorlog in Oekraïne. Dat heeft minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock bevestigd.

Berlijn is erop voorbereid om het enkele jaren zonder Russische olie te stellen, zei de politica van Die Grünen aan ARD. Duitsland slaagde er met nieuwe leveringscontracten in enkele weken in om zijn afhankelijkheid fors af te bouwen: nog maar 12 procent van de olie in Duitsland komt van Rusland, tegenover 35 procent vóór de Russische inval in Oekraïne.

Dit weekend hadden ook Europese diplomaten al aangegeven dat Duitsland een olie-embargo tegen Rusland zou steunen. Met de bocht van Berlijn - lange tijd hield Duitsland zelf de boot af - verhoogt de druk op de overige lidstaten van de Europese Unie die een dergelijk invoerverbod niet zien zitten.

Nu worden Hongarije, Oostenrijk, Slovakije, Spanje, Italië en Griekenland nog gerekend tot de landen die op de rem staan. Voor Slovakije en Hongarije, dat met een veto dreigt, zou het vooral een probleem zijn dat ze nog sterk afhankelijk zijn van Russische olieleveringen. In de Zuid-Europese landen zou dan weer bezorgdheid leven over hogere energieprijzen voor consumenten. 

Rusland streeft er niet naar om de oorlog in Oekraïne op 9 mei te beëindigen. Dat heeft minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov aangegeven.

Analisten hadden die datum naar voren geschoven, omdat ze in Rusland bekend is als "Dag van de Overwinning". Op 9 mei wordt jaarlijks de overwinning op de nazi's in 1945 gevierd.

"Onze soldaten zullen hun acties niet kunstmatig aanpassen aan welke datum dan ook", zei Lavrov in een interview met de Italiaanse televisiezender Mediaset. "Het tempo van de operatie in Oekraïne hangt boven alles af van de noodzaak om de eventuele risico's voor de burgerbevolking en de Russische soldaten te beperken."

Rusland viert de Dag van de Overwinning jaarlijks uitgebreid, met onder meer een groot militair defilé in het centrum van Moskou en een toespraak van president Vladimir Poetin. 

De Oekraïense strijdkrachten zeggen een reeks Russische aanvallen in de richting van de zuidelijke Oekraïense stad Zaporizja te hebben afgeslagen en de fronten ten zuidoosten van de stad te hebben gestabiliseerd.

De pauze in de gevechten die ondertussen is opgetreden, wordt gebruikt om de defensieve posities vast te houden en te versterken, meldde het Oekraïense persbureau UNIAN zondagavond op basis van informatie van regionale autoriteiten.

Russische eenheden zouden herhaaldelijk tevergeefs hebben geprobeerd om Oekraïense troepen ten oosten van Zaporizja te omsingelen. Tijdens de gevechten werden talrijke woongebouwen beschadigd en elektriciteits- en telefoonnetwerken vernield. De informatie kon niet onafhankelijk worden geverifieerd.

De Russische stad Belgorod, vlakbij de grens met Oekraïne, is in de nacht van zondag op maandag opgeschrikt door twee krachtige ontploffingen.

Er zijn geen meldingen van schade of slachtoffers, zei gouverneur Viatsjeslav Gladkov volgens het Russische persbureau TASS.

Op sociale media gaan berichten rond over flitsen aan de hemel. Op Twitter worden videobeelden gedeeld over vermeende Oekraïense drones boven Belgorod en de inzet van luchtafweer, maar de echtheid daarvan is niet bevestigd.

Het Russische leger heeft zondag een persreis georganiseerd naar de kerncentrale van Zaporizja, de grootste van Oekraïne en Europa. De Russen hebben er begin maart de controle overgenomen.

Het persagentschap afp reisde mee en meldt dat er schade te zien is aan een administratief gebouw, maar dat de reactorgebouwen intact lijken.

De topman van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) Rafael Grossi had vorige week nog gezegd bezorgd te zijn over het ontbreken van toegang voor experts tot de kerncentrale.

Het Franse persagentschap stelde vast dat de gevel van een groot administratief gebouw dat diende als opleidingscentrum, beschadigd is. Maar er waren geen sporen te zien van beschietingen of bombardementen op de zes gebouwen van de reactoren.