Live. Groot Amerikaans militair steunpakket voor Oekraïne staat klaar om ‘onmiddellijk’ verstuurd te worden • Nederland geeft 200 miljoen euro voor luchtverdediging
Lees de belangrijkste ontwikkelingen over de oorlog in Oekraïne hieronder in de liveblog. Download de app van De Morgen en krijg meteen een bericht bij belangrijk nieuws.
• Nieuws. NAVO-bondgenoten doen ‘concrete toezeggingen’ om meer luchtafweer te leveren
• Achtergrond. Twee maanden blokkeerde hij alles, nu geeft hij vol gas: waarom Mike Johnson plots Oekraïne wil steunen
• Analyse. De val van Tsjasiv Jar kan de ‘ruggengraat van de Oekraïense defensie’ breken
• Achtergrond. De drie grote kwetsbaarheden van Oekraïne: munitie, manschappen en luchtverdediging
Live
Groot Amerikaans militair steunpakket voor Oekraïne staat klaar
Het Amerikaanse ministerie van Defensie heeft een militair steunpakket voor Oekraïne klaarstaan dat "onmiddellijk" naar het land gestuurd kan worden zodra het Congres een wet in die zin goedkeurt. Dat meldt het Witte Huis vrijdagavond.
Morgen stemt het Huis van Afgevaardigden over een hulppakket voor Oekraïne ter waarde van 61 miljard dollar. Het grootste deel daarvan is voorzien voor militair materieel. Na de stemming in het Huis volgt allicht begin volgende week een stemming in de Senaat, waarna president Biden de wet kan ondertekenen.
Meerdere bronnen melden aan The Washington Post dat het gaat om een "massief" steunpakket en dat een deel van de hulp al binnen de week in Oekraïne kan zijn. Het Pentagon heeft het pakket de afgelopen weken al samengesteld in afwachting van een goedkeuring door het Congres. Mogelijk bevindt een deel daarvan zich ook al op Amerikaanse militaire bases in Polen of een andere NAVO-bondgenoot in Europa.
Patriot-luchtafweersystemen op de luchthaven van Rzeszów in het oosten van Polen, die dient als logistieke hub voor de Amerikaanse en Europese hulp aan OekraIne.Beeld AFP Hoe groot het pakket exact zal zijn en waaruit het bestaat, is niet duidelijk, maar vermoedelijk bevat het voor een groot deel defensieve wapens zoals luchtafweer. Oekraïne smeekt al wekenlang om extra luchtafweersystemen zoals Patriot-raketten om zich te kunnen beschermen tegen de dagelijkse Russische drone- en raketaanvallen.
Ook zal het pakket wellicht broodnodige munitie voor artilleriesystemen bevatten, aangezien Oekraïense militairen nu amper in de mogelijkheid zijn om zich te kunnen verweren tegen de Russische artillerie. “Rusland vuurt vijf keer zoveel artilleriegranaten af richting de Oekraïners dan omgekeerd. Maar al binnen enkele weken kan dat tien tegen één worden", waarschuwde generaal Christopher Cavoli, de hoogste commandant van de Amerikaanse troepen in Europa en bij de NAVO vorige week in het Congres. "En als de ene partij kan schieten en de andere kan niet terugschieten, is het heel eenvoudig: de partij die niet kan terugschieten, verliest.”
Het totaalpakket van 61 miljard dollar is sowieso bedoeld om Oekraïne over een langere periode van steun te kunnen voorzien, en zal niet in één keer worden verstuurd. De afgelopen twee jaar steunden de Amerikanen Oekraïne militair al voor 45 miljard dollar.
Chef Oekraïense inlichtingendienst: ‘Groot offensief van Rusland zal beginnen in juni’
Volgens het hoofd van de militaire inlichtingendienst van Oekraïne is Rusland volop bezig met het plannen van een groot offensief en zal dat beginnen in juni. Luitenant-generaal Kyrylo Boedanov onthulde ook wat het doel van de Russen is. En wat ze verderop in het jaar nog van plan zijn.
Nederland geeft 200 miljoen euro voor luchtverdediging Oekraïne
Nederland maakt per direct meer dan 200 miljoen euro vrij voor extra luchtverdediging voor Oekraïne. Dat maakt ontslagnemend minister van Defensie Kajsa Ollongren vrijdag na de ingelaste NAVO-Oekraïne-raad. Secretaris-generaal Jens Stoltenberg zei na afloop van de vergadering al dat de lidstaten op korte termijn nieuwe leveringen zouden gaan bekendmaken (zie bericht hieronder).
Van het geld gaat 150 miljoen euro naar een Duits initiatief om met een aantal landen snel luchtverdediging voor de lange afstand te leveren. Daarnaast geeft Defensie 60 miljoen euro uit aan luchtverdedigingsmiddelen voor de korte afstand. Daarmee kunnen onder meer drones worden uitgeschakeld, aldus de minister.
Het bedrag komt boven op de 1 miljard euro extra steun die de Nederlandse regering vorige week al vrijmaakte voor militaire hulp aan Oekraïne. De totale steun van Nederland aan Oekraïne dit jaar komt nu op ruim 3 miljard euro te liggen.
Twitter bericht wordt geladen...
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky nam ook deel aan de bijeenkomst van de NAVO. Hij had zelf om de videovergadering gevraagd omdat Oekraïne dringend afweergeschut nodig heeft, en wel ten minste zeven extra Patriot-systemen of vergelijkbare luchtafweersystemen nodig. Stoltenberg noemde zelf geen aantallen, maar sprak van een "dringende behoefte aan meer".
"De bondgenoten moeten diep in hun voorraden graven en de levering van raketten, artillerie en munitie versnellen", zei de secretaris-generaal van de alliantie. Aangezien Oekraïne de geleverde wapens gebruikt om Russische gevechtscapaciteiten aan te vallen, gaat het volgens Stoltenberg niet om "liefdadigheid", maar om een "investering in onze eigen veiligheid".
'Hulp is onderweg': NAVO-lidstaten beloven meer luchtafweer voor Oekraïne
De NAVO-lidstaten zijn vandaag overeengekomen dat ze op korte termijn meer luchtafweer naar Oekraïne zullen sturen. Dat heeft NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg verklaard na afloop van een virtuele vergadering van de NAVO-Oekraïne-raad, waar behalve de defensieministers van de lidstaten ook Oekraïens president Volodymyr Zelensky aan deelnam.
"De lidstaten hebben de bestaande systemen in kaart gebracht en er zijn luchtafweersystemen die beschikbaar gemaakt kunnen worden", zei Stoltenberg. "De lidstaten zullen daarover aankondigingen doen." Volgens Stoltenberg zal dat op "zeer korte termijn" gebeuren. Onder andere Duitsland beloofde vorige week al om Oekraïne van een extra Patriot-luchtafweersysteem te voorzien.
Het land kampt met een zwaar tekort aan luchtafweer om zich te kunnen beschermen tegen de aanhoudende Russische raket- en drone-aanvallen. Vandaag vielen in de regio Dnipropetrovsk opnieuw negen doden en minstens twintig gewonden bij raketaanvallen.
Naast meer luchtafweer uit de Europese en Amerikaanse voorraden hebben landen die zelf geen luchtafweer hebben of kunnen missen, beloofd geld beschikbaar te maken om in het buitenland extra systemen aan te kopen voor Oekraïne, zei Stoltenberg. Volgens hem is het ook belangrijk dat de luchtafweersystemen die al aan Oekraïne zijn geleverd, worden ondersteund met bijvoorbeeld wisselstukken en raketten.
Twitter bericht wordt geladen...
De secretaris-generaal zei gisteren al "bemoedigende" signalen te hebben ontvangen van militaire hulpaankondigingen van leden van het Noord-Atlantisch bondgenootschap, waaronder de stemming van zaterdag in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden over een hulppakket van 61 miljard euro aan Kiev.
Eerder deze week zei Stoltenberg ook dat landen nu al uit eigen voorraad wapens aan Oekraïne moeten leveren, zelfs als daarmee de eigen voorraad niet meer voldoet aan de NAVO-afspraken.
Zoveel mogelijk weggeven aan Oekraïne "is nu de juiste beslissing", aldus Stoltenberg. De NAVO-baas zei wel dat dit een nationale afweging is. "Er moet een balans zijn" tussen Oekraïne beveiligen en "de toegenomen risico's die we dan lopen voor onze eigen nationale gebeurtenissen".
Maar volgens Stoltenberg is "de realiteit dat Oekraïne ondersteunen en helpen om het Russische gevechtsmateriaal onklaar te maken ook onze eigen veiligheid versterkt."
Amerikaans steunpakket voor Oekraïne neemt volgende horde
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft met grote meerderheid ingestemd met de behandeling van de wetsvoorstellen die nieuwe hulp aan buitenlandse bondgenoten moeten toelaten. In totaal gaat het om vier wetsvoorstellen ter waarde van 95 miljard dollar, waarvan 61 miljard dollar voor Oekraïne. In de andere voorstellen is miljarden aan steun voor onder andere Israël en Taiwan opgenomen.
Het Huis kan nu aan een debat over de voorstellen beginnen. Zaterdagavond Amerikaanse tijd worden de stemmingen verwacht. Indien daarna ook de Senaat de voorstellen goedkeurt, kunnen ze aan president Joe Biden voorgelegd worden ter ondertekening. Na maandenlange vertragingsmanoeuvres van de Republikeinen zullen de Verenigde Staten daarna opnieuw levensnoodzakelijk militair materieel aan Oekraïne kunnen leveren.
Zowel Democraten als Republikeinen stemden in grote mate voor de behandeling van de voorstellen, die met 316 tegen 94 stemmen werden goedgekeurd. Bij de Democraten waren er 165 voor- en 39 tegenstemmen, bij de Republikeinen 151 voor- en 55 tegenstemmen.
Het is erg ongewoon dat een meerderheid in beide fracties voor een wetsvoorstel stemt. De Republikeinen hebben een flinterdunne marge van twee zetels in het Huis, en meestal wordt er strikt volgens partijlijnen gestemd, Republikeinen tegen Democraten. Dat Republikeins Huis-voorzitter Mike Johnson nu de stemmen van de Democraten nodig had, zal zijn extreemrechtse critici in zijn eigen fractie nog meer munitie geven in hun roep om hem af te zetten.
