Direct naar artikelinhoud
AchtergrondOorlog in Oekraïne

Oekraïne bevrijdt dorp na dorp rond Charkiv, Russisch leger zit vast in de Donbas

Oekraïense militairen op weg naar het front in de provincie Donetsk.Beeld REUTERS

Verschillende Russische officieren op het Oekraïense slagveld weigeren de bevelen van hun oversten op te volgen. Dat zegt het Amerikaanse ministerie van Defensie in een analyse over de trage opmars van Rusland in de Donbas, die ook nog aan andere factoren te wijten is. Rond de op één na grootste stad van het land, Charkiv, blijft Oekraïne zelfs terrein terugwinnen.

Eerst Staryi Saltiv en Moldova. Daarna Ukrainka, Peremoha en Fedorivka. En gisteren Bajrak, Zamoejlivka, Verkhnii Saltiv en Rubizhne. Nu het Oekraïense regeringsleger stap voor stap tegenoffensieven lanceert ten noordoosten van Charkiv, wordt het Russische leger stelselmatig teruggedrongen richting grens. Met de laatste dorpen uit het lijstje die gisteren werden bevrijd, controleert Rusland op sommige plaatsen nog slechts een strook van minder dan 7 kilometer breed. Het centrum van Charkiv bevindt zich stilaan ook buiten het Russische artilleriebereik.

Het Amerikaanse ministerie van Defensie ziet in de Oekraïense tegenoffensieven rond Charkiv een duidelijk voorbeeld van hoe succesvol het verzet in het land kan zijn, mits de juiste organisatie en wapens. Oekraïne claimt dat bij de bevrijding van de dorpen bijvoorbeeld een moderne zware Russische T90-tank, de meest geavanceerde uit zijn arsenaal, vernietigd werd. 

Charkiv ligt technisch gezien niet in de Donbas, maar is strategisch wel belangrijk voor de strijd in de landstreek in het oosten van Oekraïne. “Als je de Donbas wil innemen, zou je een lijn moeten trekken van Charkiv naar Marioepol in het zuiden. Dan heb je de contactlijn”, zo zei het Pentagon gisteren op een militaire briefing. 

‘Geen enkele significante vooruitgang’

Wie dus Charkiv controleert, controleert ook de noordelijke poort naar de Donbas. En ook daar gaan de gevechten voor het Russische leger nog altijd niet zoals gepland, bleek gisteren uit de briefing in Washington. “De Russen hebben op de contactlijn eigenlijk nog geen enkele significante vooruitgang geboekt terwijl ze daar wel op hadden geanticipeerd”, verduidelijkte een hoge militair. Ze ondervinden zeer sterke en effectieve weerstand door de Oekraïners. Net als vorige week zou ik de situatie als ‘incrementeel’ (zeer traag groeiend, red.) en ‘anemisch’ (lijdend aan bloedarmoede, red.) omschrijven.”

Volgens de Amerikaanse inlichtingendiensten wordt het Russische leger onder andere gehinderd doordat nu zelfs officieren zouden weigeren bevelen van hogerhand op te volgen. Het moreel van de troepen blijft laag, en een aantal militairen, ook hoger in rang, zou nog maar weinig zin hebben om in de Oekraïense vuurlinie te gaan staan nu die elke dag meer en meer bewapend wordt met zware artillerie en kamikazedrones uit het westen. De Russische legerleiding zou volgens het Pentagon geen adequaat antwoord kunnen bieden op het lage moreel op het terrein.

Oekraïense militairen op weg naar het front in de provincie Donetsk.Beeld REUTERS

Favoriete doctrine

Rusland plooit zich in de velden van de Donbas nog altijd terug op zijn favoriete doctrine, schat het Pentagon in: de vijand uitputten met onophoudelijke artilleriebeschietingen en zoveel mogelijk verdedigende troepen uitschakelen, om pas daarna de grondtroepen te sturen om het laatste verzet op te ruimen. Maar het is in die samenwerking dat het mis blijkt te lopen: volgens het Pentagon communiceren de artillerietroepen niet altijd op de juiste manier met de grondtroepen, en wordt er zo simpelweg weinig tot geen vooruitgang geboekt op het terrein. Bovendien hebben de Russische gevechtsvliegtuigen nog altijd geen overmacht boven de frontlinies, waardoor Oekraïne zijn troepen relatief vrij kan verplaatsen achter het front.

Volg alle ontwikkelingen over de oorlog in Oekraïne in onze liveblog

‘Nu blijkt dat Poetin gewoon vastzit’: Jonathan Holslag over de 9 mei-toespraak in Moskou

Dat neemt niet weg dat tientallen dorpen en steden in de Donbas aanhoudend onder Russisch artillerievuur liggen. Maar een bijkomend probleem voor de Russische troepen is dat Oekraïne zelf ook artillerie en langeafstandswapens heeft, en nu zelfs veel meer dan voorheen. Daarmee kunnen ze terugvuren naar de Russische stellingen, ook met dank aan satellietinformatie uit het westen. “De Oekraïners verdedigen dit terrein al acht jaar, en kennen het dus zeer, zeer goed”, zegt het Pentagon. “Ze zijn dan ook erg goed in operationele manoeuvres in dit deel van het land.” 

Rusland ondervindt ook nog altijd hinder van het einde van de befaamde rasputitsa, het modderseizoen in Oekraïne. Daardoor moet een groot deel van de Russische colonnes van legervoertuigen zich beperken tot de aangelegde wegen, wat die aanvoerroutes kwetsbaar maakt voor Oekraïense aanvallen. 

Video wordt geladen...

Vanmorgen nog doken beelden op van de 54ste Gemotoriseerde Brigade van het Oekraïense leger die een succesvolle artillerieaanval uitvoert op een Russisch konvooi, ergens in de provincie Donetsk. Een tiental gepantserde legervoertuigen rijdt schijnbaar onbeschermd op een weg door de velden, waarop plots tientallen raketten inslaan en verschillende tanks en trucks worden getroffen. “We zien hoe Rusland nog altijd moeite heeft met het bevoorraden van zijn troepen”, zo drukte het Pentagon het gisteren uit. 

Oekraïne ontvangt intussen nog elke dag vliegtuigladingen vol nieuwe wapens. Van de 90 door de VS beloofde zware M777-houwitsers zijn er “meer dan 85” geleverd, samen met 110.000 artilleriegranaten. In 24 uur tijd kwamen er gisteren dertien vliegtuigladingen wapens uit zeven verschillende landen Oekraïne binnen. Meer dan 310 Oekraïense soldaten hebben ondertussen hun training voltooid om met de zware Amerikaanse houwitsers te leren schieten. Gisteren begonnen de eerste militairen met een twee weken durende opleiding over het onderhoud van de wapensystemen.