‘Het is belangrijk om koninginnen zo vroeg mogelijk uit te schakelen. Zo verhinder je dat ze een nest beginnen’, zegt Jasmijn Hillaert van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (Inbo). Want Aziatische hoornaars vormen een ernstige bedreiging voor inheemse bestuivers en honingbijen. Zo kunnen Aziatische hoornaars goed jagen op bijen. Die laatste hebben dan weer geen afweermechanisme tegen hun agressor. Dat vormt een bedreiging voor de bestuiving van planten.

Stappenplan

Maar wat kun je dan het beste doen? ‘De eerste stap is de Aziatische hoornaar herkennen’, zegt Hillaert. ‘Dat is niet altijd gemakkelijk. Daarom vragen we om een foto te nemen van het beestje en die in te sturen via onze website: vespawatch.be. We werken daarvoor samen met iNaturalist, een applicatie waar mensen waarnemingen over flora en fauna met elkaar kunnen delen. De gemeenschap van iNaturalist bekijkt of het zeker een Aziatische hoornaar is. De kans is immers groot dat het een andere koningin is. En als je twijfelt, is het beter om het beestje vrij te laten.’

De eerste Aziatische hoornaar dook in België op in 2016. Sindsdien breidt de soort snel uit, zoals blijkt uit deze dynamische kaart van het Vespa-Watch-project:

Europese hoornaars zijn een minder grote bedreiging voor de natuur. Ze leven al zo lang samen met honingbijen dat ze evolutionair in evenwicht zijn met elkaar. Je kunt Aziatische en Europese hoornaars van elkaar onderscheiden door naar de kleuren te kijken. De Aziatische is veel donkerder dan een Europese hoornaar.

Ook het tijdstip is belangrijk om te bepalen wat je het beste doet als je een Aziatische hoornaar ziet. ‘Vanaf februari kom je alleen koninginnen tegen. Als je sowieso van plan bent om ze eerst te vangen in een potje voor je ze uitzet, kun je het potje het beste in de diepvries zetten. Zo kan je ze doden voor ze een nest beginnen. Dat is de meest humane methode om een koningin te doden, en je krijgt op die manier geen agressieve reactie. Als het niet haalbaar is om ze te vangen, kan je ze het best gewoon vrij laten. Niet alle koninginnen beginnen immers een nest. Vanaf april zijn er ook nesten. Dan is het beter om het beestje vrij te laten en ze te volgen naar het nest. Eén hoornaar in de diepvries steken voor een heel nest helpt niet’, aldus Hillaert.

Vespawatchers

‘Op basis van de meldingen wordt vervolgens een actieve haardenkaart gemaakt. Zo is er een beeld van waar de insecten actief zijn in Vlaanderen. Op basis daarvan wordt er gericht gezocht naar nesten door de vespawatchers. Als het nest eenmaal gevonden is, wordt er een getraind verdelgingsteam op afgestuurd. Eenmaal het nest verdelgd is, wordt dat ook opnieuw ingegeven, zodat de haardenkaart up-to-date blijft.’

Hillaert benadrukt dat de kans dat je een Aziatische hoornaar tegenkomt nog altijd klein is ten opzichte van andere insecten. ‘Er zijn er misschien meer dan vroeger, maar het is niet de bedoeling dat iedereen bang wordt van alles dat rondvliegt.’