‘Onaanvaardbaar’, ‘hallucinant’, ‘een les in nederigheid’. De leden van de Kamercommissie Justitie en Binnenlandse Zaken reageren geschokt na de alarmkreet van de procureurs-generaal en de top van de federale gerechtelijke politie gisteren in het Parlement. De bijbehorende beelden van folteringen en liquidaties die werden ontdekt in het Sky ECC-onderzoek maakten niet minder indruk.

Het gerecht had in het parlement een noodkreet geslaakt (DS 12 mei). Door personeelstekort slaagt de gerechtelijke politie er niet meer in alle zware criminaliteit te onderzoeken. Misdrijven als witwasoperaties, corruptie, oplichting en fiscale fraude worden noodgedwongen opzijgelegd. Speurders en procureurs zeggen te vrezen dat ze de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit aan het verliezen zijn.

Het is niet voor het eerst dat politie en justitie extra geld vragen. Eerder stuurden de procureurs-generaal al een waarschuwende brief aan de regering. Commissaris-generaal van de federale politie Marc De Mesmaeker sloeg een maand geleden ook al eens alarm in De Standaard. Nu was de smeekbede nog algemener en dwingender. En de boodschap lijkt ditmaal wel aangekomen te zijn.

De Kamerleden zijn het er in hun reacties over eens dat er snel ingegrepen moet worden, en dat over de grenzen van oppositie en meerderheid heen. ‘Laten we onmiddellijk bijkomende middelen geven aan de federale gerechtelijke politie, dat is fundamenteel’, zegt PS-fractieleider Ahmed Laaouej. ‘Het is nu genoeg geweest met die opmerkingen dat men niet weet waar de middelen te halen. Dit moet een prioriteit zijn.’

N-VA-Kamerlid Christoph D’Haese ziet vooral dringende nood aan meer gespecialiseerde digitale analisten. ‘De situatie is zo erg dat ik niet inzie hoe we u de middelen die u vraagt kunnen weigeren’, zegt Kamerlid Marie Christine Marghem (MR).

• ‘Het geld is op. Er is te veel gesneden’: Noodkreet van de baas van de federale politie

Moeilijk mensen vinden

De Kamerleden van de partijen die de ministers van Binnenlandse Zaken (Annelies Verlinden, CD&V) en de minister van Justitie (Vincent Van Quickenborne, Open VLD) leveren, wijzen erop dat de regering intussen niet heeft stilgezeten. ‘Minister Verlinden heeft al geïnvesteerd, het budget ging structureel de hoogte in’, zegt CD&V-Kamerlid Steven Mathei. Hij wijst erop dat er onder de vorige regering-Michel werd beslist om de capaciteit bij de gerechtelijke politie af te bouwen, waardoor er nu personeelstekorten ontstaan. Hij is het er wel mee eens dat er nu ‘een kentering’ ingezet moet worden.

Ook Open VLD-Kamerlid Tim Vandenput wijst erop dat de regering wel degelijk actie heeft ondernomen. ‘Er komt deze legislatuur ongeveer een half miljard extra bij voor justitie’, zegt hij. ‘Maar het wordt almaar moeilijker om personeel te vinden. In 2020 zijn er middelen uitgetrokken om 800 bijkomende mensen aan te werven, maar slechts de helft daarvan is gevonden.’

Concurrentie van privésector

Trage rekrutering, gecombineerd met vele pensioneringen, hypothekeren de werking van de federale gerechtelijke politie. Intussen zijn de uitdagingen alleen maar groter en complexer geworden, vooral door het Sky ECC-dossier, waarbij speurders geëncrypteerde telefoons konden kraken en daardoor in de communicatie van criminele organisaties doordrongen. Dat leverde zoveel informatie op dat de speurders er nu niet meer in slagen om alle criminaliteit te onderzoeken en te laten vervolgen.

Om de gespecialiseerde speurders te kunnen aantrekken die nodig zijn in de strijd tegen de financiële en de cybercriminaliteit, zal een goed aanbod nodig zijn, aangezien de concurrentie met de privésector groot is. De gesprekken in de regering om extra geld vrij te maken, zijn intussen aan de gang.