De vloek van Slangeneiland: Rusland en Oekraïne proberen strategische rots onder controle te krijgen, niemand lijkt er echt in te slagen

Slangeneiland is officieel Oekraïens grondgebied en ligt op 35 kilometer van de kust in de Zwarte Zee, ongeveer ter hoogte van de grens tussen Oekraïne en Roemenië.

Het kreeg een iconische status op de tweede dag van de Russische invasie in Oekraïne, toen dertien Oekraïense grenswachten die er gestationeerd waren, weigerden om zich over te geven na bedreigingen van het - intussen gezonken - Russische oorlogsschip Moskva. Het ontlokte één van hen de intussen legendarische uitspraak: “Russisch oorlogsschip, go fuck yourself.”

De dertien soldaten werden gevangengenomen en Rusland bezette het eiland. Oekraïne maakte er echter meteen een schietschijf van, waardoor de Russen er maar niet in slagen om het volledige strategische potentieel van het stuk land te ontwikkelen. Dat zou welkom zijn, want sinds het zinken van de Moskva zijn de Russische troepen in de Zwarte Zee een pak kwetsbaarder.

De gevechten namen de afgelopen weken nog in hevigheid toe. Het Britse ministerie van Defensie meldde gisteren dat Rusland “blijft proberen om er haar blootgestelde troepen te versterken”.

Het is onduidelijk hoe de situatie er momenteel exact is, want Oekraïne en Rusland vertellen uiteenlopende verhalen. Op 26 april meldden bevelhebbers van de Oekraïense strijdkrachten dat ze een Russische commandopost en luchtafweersystemen op Slangeneiland hadden verwoest. 

Een week later deelde het Oekraïense ministerie van Defensie beelden waarop te zien was hoe twee Russische aanvalsboten bij Slangeneiland vernietigd werden door een Bayraktar TB2-drone. Maandag verspreidde het Oekraïense leger dan weer een video die toonde hoe een Russische helikopter uit de lucht geschoten werd boven het eiland. De helikopter zou troepen aan het afzetten geweest zijn. Herbekijk hieronder de beelden.

Rusland laat zich echter ook niet onbetuigd. Vanmorgen meldde het ministerie van Defensie nog dat het een Oekraïense drone had uitgeschakeld. En dinsdag klonk het dat Rusland pogingen van Oekraïne om het eiland opnieuw in te nemen op 8 mei, afgeslagen had en de Oekraïense manschappen, schepen en vliegtuigen zware verliezen had toegebracht. Het is echter niet mogelijk om die claims onafhankelijk te controleren.

Oleksiy Arestovych - een adviseur van de Oekraïense president Zelensky - ontkent dat Oekraïne het eiland wil heroveren, “omdat het veel makkelijker is om er Russische doelwitten te blijven bestoken”. 

Het belang van Slangeneiland kan moeilijk overschat worden, volgens de Britten. Als Rusland erin zou slagen om er haar basis uit te breiden en haar positie te verstevigen met strategische luchtverdediging en kruisraketten voor kustverdediging, zou het de controle kunnen krijgen over het hele westelijke deel van de Zwarte Zee. 

Dan is de Oekraïense kust - onder meer Odesa - niet meer veilig en krijgt Rusland de kans om Transnistrië te bereiken, een pro-Russische regio in Moldavië. Het kan ook economische gevolgen hebben, want Oekraïne heeft nu al haar haven in Odesa moeten sluiten, waardoor de belangrijke export van graan opgeschort is.

Daarnaast zou ook de zuidelijke flank van de NAVO bloot komen te liggen. Rusland zou dan theoretisch doelen kunnen bestoken in het oosten van Roemenië, waar ook Belgische troepen gelegerd zijn. De kans dat het een NAVO-lidstaat zou aanvallen, wordt door experten echter als vrijwel onbestaand beschouwd.

Maar ook voor Roemenië zijn er economische implicaties. Slangeneiland ligt immers niet ver van de monding van de Donau en de Roemeense havenstad Constanta. “Rusland zou de monding van de Donau kunnen blokkeren”, aldus de Russische militaire en politieke analist Alexander Mikhailov bij Russische media.

LEES OOK: 

Hoe zal Rusland reageren nu Finland wil toetreden tot de NAVO? Politicoloog Hendrik Vos beantwoordt 7 vragen: “Poetin krijgt het tegenovergestelde van wat hij beoogde” (+)