Langdurig zieke werknemers die niet meewerken om jobmogelijkheden te onderzoeken, kunnen sanctie verwachten

De federale ministerraad heeft de nieuwe maatregelen rond de aanpak van langdurig zieken op de werkvloer afgeklopt. Bedrijven met relatief veel langdurig zieke werknemers kunnen vanaf 2023 een financiële sanctie krijgen. De langdurig zieken zelf verliezen 2,5 procent van hun uitkering als ze na lang aandringen blijven weigeren om mee te werken aan een eventuele geleidelijke terugkeer naar de werkvloer. 

De regering kondigde in oktober vorig jaar al aan dat er werk gemaakt werd van de responsabilisering van de 500.000 langdurig zieken in ons land, maar ook van bedrijven, ziekenfondsen en artsen. De plannen maken deel uit van het voornemen van de regering om de werkzaamheidsgraad op te trekken tot 80 procent.

Het voornemen om langdurig zieke werknemers en bedrijven financieel te responsabiliseren bleef de afgelopen maanden niet gespaard van kritiek. Zo verzetten de sociale partners zich unaniem tegen de sancties. Toch zet de regering door: aan het mechanisme zoals het werd aangekondigd in oktober, lijkt weinig fundamenteel te zijn veranderd. 

Langdurig zieken

"We willen vooral kansen geven aan mensen die langdurig ziek zijn. Veel van hen willen terug aan het werk en samen met hen gaan we op zoek naar aangepast werk", zegt minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke (Vooruit). 

"Mensen die langdurig ziek zijn, zullen een vragenlijst krijgen. Op basis van die lijst wordt onderzocht of er kansen zijn en welke kansen er zijn om nog een job te vinden. Die vragenlijst invullen is echt nodig. Wie er niet in slaagt, zal hulp aangeboden krijgen, maar wie hardnekkig blijft weigeren, zal gesanctioneerd worden. Die mensen verliezen dan 2,5 procent van de uitkering die ze op dat moment krijgen. Van zodra ze wel meewerken, wordt weer de volledige uitkering gestort."

Vandenbroucke benadrukt dat de regering langdurig zieken niet wil verplichten om opnieuw te gaan werken, maar wel om de nodige informatie te geven om te kijken wat er al dan niet mogelijk is. 

Minister Frank Vandenbroucke over langdurig zieken:

Videospeler inladen...

Concreet krijgen langdurig zieken na 10 weken afwezigheid via het ziekenfonds een vragenlijst toegestuurd, waarin hen onder meer wordt gevraagd hoe hun gezondheidstoestand is, en of ze denken terug aan de slag te kunnen gaan. 

Die vragenlijsten worden nu al verstuurd, maar vanaf volgend jaar kunnen er ook sancties volgen. Dat gebeurt wel enkel na een cascade aan verwittigingen: wie de vragenlijst na 2 weken niet heeft teruggestuurd, krijgt hulp aangeboden met het invullen van de lijst. Een arts kan op dat moment ook een uitzondering maken om medische redenen. 

Als ook de aangeboden hulp geen zoden aan de dijk brengt, wordt de langdurig zieke uitgenodigd voor een medisch onderzoek, al zijn ook hier weer uitzonderingen mogelijk. Als twee uitnodigingen genegeerd worden, gaat de sanctie in, al stopt die meteen als de betrokkene contact opneemt om een nieuwe afspraak vast te leggen. Pas als hij of zij ook dan niet komt opdagen, krijgt de sanctie een meer definitief karakter.

Bedrijven

Ook voor bedrijven met proportioneel veel langdurig zieken is er een sanctiemechanisme uitgewerkt. "Bedrijven gaan verwittigd worden, als we opmerken dat er van hun personeel nogal veel mensen verdwijnen in langdurige ziekte. Als daar niets aan verandert, zullen ze een boete moeten betalen. Het gaat om een boete van 0,625 procent van hun loonmassa. Dat geld zal gebruikt worden voor acties ter verbetering van de arbeidsomstandigheden. We willen de bedrijven met de waarschuwing vooral aanzetten tot actie, zodat we geen boetes moeten innen."

Het gaat om bedrijven waar in de laatste vier kwartalen zeker drie werknemers zijn uitgevallen voor minstens twaalf maanden én waarbij het aantal langdurig zieken drie keer hoger ligt dan het gemiddelde in de privé en twee keer hoger dan het gemiddelde in de eigen sector. Bedrijven worden wel twee kwartalen op voorhand verwittigd dat ze de kritieke drempels dreigen te overschrijden. Dat "knipperlichtsysteem" gaat in vanaf dit najaar, zodat de eerste sancties in het tweede kwartaal van 2023 ingaan. 

Het mechanisme is enkel van toepassing op ondernemingen met gemiddeld 50 personeelsleden, en enkel de werknemers jonger dan 55 jaar met minstens 3 jaar anciënniteit worden in rekening genomen. Volgens simulaties voldoen op dit moment ongeveer 190 bedrijven aan alle voorwaarden om in aanmerking te komen voor een sanctie, wat zou neerkomen op een kwartaalbijdrage van 1,275 miljoen euro. 

Ziekenfondsen

De rol van de ziekenfondsen wordt cruciaal. "Wij geven hen een korps van 'terug-naar-werk-coördinatoren'. Zij gaan heel die begeleiding organiseren. De ziekenfondsen moeten ervoor zorgen dat dat goed en vlot loopt. Ziekenfondsen die te weinig doen, zullen ook financiële gevolgen dragen." De exacte voorwaarden en sancties worden volgende maand afgeklopt door de federale ziekteverzekering RIZIV.

Artsen

Ook de artsen worden bij het 'Terug-naar-werk-plan' betrokken. "Het zijn de artsen die voorschrijven hoelang iemand arbeidsongeschikt is. Zij zullen een lijst krijgen met daarin de standaard te verwachten periode van arbeidsongeschikheid voor verschillende ziekten. Die lijst is tot stand gekomen in samenwerking met wetenschappers en artsen en bedoeld om de dokters te ondersteunen." Volgens Vandenbroucke zouden artsen op die manier niet de hele tijd korte periodes van ziekte moeten verlengen. 

Wat met het ziektebriefje?

De regering heeft ook een principsbeslissing genomen om het ziektebriefje voor hele korte afwezigheden af te schaffen. 

"Dat is voor de dokters een papierwinkel met heel weinig effect. We willen als algemene regel dat iemand tot 3 dagen per jaar wel eens een dag afwezig kan zijn, zonder dat hij daarvoor naar de huisdokter moet lopen en een papiertje gaan halen."

Dit principsakkoord moet nu omgezet worden in wetteksten, dus het kan nog wel even duren voor dit in werking treedt. 

Minister Frank Vandenbroucke over het ziektebriefje:

Videospeler inladen...

Meest gelezen