Meerdere bussen evacueren gewonde soldaten uit Azovstal-fabriek, commandant wil “levens redden”

De Europese ministers van Buitenlandse Zaken hebben vandaag zoals verwacht nog geen akkoord kunnen bereiken over het zesde sanctiepakket tegen Rusland, met een olie-embargo als belangrijkste element. Volgens de Oekraïense buitenlandminister Dmytro Kuleba, die aan de vergadering deelnam, houdt alleen Hongarije nog een akkoord tegen. De Nederlandse minister Wopke Hoekstra verwacht later deze week witte rook.

Het zijn de ambassadeurs van de 27 EU-landen die een akkoord over nieuwe sancties tegen Rusland wegens zijn inval in Oekraïne moeten afkloppen, maar de ministers geven politieke sturing aan het overleg. De meeste lidstaten gingen meteen akkoord met het voorstel van de Europese Commissie om een verbod op de import van Russische ruwe olie én geraffineerde producten in te voeren. Maar enkele landen die voor hun bevoorradingszekerheid vrezen - Hongarije in de eerste plaats, maar ook Slovakije, Tsjechië en Bulgarije - eisen uitstel en/of compensaties.

Na bijna twee weken van onderhandelen hebben de EU27 nog steeds geen consensus bereikt over de sancties. Ook de ministerraad leverde maandag geen akkoord op. "Er is maar één land dat het embargo blokkeert", verwees Kuleba bij zijn vertrek duidelijk naar Hongarije. "De EU moet beseffen dat haar reputatie en eenheid op het spel staan."

Op zijn afsluitende persconferentie bevestigde hoge vertegenwoordiger voor het Europees buitenlandbeleid Josep Borrell, die de vergadering voorzat, dat het zesde sanctiepakket nog niet goedgekeurd is. "Maar omdat we beseften dat het dossier nog niet rijp was, stond het ook niet formeel op de agenda." Borrell legde uit dat de discussie op technische en economische gronden gevoerd wordt, en niet op politieke. Alle lidstaten zijn het er met andere woorden over eens dat Europa af moet van zijn afhankelijkheid van Rusland op het vlak van energievoorziening.

Desondanks is Kuleba ervan overtuigd dat het importverbod er zal komen. "De vraag is alleen wanneer en welke prijs de EU daarvoor zal moeten betalen."

De Nederlandse minister Hoekstra betreurt dat er nog steeds geen akkoord is, maar denkt dat er later deze week wel witte rook komt. "Dat is mijn hoop en verwachting", zei hij.

Kuleba dringt intussen aan op een bijkomend, zevende sanctiepakket, om de druk op Rusland op te voeren en Oekraïne in staat te stellen de oorlog te winnen. Hoekstra heeft daar alvast oren naar en sluit niet uit dat ook de invoer van Russisch aardgas dan in het vizier komt.

De Bulgaarse premier Kiril Petkov wil twee jaar uitstel voor zijn land van een mogelijke boycot door de Europese Unie (EU) van Russische olie. Dat zei hij tijdens een persconferentie met zijn Nederlandse ambtgenoot Mark Rutte.

De Europese Commissie wil een boycot van olie uit Rusland. Daar overleggen de EU-lidstaten al een paar weken over. Een aantal landen dat erg afhankelijk is van Russische olie wil echter respijt. Tot dusver was onduidelijk hoe lang Bulgarije uitstel wilde. De grootste dwarsligger, Hongarije, is volgens bronnen bij de EU al twee jaar uitstel aangeboden.

Volgens Petkov heeft Bulgarije de extra tijd nodig om nieuwe infrastructuur aan te leggen. Er moet onder meer een belangrijke olieraffinaderij worden omgebouwd. Die kan op dit moment alleen Russische olie verwerken.

Bulgarije is het armste land van de Europese Unie en werd vorige maand al afgesloten van Russisch aardgas. De Bulgaren onderhouden van oudsher nauwe historische, culturele en religieuze banden met Rusland. Volgens een peiling is de waardering voor de Russische president Vladimir Poetin de afgelopen tijd wel gehalveerd.

Het land geeft geen wapensteun aan Oekraïne. De socialisten in de vierpartijencoalitie zijn daar op tegen. Wel konden ze het eens worden over technische assistentie. Oekraïense tanks kunnen dan gerepareerd worden in Bulgarije.

Petkov heeft de bestrijding van corruptie tot speerpunt van zijn regering gemaakt. Bulgarije komt uit onderzoek naar voren als een van de corruptste landen van de EU.

Door Russische beschietingen van de Oost-Oekraïense stad Severodonetsk zijn volgens de lokale autoriteiten zeker tien burgers om het leven gekomen. Eerder had het stadsbestuur al gemeld dat door zware beschietingen branden waren uitgebroken in woonwijken.

De stad is vrijwel helemaal omsingeld door Russische troepen. 

Severodonetsk ligt in een gebied dat de Russische invasietroepen en rebellerende pro-Russische Oekraïners willen veroveren op de Oekraïense strijdkrachten. In de stad is het bestuurscentrum van de regio Loehansk gevestigd sinds de regionale hoofdstad Loehansk in 2014 onder controle van de separatisten kwam.

In de aangrenzende regio Donetsk kwamen bij Russische aanvallen negen burgers om het leven, aldus de autoriteiten daar. Zes andere burgers raakten gewond.

Volgens het Russische ministerie van Defensie is er een akkoord om de gewonde Oekraïense troepen uit de Azovstalfabriek in Marioepol te evacueren. Dat stelt het ministerie maandag, maar van Oekraïense kant is er echter nog geen melding gemaakt over een dergelijke overeenkomst.

Volgens het Russische ministerie heerst er momenteel een staakt-het-vuren zodat de gewonde Oekraïners naar een ziekenhuis in Novoazovsk gebracht kunnen worden. Die gemeente ligt ongeveer veertig kilometer verderop in het gebied van de zelfverklaarde volksrepubliek Donetsk, waar de strijd hevig woedt tussen Russische en Oekraïense troepen.

Volgens pro-Russische separatisten gaven maandagochtend de eerste Oekraïense troepen zich over. Ze zouden met witte vlaggen de staalfabriek hebben verlaten, maar volgens Oekraïne klopt dit niet. Bovendien heeft Kiev er altijd op gestaan dat de gewonden zouden worden overgebracht naar Oekraïens gecontroleerd gebied of naar een derde land. 

De Europese Commissie heeft een gratis telefoonnummer gelanceerd waarop Oekraïense vluchtelingen terechtkunnen met specifieke vragen over hun reis naar of verblijf in de Europese Unie. Het nummer 0080067891011 kan gecontacteerd worden in het Oekraïens, het Russisch en elke officiële EU-taal.

Via het contactcenter Europa Direct beantwoordt de Commissie al sinds einde maart schriftelijk vragen in het Oekraïens en het Russisch. Deze service wordt nu uitgebreid naar een telefoonlijn. Het doel is mensen te helpen die Oekraïne ontvlucht zijn met antwoorden op de meest uiteenlopende praktische vragen, van de voorwaarden om Europa binnen te mogen tot de toegang tot het onderwijs, de arbeidsmarkt en de gezondheidszorg.

Van in de EU kan het nummer 0080067891011 gratis gecontacteerd worden, van buiten de EU is het nummer +32222999696 bereikbaar tegen het standaardtarief. In beide gevallen worden oproepen beantwoord van 9 uur 's ochtend tot 18 uur 's avonds.

Op de website van Europa Direct kan ook een aanvraag ingediend worden om gratis te worden teruggebeld.

De Oekraïense troepen hebben nabij Charkiv de Russen teruggedrongen en hebben de controle overgenomen over een deel van de grensregio. Dat meldt Kiev maandag.

Een bataljon van het Oekraïense leger "heeft de Russen verdreven en is opgetrokken naar de grens", aldus het ministerie van Defensie in een Facebook-bericht. In een video zijn gewapende soldaten te zien, voor een blauw-geel gekleurde grenspaal, en met een drietand, het wapen van Oekraïne.

"We zijn trots op onze soldaten die het grensbord hebben hersteld", aldus Oleh Synjehoebov, gouverneur van Charkiv. "Wij danken allen die, met gevaar voor eigen leven, Oekraïne bevrijden van de Russische indringers", schreef de gouverneur van de regio Charkiv, Oleg Sinegoubov, op Telegram. 

Nog volgens de Oekraïense autoriteiten zijn de voorbije 24 uur vier mensen omgekomen bij Russische beschietingen, van wie twee omkwamen in een ziekenhuis in Severodonetsk, in de regio Loehansk, en twee in Mykolajiv, in het zuiden. 

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky wil ook in Afrika en Azië meer steun vragen in de oorlog met Rusland. Hij zal daarvoor de parlementen in andere landen toespreken, zei Zelensky, in zijn dagelijkse videoboodschap. De voorbije maanden had Zelensky onder meer parlementen in Europa via een videoverbinding om steun gevraagd. Ook zal hij binnen een week het Wereld Economisch Forum toespreken in Davis, waar onder meer zal gesproken worden over de heropbouw na de oorlog.

Een van de doelen is het versterken van de sancties tegen Rusland, zei Zelensky. "De bezetter moet de stijgende prijs van de oorlog blijvend voelen." Een olie-embargo tegen Rusland is een prioriteit. "Hoezeer Moskou ook probeert om deze beslissing te verhinderen, de tijd van de Europese afhankelijkheid van Russische energiebronnen is voorbij. En dat zal ook niet veranderen", zei Zelensky.

Het Finse en het Zweedse parlement buigen zich over toetreding tot de NAVO. De verwachting is dat de volksvertegenwoordiging in zowel Helsinki als Stockholm groen licht geeft voor het versturen van de aanvraag om lid te worden van de westerse militaire alliantie.

Beide Noord-Europese landen waren lange tijd neutraal, maar sinds de Russische aanval op Oekraïne is onder politici en inwoners de steun voor aansluiting bij de NAVO pijlsnel gegroeid. De Finse regering besloot zondag al officieel lid te willen worden, in het vertrouwen dat het parlement daarmee instemt. In Zweden spraken de sociaaldemocraten van premier Magdalena Andersson zich positief uit over de lidmaatschapsaanvraag. Daarmee is ook in het Zweedse parlement een ruime meerderheid voor toetreding.

De verwachting is dat beide landen de aanvraag later deze week indienen. Ondanks bezwaren van NAVO-lid Turkije verwacht topman Jens Stoltenberg van het bondgenootschap dat ze snel en soepel kunnen toetreden. Daar gaan nog wel een aantal maanden overheen. Voor de tussenliggende periode bieden NAVO-landen veiligheidsgaranties aan Finland en Zweden, voor het geval Rusland zich agressief opstelt.

De Europese Commissie maakt vandaag nieuwe prognoses voor de economie van de eurozone bekend. Daarin zal het dagelijks bestuur van de Europese Unie aangeven wat voor gevolgen de oorlog in Oekraïne en de hoge inflatie hebben op de groei van de economie, maar ook voor de inflatie.

De commissie stelde de verwachte groei in de negentien eurolanden in februari al naar beneden bij tot 4 procent dit jaar. Drie maanden daarvoor ging het dagelijks EU-bestuur nog uit van 4,3 procent groei in de eurozone. De vertraging werd toegeschreven aan "tegenwind" vanwege nieuwe coronabeperkingen begin dit jaar, hoge energieprijzen en oplopende inflatie, en blijvende problemen in de toeleveringsketens.

De oorlog in Oekraïne begon pas na de vorige bijstelling en leidde onder meer tot veel hogere olie- en gasprijzen. Daardoor stijgt de inflatie, maar neemt ook de bereidheid van consumenten om uitgaven te doen af. Dat kan op zijn beurt leiden tot minder groei van de economie. Ook de inspanningen om versneld van Russisch gas en olie af te stappen hebben vermoedelijk gevolgen voor de economische groei.

Oekraïne zegt dat troepen tijdens hun tegenoffensief bij de Oost-Oekraïense stad Charkiv de grens met Rusland hebben bereikt. Het Oekraïense ministerie van Defensie heeft in de nacht van zondag op maandag een video vrijgegeven waarop een tiental soldaten is te zien bij een grenspost. De manschappen zouden onderdeel uitmaken van een vrijwilligersbrigade uit Charkiv.

Het Oekraïense leger heeft de afgelopen dagen al gemeld dat Russische troepen bij Charkiv geleidelijk worden teruggedrongen. Burgemeester Ihor Terekhov van Charkiv zei zaterdag tegen de BBC dat het Oekraïense leger de Russen uit de stad heeft verdreven.

Charkiv is de op een na grootste stad van Oekraïne. In de miljoenenstad is sinds het begin van de oorlog in februari hevig gevochten. Het is onbekend hoeveel burgers en militairen daarbij om het leven zijn gekomen.

Rusland heeft zijn troepen in Noord-Oekraïne al teruggetrokken nadat het niet lukte om door te stoten naar de hoofdstad Kiev. De Russen concentreren zich momenteel op de oostelijke Oekraïense regio's Donetsk en Loehansk, waar pro-Russische separatisten sinds 2014 enkele gebieden met hulp van Moskou in handen hebben.