Direct naar artikelinhoud
NieuwsGender

‘Er is geen optie voor wie zich als non-binair identificeert’: 530 Belgen laten ‘m’/‘v’ aanpassen

Liesbet Stevens van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. Dat stelt alvast voor om de geslachtsaanduiding op de identiteitskaart helemaal te schrappen.Beeld Wouter van Vooren

Vorig jaar lieten 530 Belgen de ‘m’ of ‘v’ op hun identiteitskaart aanpassen, zo blijkt uit cijfers van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. Hoewel de procedure relatief eenvoudig is, zijn er toch nog andere problemen. Niet iedereen herkent zich in die binaire hokjes. 

Sinds 1 januari 2018 hebben inwoners van ons land de mogelijkheid om het geslacht op hun paspoort te laten veranderen door tweemaal een verklaring af te leggen bij de ambtenaar van burgerlijke stand. Vorig maakten 530 Belgen gebruik van die procedure. Het ging om 262 transmannen, die dus de ‘v’ lieten aanpassen in een ‘m’, en 268 transvrouwen. 

Dat blijkt uit cijfers die het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen opvroeg bij het Rijksregister. Het aantal van vorig jaar komt nagenoeg overeen met dat van twee jaar geleden, toen waren het er 524. In 2020 lag het cijfer wat lager: toen lieten 414 mensen het geslacht op hun identiteitskaart veranderen. Allicht komt dat door de lockdowns te midden van de coronapandemie. 

Non-binair 

Bekeken over de voorbije jaren hebben ondertussen 3.262 landgenoten een administratieve geslachtsverandering ondergaan. Een schatting van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen geeft aan dat er in ons land ongeveer 55.000 transgender personen zijn. Het is dus duidelijk dat bij heel wat mensen de genderidentiteit nog niet overeenkomt met wat op hun paspoort staat. 

Daar zijn volgens Liesbet Stevens, adjunct-directeur van het instituut, verschillende verklaringen voor. Ten eerste zijn er mensen die het niet per se willen laten veranderen, of die niet zeker weten wat hun genderidentiteit precies is. Ook dat ze gedwongen zijn om te kiezen tussen ‘m’ of ‘v’, is voor velen een obstakel. 

“Voor wie zich als non-binair identificeert, is er dus eigenlijk geen optie”, zegt Stevens. “Terwijl het uitgangspunt van de nieuwe wetgeving in 2018 juist was dat iedereen kans moest krijgen om zich volgens zijn genderidentiteit te laten registreren. Ook stelt de wet dus dat een genderidentiteit niet kan fluctueren. Wat dan weer een probleem is voor genderfluïde personen.” 

Terwijl de samenleving zich er steeds meer van bewust wordt dat een genderidentiteit vele vormen kan aannemen, blijft de wet dus vrij stringent vasthouden aan de twee traditionele vakjes. Nochtans oordeelde het Grondwettelijk Hof in 2019 dat non-binaire of genderfluïde personen ook de mogelijkheid moeten hebben om hun identiteitskaart aan te passen, zodat ze overeenkomt met hun genderidentiteit. 

Het hof oordeelde namelijk dat de Transgenderwet, die de procedure bepaalt voor de verandering van ‘m’ naar ‘v’ of omgekeerd, in strijd was met het gelijkheidsbeginsel in de Grondwet. Net omdat die wetgeving dus non-binaire of genderfluïde personen buiten beschouwing liet. Ook dat een persoon het geslacht op zijn identiteitskaart maar één keer mag veranderen, tenzij die naar de familierechtbank stapt, kon voor het hof niet door de beugel. 

De regering werkt aan een wetsontwerp om aan de vereisten van het Grondwettelijk Hof tegemoet te komen. Het instituut stelt alvast voor om de geslachtsaanduiding op de identiteitskaart te schrappen. “Veel mensen zijn zich er niet eens van bewust dat het erop staat", zegt Stevens. “Terwijl voor mensen die met hun genderidentiteit worstelen zoiets heel confronterend is.”