Vraagt Rusland vrijlating wapenhandelaar in ruil voor Amerikaanse basketbalster Brittney Griner?

Viktor Bout. Dat is de man die Rusland volgens het Russisch persagentschap TASS als ‘losgeld’ zal vragen voor Brittney Griner. Geen doetje: de 55-jarige Rus werd in 2012 in New York veroordeeld tot 25 jaar cel wegens wapenhandel - hij verkocht tuig aan terroristische organisaties zoals de Taliban, Al Qaida en de FARC in Colombia - en samenzwering tot moord. TASS omschrijft hem als een ‘ondernemer’ en citeert een anonieme bron binnen de dienst die toezicht houdt op de gedetineerden: “Er zijn gesprekken gaande over een uitwisseling tussen Bout en Griner.”

Ondenkbaar is zo’n ruil niet, zelfs niet midden in een conflict tussen Rusland en het Westen. Twee weken geleden nog werd de Rus Konstantin Yaroshenko, in 2011 tot 20 jaar veroordeeld voor drugssmokkel, ingeruild voor de Amerikaan Trevor Reed. De  ex-marinier zat al drie jaar vast omdat hij in beschonken toestand een politie-agent zou hebben aangevallen. 

Op 17 februari werd Brittney Griner, net als Emma Meesseman al jaren een sterkhouder bij de Russische club Ekaterinburg, in de luchthaven van Moskou opgepakt omdat de douaneinspectie patronen met cannabisolie in haar handbagage aantrof. De 31-jarige Amerikaanse, een uiterst succesvolle basketbalspeelster, riskeert tot tien jaar gevangenis voor illegale drugssmokkel. 

Vorige week verscheen Griner, gekleed in een oranje hoodie en met handboeien om, in Khimki voor de rechter. Haar aanhouding werd met een maand verlengd, tot 18 juni. De vraag om de celstraf om te zetten in huisarrest werd afgewezen. Haar advocaat Alexander Boykov meent dat de rechtszaak niet lang meer op zich zal laten wachten, maar in de VS is de argwaan groot. 

De Amerikaanse overheid, die in eerste instantie nog voorzichtig was in z'n commentaar, nam intussen een duidelijk standpunt in: Griner wordt onrechtmatig vastgehouden. Dat betekent dat de VS ervan uitgaan dat Griner niets heeft misdaan of dat haar arrestatie een voorwendsel is voor wat anders en dat er diplomatie aan te pas zal komen. Volgens USA Today heeft de VS Bill Richardson op de zaak gezet: hij heeft een reputatie als onderhandelaar en speelde een rol in de vrijlating van Reed.

Twee weken geleden begon de WNBA aan het nieuwe seizoen. Griners club Phoenix Mercury en ook de WNBA laat geen gelegenheid onbenut om te herinneren aan de precaire situatie van hun sterspeelster. Haar ploegmaats bij Phoenix warmden op in een t-shirt met ‘Free BG’ op; Seattle Storm-vedette Breanne Stewart, die net als alle andere buitenlandse speelsters Ekaterinburg verliet naarmate het conflict escaleerde,  schreef ‘We are BG’ op haar sneakers; supporters eisen haar vrijlating en alle clubs kleefden een sticker met BG en haar rugnummer 42 op hun parket.

“Ik denk elke dag aan BG”, zei Stewart nog. “De WNBA is niet hetzelfde zonder haar.” Emma Meesseman zegt dat het thema-Griner leeft bij de speelsters: “De ongerustheid is groot. Het is haast niet te geloven dat ze nu al drie maanden vastzit. We weten dat er alles aan wordt gedaan om haar zo snel mogelijk terug naar de States te krijgen. Het moet echt moeilijk zijn voor BG ginder.”

Niet iedereen is van oordeel dat de affaire genoeg weerklank krijgt. “Mocht het gaan om een NBA-speler van haar kaliber, dan zou dit verhaal niet alleen de voorpagina’s van de sportkaternen halen, maar op de cover staan van elk nieuwsmedium over heel de wereld”, zei de Amerikaanse sportjournaliste Tamryn Spruill aan de BBC. “Er vloeide meer inkt over de vaccinatiestatus van Novak Djokovic dan over de arrestatie van Brittney Griner.”

Bekijk ook: Amerikaanse topbasketbalster opgepakt in Rusland