Direct naar artikelinhoud
NieuwsParijs

Een frisse duik in de Seine? Over twee jaar moet het kunnen (en het mag 1,8 miljard euro kosten)

Genieten van de Seine kan nu alleen aan de kant van het water. Burgemeester Hidalgo wil daar verandering in brengen.Beeld Hans Lucas via AFP

Zwemmen in de Parijse Seine is verboden. Het water is te vies en gevaarlijk, maar daar komt verandering in. Voor de zomer van 2024 wil burgemeester Hidalgo ervoor zorgen dat je in de rivier kunt zwemmen. Kosten: 1,8 miljard euro.

“Over vijf jaar zwem ik ten overstaan van getuigen in de Seine, om te laten zien dat die een schone rivier is geworden.” De woorden waren van Jacques Chirac, destijds de burgemeester van Parijs, voor hij president van Frankrijk zou worden. Het was het jaar 1988. Er werd smakelijk gelachen om de uitspraken van de toenmalige burgemeester: zwemmen in die smerige Seine, waar zelfs de vissen het niet in uithouden? Al sinds 1923 was het vanwege extreme vervuiling verboden om er te zwemmen. 

Menig Parijzenaar zag dat niet zomaar veranderen – en de scepticus kreeg gelijk: in de Seine werd niet gezwommen. Vijf jaar later niet en nu niet. Ook Chirac zou er nooit een duik in nemen. 

Dertig jaar later lijkt de belofte toch te worden waargemaakt. Burgemeester Anne Hidalgo heeft een masterplan uitgezet om de Seine op zijn laatst in de zomer van 2024, wanneer Parijs de Olympische Spelen organiseert, schoon genoeg te krijgen zodat er veilig in kan worden gezwommen. Niet alleen door de atleten, maar ook door recreanten.

Grote ingrepen

Het plan is ambitieus en gaat gepaard met een fors prijskaartje. Er is 1,8 miljard euro vrijgemaakt om de vervuiling terug te dringen en de waterkwaliteit onder controle te krijgen door middel van grote ingrepen in het rioolsysteem, meldde de Franse zender CNews onlangs. Het project verloopt voorspoedig: het is zo goed als zeker dat vanaf de zomer van 2024 in de Seine kan worden gezwommen. 

“De waterkwaliteit zal sowieso goed genoeg zijn voor de zwemonderdelen tijdens de Olympische Spelen”, zegt Jean-Pierre Tabuchi, projectmanager van Siaap, de openbare dienst die in de metropoolregio van Parijs de afvalwaterzuivering uitvoert. “Na de Spelen wordt het voor recreanten toegestaan om in de Seine te zwemmen. We liggen goed op schema met de voorbereidingen daarvoor.”

Parijzenaars zwemmen in de Seine in 1955.Beeld Getty Images

Wel moet nog veel werk worden verricht. De Seine is de afgelopen decennia veel schoner geworden, dankzij de aanleg van riolering en de vermindering van uitstoot door industrie. Vissoorten die al vele decennia niet meer gezien werden zijn teruggekeerd, maar voor zwemmers wordt het water – los van hier en daar een zwemwedstrijd of -actie – nog altijd te vies en gevaarlijk geacht. Als onderdeel van het masterplan moeten woonboten voor 2024 verplicht worden aangesloten op de riolering en wordt het rioolsysteem aangepakt. 

Een van de grote uitdagingen is het regenwater. Na hevige regenval raken de rioleringen overvol, waardoor dat water, uitwerpselen incluis, terechtkomt in de Seine. In Parijs is een plan bedacht om zulke verontreiniging drastisch te verminderen. Er wordt een gigantische ondergrondse opslag aangelegd onder Square Marie-Curie, bij metrostation Austerlitz. De tank, met een inhoud van 46.000 kubieke meter – twintig Olympische zwembaden aan water – zal overtollige regenval opslaan en direct afvoeren naar het waterzuiveringssysteem, waardoor er aanzienlijk minder afvalwater in de rivier hoeft te worden gedumpt. Zo blijft de waterkwaliteit vrijwel altijd op peil. 

Bommetje van de Pont Neuf

Als alle ingrepen voltooid zijn, heeft dat effect op de hele Seine: in principe voldoet het hele deel van de rivier in Parijs vanaf 2024 qua waterkwaliteit aan de veiligheidsstandaarden. Toch blijft zwemmen op veel stukken verboden. Vanwege gevaarlijke stroming en scheepvaart wordt het alleen op bepaalde, afgebakende plekken toegestaan. Zomaar met een bommetje de Pont Neuf af het water in zit er dus niet in. 

Of burgemeester Hidalgo als het zover is zelf een duik zal nemen, laat ze in het midden. Haar zoon heeft dat in elk geval wel al gedaan. Arthur Germain was vorig jaar op 19-jarige leeftijd de eerste persoon ooit die de hele Seine heeft uitgezwommen. Niet alleen het deel door Parijs dus, maar de voltallige 774 kilometer van Bourgondië tot de monding in Normandië, een 312 uur lange tocht.

Niet in Londen, wel in Bern

In de vorige eeuw waren de Theems in Londen en de Spree in Berlijn nog zo vervuild dat ze biologisch dood waren verklaard. Dankzij de vermindering van zware industrie en riolering zijn de rivieren de laatste decennia aanzienlijk schoner geworden. Zo schoon, dat in beide rivieren ook zwemevenementen worden gehouden. Zomaar een duik nemen mag er niet. Nog niet, in elk geval. Want in Berlijn werkt een non-profitorganisatie aan een gigantisch waterzuiveringsproject om de Spree schoon genoeg te maken. Ook in Berlijn zorgen riooloverstorten ervoor dat dat nu nog niet het geval is. Het Flussbad, zoals het project heet, zou een 800 meter lang deel van de Spree in hartje Berlijn moeten beslaan. Het federale ministerie van Milieu sprak in 2014 steun uit voor het project, maar wanneer en of het wordt gerealiseerd is nog de vraag. 

In Londen is het, los van verontreiniging, vooral de stroming die de Theems gevaarlijk maakt om in te zwemmen. In 2012 is daarom bij wet verboden om zonder schriftelijke toestemming te zwemmen in de rivier tussen Crossness in Oost-Londen en Putney Bridge in Zuidwest-Londen. 

Hoe anders is het in Bern. Elke zomer zwemmen inwoners van de Zwitserse hoofdstad en toeristen massaal in het schone, heldere en ietwat frisse water van de Aare, de rivier die vanuit de bergen door het historische centrum van Bern loopt. Onder hen ook burgemeester Alec von Graffenried. In een interview met reiswebsite myswitzerland.com zei de Bernse burgemeester dat hij op hete dagen, als het even kan, tussen twee afspraken door naar de Aare fietst voor een snelle duik. “Het liefst meerdere keren per dag.”