‘Alles onder mijn knie was kapot’: aantal ongevallen met elektrische steps stijgt enorm

“Nog dagelijks word ik aan dat stepje herinnerd. Het was dan ook een serieuze val: een dubbele open scheenbeenbreuk en kuitbeenbreuk. Eigenlijk was alles onder mijn knie kapot.”

Frank Van Herwegen (51) – in het nachtleven ook bekend als DJ Frank – kwam twee jaar geleden zwaar ten val met zijn eigen step op vakantie in Spanje. “Speciaal voor die reis had ik dat stepje gekocht”, zegt hij. Enkele minuten ver in zijn allereerste ritje ging hij onderuit, ondanks dat Van Herwegen het gewoon is om op twee wielen rond te scheuren. “Ik reed met een motor op het circuit aan 300 kilometer per uur en heb jarenlang met een BMX gereden”, zegt hij. Waarom het dan meteen misging op de step, weet hij niet. “Plots lag ik op de grond.”

Negen maanden werd Van Herwegen veroordeeld tot een rolstoel en krukken. Zijn been moest gestabiliseerd worden, zijn inkomen als dj dreigde weg te vallen. Maar ook vandaag is de revalidatie nog altijd niet volledig achter de rug. “Volgens mijn dokter kan die in totaal vier tot zes jaar duren”, zegt hij.

Kortom, vallen met zo’n step is gevaarlijk. Daar waarschuwen artsen al jaren voor. Soms is het zelfs levensgevaarlijk: de afgelopen twee jaar lieten twee mensen het leven na een val met de step. Bovendien weten we dat vooral jonge mensen kiezen voor de step. Volgens Vias is een op de zeven steppers jonger dan 16 jaar.

Nieuwe regels

Het slechte nieuws is vooral dat het aantal ongevallen met steps stijgt. Dat blijkt uit de nieuwste Verkeersbarometer van verkeersinstituut Vias. De eerste maand van dit jaar vonden 296 ongevallen met een step plaats. Vorig jaar waren dat er 96 in dezelfde periode.

Voor die fikse stijging zijn twee grote verklaringen. De meest voor de hand liggende is dat elektrische steps gewoon steeds beter ingeburgerd raken. Daarnaast loopt de registratie van ongevallen met steps wellicht pas sinds kort echt zoals het hoort. Pas sinds eind 2019 kan politie de step aanduiden op het ongevallenformulier. “Maar als zo’n wijziging gebeurt, duurt het altijd even voordat alle politiezones dat op dezelfde manier invullen”, zegt Vias-woordvoerder Stef Willems.

Intussen schoot ook de politiek in actie. Zij keurden recent verstrengde regels voor het gebruik van elektrische steps goed. Kinderen jonger dan 16 jaar mogen de steps niet langer gebruiken. Ook is het voortaan strikt verboden met twee op het dunne plankje te gaan staan en mogen de steps niet op het voetpad.

Moeten die regels niet meteen strenger? Zo haalde bijvoorbeeld het dragen van een helm de wettekst niet. “Dat zou ik toch grondig bekijken”, zegt mobiliteitsexpert Dirk Lauwers (UAntwerpen). Ook pleit hij voor het beperken van de maximumsnelheid van steps naargelang de context. “Doe zoals Antwerpen waar de deelsteps in de voetgangerszones automatisch zullen beperkt worden tot 8 kilometer per uur.” “Laat ons eerst afwachten tot deze regels ingaan (daarvoor is het wachten op de publicatie in het Staatsblad, PG) om te zien wat het effect ervan is”, zegt Willems.

Oudere fietsers

Wat de algemene tendens in de verkeersbarometer betreft, is de conclusie overwegend negatief. Zeker voor het aantal verkeersdoden is dat het geval: de eerste drie maanden van dit jaar stierven er 111 mensen. Bovendien stagneert dat aantal doden, het daalt niet langer. “Dat was te voorzien”, zegt mobiliteitsexpert Johan De Mol (UGent). “Ook al is de wil er om bijvoorbeeld zwarte punten aan te pakken: veel verkeerssituaties zijn nog dezelfde gebleven. Zeker voor voetgangers en fietsers is de infrastructuur nog altijd abominabel.”

Ook Lauwers is niet verbaasd. “Het effect van de coronamaatregelen op de mobiliteit is weggeëbd: we rijden opnieuw meer met de auto.” Hij maakt zich zorgen om het gestegen aantal fietsslachtoffers tegenover 2019. “Terwijl de doelstelling in het Vlaamse Verkeersveiligheidsplan toch was om tegen 2030 het aantal doden en zwaargewonden met fietsers te halveren”, zegt hij. Wat letselongevallen betreft zitten we met 1.873 ongevallen intussen op het hoogste niveau in de afgelopen tien jaar.

Dat Vlaanderen en België meer moeten inzetten op veilige fietsinfrastructuur zoals brede fietspaden klopt volledig, vindt Willems. “Al komen er daarnaast ook nieuwe uitdagingen bij. We zitten steeds meer met een verouderende fietsbevolking die over het algemeen kwetsbaarder zijn. Dat zien we in de cijfers: jaar na jaar stijgt het aantal fietsongevallen waar geen gemotoriseerd voertuig bij betrokken is. Dat wil zeggen dat je ook naar andere zaken moet kijken dan louter het aantal verkeersstromen scheiden: we moeten mensen voor een stuk ook gaan sensibiliseren, bijvoorbeeld met een cursus bij aankoop van een (elektrische) fiets.”

Ook Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) focust zowel op het verbeteren van de fietsinfrastructuur als die sensibilisering. Voorts wijzen ze op de investeringen – dit jaar alleen al meer dan 300 miljoen euro voor fietsinfrastructuur – die gebeuren. Het zijn zaken die experten toejuichen. En toch blijven ze een beetje op hun honger zitten. “We moeten consequenter zijn”, zegt Lauwers. “Nog veel te veel gebeurt het dat nieuwe wegen worden aangelegd zonder dat er goed is nagedacht over de verkeersveiligheid”, zegt hij. Of zoals zijn collega-mobiliteitsexpert De Mol het samenvat: “Er is nog veel werk aan de winkel.”