“Als Kiev nog elektriciteit wil van kerncentrale Zaporizja zal er betaald moeten worden aan Moskou”

De Amerikaanse regering bekijkt of het Oekraïne zware wapens kan leveren om de Russische vloot in de Zwarte Zee te bestrijden. Het Witte Huis werkt aan een plan om geavanceerde anti-scheepsraketten aan het Oekraïense leger te geven. Het kan een einde maken aan de Russische zeeblokkade.

Maar tegelijkertijd bestaat de vrees dat de inzet van krachtigere wapens die Russische oorlogsschepen tot zinken kunnen brengen, het conflict kan vergroten. Het Russische regime zou keihard kunnen terugslaan.

Oekraïne maakt er geen geheim van dat het geavanceerdere, zwaardere Amerikaanse wapens wil dan de huidige artillerie, Javelin en Stinger-raketten en andere wapens. Op het verlanglijstje van Kiev staan ​​bijvoorbeeld raketten die de Russische marine uit de havens aan de Zwarte Zee zouden kunnen verdrijven, waardoor de belangrijke uitvoer van graan en andere landbouwproducten kan worden hervat.

Huidige en voormalige Amerikaanse functionarissen en bronnen in het parlement wijzen op problemen voor het verzenden van wapens met een groter bereik naar Oekraïne. Het vereist langdurige training en specifiek onderhoud van apparatuur. Daarnaast zijn er zorgen dat Amerikaanse wapens door Russische troepen kunnen worden buitgemaakt, naast dus de angst voor escalatie. Toch wordt het sturen van twee soorten krachtige anti-scheepsraketten overwogen: de Harpoon gemaakt door Boeing en de Naval Strike Missile gemaakt door Kongsberg en Raytheon Technologies.

Volgens het Britse ministerie van Defensie bevinden zich ongeveer twintig Russische marineschepen, waaronder onderzeeërs, in de Zwarte Zee bij Oekraïne. Een Amerikaanse marine-expert denkt dat twaalf tot 24 anti-scheepsraketten met een bereik van meer dan 100 kilometer voldoende zouden zijn om Russische schepen te bedreigen en Moskou kunnen overtuigen de blokkade op te heffen. Als de Russische president Poetin volhoudt, "kan Oekraïne de grootste Russische schepen uitschakelen omdat ze zich nergens kunnen verstoppen in de Zwarte Zee", aldus de deskundige van denktank en onderzoekscentrum Hudson Institute.

Rusland heeft al verliezen geleden op zee. Vooral het zinken van de kruiser Moskva, het vlaggenschip van de Russische Zwarte Zee-vloot, geldt als een enorme tegenslag.

De bazen van het Russische en Amerikaanse leger hebben elkaar donderdag voor het eerst sinds het uitbreken van de oorlog telefonisch gesproken. Zo bevestigt het Pentagon.

De Amerikaanse stafchef Mark Milley en zijn Russische collega Valeri Gerasimov "hebben een aantal veiligheidskwesties besproken", zo verduidelijkte kolonel Dave Butler, de woordvoerder van Milley. In onderling overleg hebben ze besloten de details van hun gesprek niet te publiceren.

Afgelopen vrijdag heeft ook de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin zijn Russische ambtgenoot Sergej Sjoigoe voor het eerst sinds 24 februari gebeld. Tijdens het gesprek drong de Amerikaan aan op een staakt-het-vuren in Oekraïne en benadrukte het belang van verdere communicatie.

De Amerikaanse Senaat heeft donderdag een militair hulppakket ter waarde van 40 miljard dollar (zo'n 38 miljard euro) goedgekeurd om Oekraïne te steunen in de strijd tegen Rusland. Eerder stemde het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden al in met het voorstel.

Het voorstel kreeg veel steun in de Senaat. De Amerikaanse senatoren stemden met 86 stemmen voor en 11 tegen. De tegenstemmers waren allemaal Republikeinen. President Joe Biden hoeft de wet nu alleen nog te ondertekenen.

Het totaal van 40 miljard dollar komt neer op ruim 5 procent van het totale Amerikaanse defensiebudget (782 miljard dollar). Het nieuwe pakket is exclusief de 4,5 miljard dollar aan "veiligheidshulp" die de VS sinds het aantreden van de regering-Biden aan Oekraïne hebben gegeven. Ongeveer 3,8 miljard dollar daarvan is gegeven sinds de Russische invasie op 24 februari.

Nu worden voor zo'n 11 miljard dollar aan wapens en uitrusting rechtstreeks vanuit Amerikaanse militaire voorraden aan Oekraïne overgedragen. Het pakket omvat ook bijna 20 miljard dollar voor het ministerie van Defensie. Het Pentagon gaat dat geld grotendeels gebruiken om het Oekraïense leger te bewapenen. Nog eens 3,9 miljard dollar wordt vrijgemaakt voor meer troepeninzet en andere militaire operaties in Europa om de NAVO te versterken. De Amerikanen hebben nu voor ruim 50 miljard dollar aan steun toegezegd.

De ministers van Financiën van de G7 zijn donderdag in Duitsland aan het overleggen over een miljardensteun die Oekraïne overeind moet houden. Het land heeft immers ook economisch te lijden onder de Russische invasie. Ook de centrale bankiers van de zeven grootste industrielanden zitten er mee rond de tafel om te bekijken welke middelen snel overgemaakt kunnen worden.

De VS beloofden al 7,5 miljard dollar steun. Duitsland zegde al een miljard euro toe. Persbureau Reuters meldt op basis van een nog niet gepubliceerde aankondiging dat in totaal sprake is van 18,4 miljard dollar (17,4 miljard euro) aan giften en leningen toegezegd aan Oekraïne.

Oekraïne heeft de middelen reeds in het huidige kwartaal nodig nu de oorlog een groot gat in de inkomsten geslagen heeft. "We verzamelen nu de verschillende steunbeloften zodat we de functies van de Oekraïense staat kunnen blijven financieren met onze middelen", aldus de Duitse minister van Financiën, Christian Lindner. Hij hoopt op nog extra middelen tegen het einde van de bijeenkomst vrijdag en mikt op een som boven de 10 miljard euro. Dat bedrag zou volgens Reuters dus vlot gehaald worden.

Het Europees Parlement vraagt dat voormalig Duits bondskanselier Gerhard Schröder gesanctioneerd wordt voor zijn niet-aflatende zakelijke en politieke banden met Rusland. De Oostenrijkse ex-minister van Buitenlandse Zaken Karin Kneissl zit in hetzelfde schuitje. Zo komen dus ook politici die Russisch geld blijven ontvangen in het vizier.

In de resolutie worden de voormalige Oostenrijkse kanselier Wolfgang Schüssel en de Franse oud-premier François Fillon genoemd als twee voorbeelden van politici die vertrokken zijn bij Russische bedrijven. Schröder en Kneissl wordt op het hart gedrukt hetzelfde te doen.

Schröder was bondskanselier van Duitsland tussen 1998 en 2005. Na zijn politieke carrière ging hij werken voor het bedrijf achter de gaspijpleiding Nord Stream en voor de Russisch gasreus Gazprom. 

Kneissl werd in het verleden al scherp veroordeeld nadat beelden van haar waren opgedoken waarop te zien is hoe ze danst in het gezelschap van de Russische president Vladimir Poetin. Nu werkt ze voor het Russische energiebedrijf Rosneft.

De resolutie van het Europees Parlement is grotendeels symbolisch, want het zijn de EU-lidstaten die de beslissingen nemen over Europese sancties. Schröder speelt intussen wel geen rol van betekenis meer in eigen land en binnen zijn partij. 

Schröder moet ook het kantoor en het personeel afstaan waar hij als oud-regeringsleider recht op heeft. Enkel zijn pensioen en zijn bodyguards mag hij houden.

Italië zou in de tweede helft van 2024 onafhankelijk moeten worden van aardgas uit Rusland. Dat verklaarde premier Mario Draghi. In de nasleep van de Russische invasie in Oekraïne startte het land de zoektocht naar andere leveranciers.

"We hebben snel gehandeld om het aandeel van aardgas dat we importen uit Rusland terug te dringen", zei Draghi aan leden van de Senaat. De eerste resultaten van het nieuwe beleid zullen eind dit jaar merkbaar zijn, luidde het. In 2021 stond Rusland in voor zowat 40 procent van het Italiaanse gasverbruik.

Minister van Ecologische Transitie Roberto Cingolani had vorige maand nog een snellere afbouw van de Russische gasimport vooropgesteld. Het land wilde toen binnen een termijn van 18 maanden geen gas uit Rusland meer nodig hebben. 

Italië ging de voorbije periode op zoek naar andere leveranciers. Zo is met Algerije een belangrijk contract afgesloten voor grotere leveringen en waren er ook gesprekken en deals met Qatar, Angola, Congo-Brazzaville en Mozambique. Italië importeert zowat 95 procent van zijn aardgas.

Anderzijds wil de Laars de productie van hernieuwbare energie opschroeven. Draghi belooft bureaucratische obstakels voor zulke investeringen weg te werken.

Kiev is ontevreden over de "tweederangs behandeling" door "sommige EU-hoofdsteden". Minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba schrijft op Twitter dat hij ontevreden is over het perspectief op lidmaatschap van de Europese Unie.

Koeleba vindt dat het afgelopen moet zijn met de "strategische ambiguïteit" ten aanzien van Oekraïne. Volgens de buitenlandminister heeft dat de laatste jaren niet gewerkt en heeft dat beleid Rusland zelfs alleen maar sterker gemaakt.

Ook ziet Koeleba niets in alternatieve plannen, zoals de Franse president Emmanuel Macron deze maand presenteerde. Macron stelde voor om een nieuwe Europese geopolitieke gemeenschap te beginnen, met landen rond de EU, zoals Oekraïne, Georgië en Moldavië. Zijn plan kreeg steun van onder anderen de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad.

De bedoeling van de politieke gemeenschap is om vast meer samen te werken met landen buiten de EU die nog wachten op een eventueel lidmaatschap. Macron verwacht namelijk dat het misschien wel tientallen jaren kan duren voor Oekraïne EU-lid is. Ook premier Mark Rutte denkt dat het nog niet snel aan de orde is. Maar verschillende landen die graag tot de EU zouden toetreden bekritiseerden Macrons idee, omdat ze bang zijn dat dit in de plaats komt van een EU-lidmaatschap. Koeleba schrijft dat dit soort ideeën "kwetsend zijn voor Oekraïners".

In de Oekraïense havenstad Marioepol hebben zich sinds maandag 1.730 Oekraïense militairen overgegeven die verschanst zaten in de Azovstalfabriek, zo meldt het Russische ministerie van Defensie.

"In de afgelopen 24 uur hebben 771 strijders van het nationalistische Azov Regiment zich overgegeven op de staallocatie Azovstal in Marioepol. Sinds 16 mei zijn in totaal 1.730 strijders gevangengenomen, onder wie 80 gewonden," aldus het ministerie in een verklaring.

Aan Oekraïense zijde konden de Russische verklaringen niet bevestigd worden.

Secretaris-generaal Antonio Guterres van de Verenigde Naties heeft Rusland woensdag opgeroepen de blokkade van de graanexport uit Oekraïne op te heffen. Aan het Westen vroeg hij om Russische meststoffen toe te laten op de wereldmarkten. Zo kan de wereldwijde voedselcrisis doeltreffend worden aangepakt.

Rusland moet de veilige export toestaan van graan dat in de Oekraïense havens ligt opgeslagen, zei Guterres tijdens een bijeenkomst van ministers in New York georganiseerd door de Verenigde Staten. Tegelijkertijd moeten "Russische levensmiddelen en meststoffen volledige en onbeperkte toegang hebben tot de wereldmarkten", aldus de VN-chef.

Lees hier meer.

Oekraïense troepen hebben vanmorgen een Russisch grensdorp in de westelijke regio Koersk beschoten en ten minste een burger gedood. Dat heeft de regionale gouverneur Roman Starovojt op Telegram bekendgemaakt.

Er zouden een alcoholfabriek en verschillende andere gebouwen in het dorp Tjotkino zijn geraakt, aldus Starovojt.

De Amerikaanse Senaat heeft woensdag de diplomate Bridget Brink aangeduid als de nieuwe Amerikaanse ambassadeur in Oekraïne. De officiële bevestiging van haar benoeming komt er enkele uren nadat de VS bekendmaakten dat de ambassade in Kiev was heropend.

Brink was tot nu toe de Amerikaanse afgevaardigde in Slovakije. Voordien was zij ook werkzaam op het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington als deskundige voor Oost-Europa en de Kaukasus. Ze was ook viceambassadeur in Oezbekistan en Georgië.

De Verenigde Staten beslisten op 14 februari, tien dagen voor de Russische inval, om hun Oekraïense ambassade te verplaatsen naar Lviv, in de buurt van de Poolse grens. Later evacueerden ze hun personeel uit het land. Op 24 april kondigden de VS evenwel aan dat de Amerikaanse diplomaten naar Kiev zouden terugkeren.

De VS hadden sinds 2019 geen ambassadeur meer in Oekraïne. Voormalig president Donald Trump had toen ambassadeur Marie Yovanovitch uit haar functie ontzet.

Rusland zet volgens de Duitse minister Annalena Baerbock van Buitenlandse Zaken honger in als oorlogswapen door de graanexport uit Oekraïne te blokkeren.

"Rusland voert deze oorlog met een ander verschrikkelijk en krachtig wapen: honger en ontbering. Door Oekraïense havens te blokkeren, door silo's, straten en spoorwegen te vernietigen, heeft Rusland een graanoorlog ontketend en een wereldwijde voedselcrisis aangewakkerd", aldus Baerbock bij de Verenigde Naties in New York.

Ze wijst erop dat de Russen het wapen inzetten op het moment dat miljoenen mensen, met name in het Midden-Oosten en Afrika, al door honger worden bedreigd "door de verwoestende effecten van de klimaatcrisis, de coronapandemie en conflicten die woeden in hun eigen regio's".

Volgens de Duitse regering blokkeert Rusland de export van 25 miljoen ton graan uit Oekraïne, vooral in Odesa. Oekraïne is een van 's werelds grootste graanproducenten.

Mevlut Cavusoglu, de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, heeft woensdag in New York een "uitermate positief" gesprek gehad met zijn  Amerikaanse ambtgenoot Antony Blinken. Dat heeft hij na afloop van de ontmoeting meegedeeld aan journalisten.

Er werd onder meer gesproken over het dreigement van Ankara om de NAVO-toetredingen van Zweden en Finland te blokkeren. "Blinken heeft verzekerd dat de Verenigde Staten de nodige boodschappen zullen overbrengen om de Turkse bezorgdheden weg te nemen", verklaarde Cavusoglu daarover. 

Turkije maakt voorbehoud tegen het Finse en Zweedse lidmaatschap omdat beide landen niet stevig genoeg zouden optreden tegen rebellen van de Koerdische PKK, een beweging die door Ankara als een "terroristische organisatie" wordt bestempeld.

"Het is ontoelaatbaar dat bondgenoten, of degenen die zich bij het bondgenootschap willen aansluiten, terroristische organisaties steunen die ons als doelwit hebben", zegt Cavusolu woensdag nog over de toetredingsplannen van Zweden en Finland. "Het is ook onaanvaardbaar dat ze beperkingen instellen op de verkoop van wapens aan een bondgenoot."

De VS hebben eerder al duidelijk gemaakt dat ze er alle "vertrouwen" in hebben "dat Finland en Zweden uiteindelijk een effectief en efficiënt toetredingsproces zullen hebben, dat tegemoet kan komen aan de bezorgdheden van Turkije".

De ontmoeting tussen Blinken en Cavusoglu maakt deel uit van het "strategisch mechanisme" dat beide landen hadden ingesteld om de onderlinge relaties te verbeteren.

Alle Oekraïense slachtoffers van de Russische bezetting krijgen speciale hulp van de staat. Dat heeft de Oekraïense president Zelensky woensdag tijdens zijn videotoespraak beloofd. Hij heeft daartoe een wet ondertekend, maar meer details heeft Zelensky niet bekendgemaakt. De hulp is volgens de president ook bedoeld voor "alle gevangenen van het Kremlin", op de Krim of in het door Rusland bezette deel van de Donbas.

Zelenski bracht 18 mei 1944 in herinnering, een belangrijke herdenkingsdag in Oekraïne. Destijds liet Sovjetdictator Josef Stalin de Krim-Tartaren deporteren omdat ze zouden hebben gecollaboreerd met de Duitsers. Toen Rusland in 2014 het schiereiland annexeerde, verwoestte volgens de president een "tweede golf van vernietiging alles wat vrij was op de Krim."

Het Oekraïense staatshoofd zegt alles te doen om zijn land te bevrijden van de Russische bezetting. "Cherson, Melitopol, Enerhodar Berdjansk, Marioepol en al onze steden en dorpen die tijdelijk bezet zijn, moeten weten dat Oekraïne zal terugkeren", zei hij. Hoe lang dit duurt, hangt af van de situatie op het slagveld. "We proberen het zo snel mogelijk te doen. We zijn verplicht om de bezetters te verdrijven en echte veiligheid te garanderen aan Oekraïne."

De Verenigde Staten hebben officieel hun ambassade in de Oekraïense hoofdstad Kiev heropend, meldt de Amerikaanse minister van Buitenlandse zaken Antony Blinken. "Het Oekraïense volk heeft, met onze hulp, zijn thuisland verdedigd tijdens de gewetenloze invasie van Rusland, en als gevolg daarvan wapperen de Stars and Stripes opnieuw boven de ambassade", zei de bewindsman.

Medio februari verhuisden de VS de ambassade van hoofdstad Kiev naar Lviv, in het westen van Oekraïne. Op 21 februari, de dag waarop de Russische president Vladimir Poetin de afvallige Oekraïense regio's Donetsk en Loehansk officieel erkende, werd het Amerikaanse ambassadepersoneel tijdelijk naar Polen verhuisd. Drie dagen later viel Rusland Oekraïne binnen.

Ondanks een uiterst positief gesprek met de Verenigde Staten, blijft Turkije de toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO blokkeren. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu maakte dit duidelijk na zijn ontmoeting met zijn Amerikaanse collega Antony Blinken.

Volgens de Turkse bewindsman toonde zijn ambtgenoot in Washington begrip voor de Turkse positie. Cavusoglu beschuldigde Finland en Zweden opnieuw van het steunen van Koerdische organisaties die de Turkse regering in Ankara als terroristisch beschouwt. Daarnaast verweet hij Zweden het leveren van wapens aan de organisaties. Hij zei te begrijpen dat de twee landen NAVO-lid willen worden na de Russische agressie tegen Oekraïne. "We begrijpen hun veiligheidszorgen, maar er moet ook rekening worden gehouden met de veiligheidsproblemen van Turkije." Blinken zou hebben gezegd dat de zorgen van Turkije gegrond zijn, en dat dit zal worden overgebracht aan Stockholm en Helsinki.

Ondanks de huidige blokkade van Turkije is de Amerikaanse president Joe Biden optimistisch dat Finland en Zweden uiteindelijk bij de NAVO komen. Het Witte Huis liet weten er vertrouwen in te hebben dat de twee landen een efficiënt toetredingsproces zullen hebben dat tegemoet kan komen aan de zorgen van Turkije.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky wil de staat van beleg voor het hele land met drie maanden verlengen. Er zijn wetsontwerpen klaar, die het parlement nog moet goedkeuren. Dat zal naar alle waarschijnlijkheid groen licht geven. In dat geval zal de staat van beleg nog tot 23 augustus van kracht zijn. Een dag later viert Oekraïne traditiegetrouw zijn Onafhankelijkheidsdag.

Zelensky had voor het eerst op 24 februari - enkele uren na de Russische aanval - de oorlogstoestand uitgeroepen en heeft die vervolgens al twee keer met telkens 30 dagen laten verlengen. Veel deskundigen zien de duur van de staat van beleg als een indicator van hoe lang Kiev zich momenteel voorbereidt op mogelijke gevechten.