Oekraïens graan gaat over land door Russische blokkade van havens, maar Europese controles leiden tot lange files

Oekraïne en Rusland worden samen wel eens de graanschuur van Europa genoemd, maar Oekraïne voert ook veel graan uit naar de rest van de wereld. 90 procent van de uitvoer ging voor de oorlog via de havens aan de Zwarte Zee. Door de Russische bezetting van zowat het hele zuiden van Oekraïne kan dat niet meer.

Met alle gevolgen van dien. De graanexport uit Oekraïne loopt enorm veel vertraging op en dreigt in veel arme landen tot een voedselcrisis te leiden. Volgens de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken ligt momenteel zo'n 20 miljoen ton graan ongebruikt te wachten in Oekraïne. De topman van het voedselprogramma van de Verenigde Naties deed gisteren nog een emotionele oproep aan de Russische president Poetin om Oekraïne weer toe te laten om graan te exporteren.

Landbouwers in Oekraïne proberen nu via de weg, het spoor of de binnenvaart hun graan het land uit te krijgen. Maar dat verloopt niet zo vlot, merkt ook de Vlaamse landbouwer Tom Van Goey, die een akkerbouwbedrijf leidt in centraal Oekraïne. Dat uit zich in wachtrijen van 10 tot 20 kilometer aan de grens, weet hij. Volgens Van Goey, die momenteel noodgedwongen vanuit België werkt, zit het probleem niet zozeer in Oekraïne, maar aan de andere kant van de grens, in de lidstaten van de Europese Unie.

"Het duurt daar te lang om de vrachtwagens binnen te krijgen. Zelfs op de rivier de Donau zouden schepen 4 tot 6 dagen stilliggen door papierwerk dat niet in orde raakt", getuigt hij in het Radio 1-programma "De ochtend". "Dus dat is toch wel jammer. Via de weg of het spoor zijn de mogelijkheden sowieso al veel beperkter dan via de Zwarte Zee. En ze worden nog beperkter als ze zulke controles gaan toepassen."

De Europese Commissie is zich bewust van het probleem, maar wijst op de complexiteit ervan. Het gaat om enorme hoeveelheden graan die nu via de weg in plaats van de Zwarte Zee uitgevoerd moeten worden. Dat graan moet onder meer gecontroleerd worden op de gezondheid ervan. En dat leidt tot vertraging aan de grens.

De Commissie heeft daarom vorige week een platform opgericht, dat "Corridor van solidariteit" werd genoemd, om alle praktische problemen in verband met de uitvoer te bundelen en er samen met alle lidstaten en transportbedrijven op korte termijn oplossingen voor te zoeken.

Van Goey hoopt dat zijn graan sneller uit Oekraïne uitgevoerd kan worden, want daar eeuwig blijven liggen is geen optie. "Binnenkort komt het koolzaad er weer aan, dan zitten we met de tarwe. We zijn gewoon fysiek beperkt om dat te kunnen opslaan."