Al 10 jaar doorn in het oog van Poetin: Russische punkband Pussy Riot brengt in Leuven verhaal van schijnproces

Pussy Riot werd opgericht in 2011. "Ze vestigden met een aantal muzikale performances de aandacht op zich", legt Geert Groot Koerkamp, correspondent in Rusland uit. "Ze vielen niet alleen op vanwege hun kritiek op het regime van Poetin, maar ook door hoe ze eruitzagen. Hun handelsmerk zijn die kleurrijke bivakmutsen waardoor je nooit precies weet wie erachter verscholen zit."

Pussy Riot deed verschillende acties en performances. Ze traden op op het dak van een gebouw naast de gevangenis, op het Rode Plein vlak bij het Kremlin en in de metro in Moskou.

Hun meest opvallende performance is er een waarmee ze in 2012 in de grote kathedraal van Christus de Verlosser protesteren tegen de steun van de orthodoxe kerk aan Poetin. "Ze brachten daar op het altaar het lied/punkgebed "Mother of God, drive Putin away" (“Moeder gods, verdrijf Poetin”), legt Groot Koerkamp uit. "Dat is hun doorbraakmoment geworden, maar ook wel het moment waarop ze in het vizier van de Russische autoriteiten kwamen." 

Hun protest tegen het regime in Rusland gaat dankzij de video's die ervan verspreid worden niet onopgemerkt voorbij, maar na de performance worden de drie bandleden wel meteen opgepakt. "Twee van hen zijn uiteindelijk veroordeeld tot een verblijf in een strafkolonie van twee jaar, maar ze hebben die straf niet helemaal uitgezeten." 

Met "Riot days" brengt het Pussy Riot Theatre vanavond in Het Depot in Leuven het verhaal over hoe ze voor hun proteststem in Rusland worden vervolgd. "Een totaalspektakel met muziek en dialoog", zo wordt het aangekondigd.

De ontsnapping van Maria "Masja" Alechina uit Rusland was vorige week nog wereldnieuws. Alechina is een van de oprichters van Pussy Riot. Sinds vorige zomer heeft ze onafgebroken ofwel in de gevangenis zelf gezeten, ofwel thuis in Moskou met een enkelband. In februari werd ze een laatste keer opgepakt, in april werd ze opnieuw vrijgelaten. De rest van de groep zat al langer in het buitenland. 

"Zij en een vriendin zijn op ongeveer dezelfde manier Rusland ontvlucht. Ze waren verkleed als maaltijdkoerier, ze droegen een groen pak  en zo'n grote rugzak", zegt Groot Koerkamp. "Ze hadden zich ontdaan van hun enkelband, en hadden hun mobiele telefoon achtergelaten. Zo zijn ze ontsnapt en via allerlei slinkse wegen zijn ze over de weg tot aan de grens met Litouwen en in het buitenland geraakt. Pas na enkele dagen heeft de politie ontdekt dat Masja was gevlucht." 

Het spreekt voor zich dat Pussy Riot ook openlijk tegen de oorlog is in Oekraïne. In april zei Alechina nog tegen VRT NWS: "De hele wereld ziet nu de verschrikkelijke misdaden in Oekraïne. De hele wereld kan nu zien wie die zogenoemde mensen in het Kremlin echt zijn. Het Kremlin heeft dit fascistische regime niet twee maanden geleden opgestart, het is al jaren aan de gang."

"Ze hebben zich uitgesproken en ze hebben actiegevoerd, het is ook niet voor niets dat ze vastzaten, ze hebben meerdere boetes gekregen omdat ze zich uitspraken tegen die operatie in Oekraïne", aldus Groot Koerkamp. "In Rusland mag dat geen oorlog heten. Als je zegt: neen tegen de oorlog, is dat al een overtreding. Dat betekent dat je het Russische leger in diskrediet brengt en daarvoor kan je dus beboet worden of zelfs de gevangenis in gaan. Nu ze in vrijheid zijn in Europa en die concerten spelen, proberen ze dat natuurlijk voort te zetten."