Sociaaldemocraten stoten de conservatieven van de troon in Australië
In Australië lijkt de socialistische oppositie de verkiezingen voor een nieuw parlement te gaan winnen. De conservatieve premier Scott Morrison heeft zijn nederlaag toegegeven en zal worden opgevolgd door Labor-leider Anthony Albanese. Na negen jaar conservatief bewind komt Labor dus opnieuw aan de macht, maar het is nog niet duidelijk of die partij een meerderheid krijgt.
De opiniepeilingen hadden een kleine overwinning verwacht voor de sociaaldemocratische Laborpartij, maar dat was de vorige keer bij de verkiezingen in 2019 ook zo en toch haalde huidig conservatief premier Scott Morrison toen een nipte meerderheid van 76 van de 151 zetels in het Lagerhuis.
Veel speelruimte had Morrison dus niet en volgens projecties van de grote Australische media zal hij hoe dan ook flink wat zetels verliezen. Morrison heeft tijdens een toespraak zijn nederlaag toegegeven en stapt ook op als leider van zijn partij. De sfeer bij de regerende Liberaal-Nationalistische Coalitie is dan ook zuur. Voor het eerst sinds 2013 zal die partij dus niet meer de kaarten delen in Australië. (Lees verder onder de foto).
De niet al te flamboyante leider van de sociaaldemocratische oppositiepartij Labor, Anthony Albanese, zal dus de nieuwe premier van Australië worden. Het is wel nog niet duidelijk of hij een meerderheid in het parlement zal krijgen, of hij een coalitie met bijvoorbeeld de groenen of onafhankelijken zal moeten sluiten of hij kiest voor een minderheidsregering.
Het zegt veel over ons land dat de zoon van een alleenstaande moeder met een handicap uit een sociale wijk vanavond uw premier wordt
Anthony "Albo" Albanese is 59 en komt uit Sydney. Hij groeide op in een kansarm gezin met een alleenstaande moeder die deeltijds werkte als poetsvrouw. Toch ging Albanese economie studeren en aan de universiteit raakte hij verzeild in de politiek. Was hij aanvankelijk erg links, dan schoof Albanese vooral de laatste jaren fors op naar het centrum, daar waar de stemmen liggen.
Onder de socialistische premiers Kevin Rudd en Julia Gillard was Albanese minister en zelfs even vicepremier. Hij uitte toen zijn ongenoegen over de rivaliteit tussen Rudd en Gillard die elkaar van de macht verdrongen. Toen de Liberaal-Conservatieve coalitie in 2013 aan de macht kwam, werd dat niet beter, want niet minder dan drie conservatieve premiers lichtten elkaar sindsdien het voetje om aan de macht te komen. Albanese weet dat hij dus niet enkel naar de oppositie in het parlement moet kijken, maar ook dat de messen in de Australische politiek even goed vanuit de eigen achterban in de rug kunnen worden gestoken.
"Vanavond hebben de Australiërs gekozen voor verandering", zegt Albanese in zijn overwinningsspeech:
Negen jaar in de woestijn van oppositie
Wat betreft het buitenlandse beleid van Australië moet er niet veel verandering verwacht worden. Het land is een sterke bondgenoot van de Verenigde Staten in de regio en staat zo tegenover China. Dat zal wellicht niet veranderen onder Albanese. Wellicht zal ook het strenge asiel- en migratiebeleid niet zo veel wijzigen.
Dat kan wel anders worden met kwesties als milieu en klimaat, zeker als Albanese de steun nodig zal hebben van de Greens. Die zouden hun aantal zetels kunnen verhogen van een nu tot drie. Australië is een van de grootste uitvoerders van steenkool ter wereld en Morrison heeft die energiebron met hand en tand verdedigd. Anderzijds heeft Australië de voorbije jaren erg veel te lijden gehad onder ofwel extreme droogte ofwel enorme regenval en overstromingen. Economisch boert het land wel goed, al is het leven er - net als overal - fors duurder geworden. Albanese wil ook meer rechten geven aan de oorspronkelijke inwoners, de Aboriginals en de Torres Strait Islanders, en aan de holebi-gemeenschap.
Australië is een van de grootste landen ter wereld, maar telt slechts 26 miljoen inwoners. Die hebben het wel uitgebouwd tot de 13e economie ter wereld en een erg welvarend land, al zijn er wel flinke regionale verschillen. Mijnbouw is een belangrijk gegeven en het land voert op grote schaal goud, steenkool en zeldzame mineralen uit, maar ook veel graan, wol en wijn.
Strategisch is Australië een vaste bondgenoot van de VS en maakt het deel uit van de "Quad-alliantie" met de VS, Japan en India en AUKUS, het meer recente samenwerkingsverband met de VS en het Verenigd Koninkrijk. Australië is een federaal koninkrijk met de Britse koningin Elizabeth II als staatshoofd. Veel macht ligt bij de zeven deelstaten: New South Wales, Victoria, Queensland, South Australia, Western Australia, Northern Territory en het eiland Tasmania.
