25 jaar geleden stierf Herman de Coninck op straat in Lissabon: waarom zijn gedichten geliefd en gelezen blijven

Op 22 mei 1997 kwam er een abrupt einde aan het leven van Herman de Coninck. Op straat in Lissabon, tijdens een schrijversmanifestatie, kreeg hij een hartstilstand. Herman de Coninck schreef gedichten, proza, brieven, essays, maakte interviews, gaf het Nieuw Wereld Tijdschrift uit. Dit weekend wordt De Coninck gevierd in zijn geboortestad Mechelen. Herdenken is een wat raar woord, want zijn werk is na 25 jaar allerminst vergeten.

"Zijn toegankelijke stijl en herkenbare onderwerpen kunnen nog steeds een breed lezerspubliek bekoren," zegt Hanne De Budt van Poëziecentrum. Dat blijkt ook uit de verkoopscijfers. Zijn verzamelde gedichten zijn intussen al aan de 19e druk toe, stipt biograaf Thomas Eyskens aan. Uitgeverij De Arbeiderspers laat weten dat van de verschillende edities van "De gedichten" meer dan 50.000 exemplaren verkocht zijn. "Voor poëzie is dat exceptioneel. Het is ook een van de weinige uitgaven die al bijna een kwarteeuw onafgebroken te koop is." Overigens was Herman de Coninck al tijdens zijn leven heel populair. Zijn eerste bundel "De lenige liefde" uit 1969 kreeg 10 drukken bij uitgeverij Orion.  

Gedichten van Herman de Coninck vind je ook in de openbare ruimte, op gevels en op straat. Tot in Den Haag of Leiden toe. In Mechelen is enkele maanden geleden een gedicht bevestigd aan de onderkant van een ophaalbrug. De brug waar de latere dichter zelf voor moest wachten toen hij naar school fietste. 

Hoe is die blijvende aantrekkingskracht van Herman de Coninck te verklaren? Thomas Eyskens ziet drie redenen: "Hij schreef heel toegankelijke poëzie, als tegengewicht tegen veel onbegrijpelijke gedichten indertijd." Zijn thema's spreken mensen ook heel erg aan: "Het gaat over leven, geboorte, dood - waar Herman de Coninck in zijn familie mee geconfronteerd werd - of scheiding. Je ziet dat mensen op bepaalde momenten van hun leven naar die gedichten grijpen." En ten slotte heeft De Coninck altijd goede ambassadeurs gehad, die zijn werk blijven uitdragen, zoals zijn weduwe Kristien Hemmerechts.

Zelf was Herman de Coninck ook een ambassadeur voor veel andere dichters uit binnen- en buitenland. Jo Govaerts was amper 15 toen ze in 1987 een eerste dichtbundel uitgaf: "Hanne Ton". Herman de Coninck noemde haar toen "de beste dichter van haar generatie". Ze leerde hem kennen toen ze via haar ouders zijn verzamelbundel "Onbegonnen werk" in handen kreeg. "Ik herkende iets. Ik schreef zelf al heel vroeg en ik besefte niet dat dit poëzie was. Aha, dat màg dus, dacht ik. Wat ik schrijf is poëzie."

"Herman de Coninck is een van die dichters die leven en blijven leven in hun werk," vindt Jo Govaerts, hij speelt met taal maar legt ook een extra laag op persoonlijke gevoelens. Bij hem "krijgt het gewone leven een literaire dimensie."

De naam van de dichter leeft voort in de jaarlijkse Herman de Coninckprijs, de belangrijkste Vlaamse prijs voor een poëziebundel die elk jaar wordt uitgereikt. Dit jaar viel die eer te beurt aan Tijl Nuyts met zijn bundel "Vervoersbewijzen".

Bij de 25e sterfdag van Herman de Coninck verschijnt een nieuw boek: "Onder literatoren", een bundeling van 25 interviews die hij, deels samen met Piet Piryns, maakte voor het weekblad Humo. Met de grote schrijvers van die tijd, zoals Hugo Claus of Cees Nooteboom.

Ruth Lasters, een van de stadsdichters van Antwerpen, schreef een nieuw gedicht: "Bloemenvoedsel - Hommage aan Herman de Coninck".

Op zondag 22 mei vindt in het CC Mechelen een eerbetoon plaats met dichters Eva Gerlach, Mark Van Tongele en Jo Govaerts en met Piet Piryns, Kristien Hemmerechts en Pat Donnez. In de bibliotheek Predikheren is er de tentoonstelling "Vingerafdrukken op het venster" met werk van Mechelse scholieren en originele handschriften, brieven en affiches uit het archief van Herman de Coninck. Alle info via organisator vzw Paradijs.