Is er een weg terug na de publieke val? De onzekere toekomst van Adriaan Van den Hoof

Vijf vrouwen, die allemaal een relatie hadden met Van den Hoof, beschuldigen de presentator – onafhankelijk van elkaar – van stalking, elektronische belaging en fysiek geweld tijdens of na hun relatie. Minstens twee vrouwen stapten naar de VRT met klachten over grensoverschrijdend gedrag. Het gerecht ontving ook vier klachten voor slagen en verwondingen, maar seponeerde die bij gebrek aan bewijs. Tegen een van de vrouwen die een klacht had ingediend, liep een onderzoek naar belaging. Zij kreeg zelf een waarschuwing.

Wat hierboven beschreven staat, zijn de feiten die afgelopen weekend bekend raakten. Meer duidelijkheid over de beschuldigingen zijn er vooralsnog niet, wat het moeilijk en delicaat maakt om te oordelen over de ernst ervan.

Van den Hoof wil zelf niks kwijt over de beschuldigingen. Hij duidt de keuze van de VRT om hem niet meer te vragen voor de tv-quiz Switch – die hij zeven seizoenen presenteerde – als een keuze voor ‘vernieuwing’. “Er zijn tegen mij nooit formele klachten ingediend bij de VRT, noch elders”, zegt hij in een reactie aan de openbare omroep. “Er loopt ook geen enkel gerechtelijk onderzoek. Bovendien is afgesproken met de VRT om na de zomer opnieuw samen te zitten om nieuwe projecten te bekijken. Dat lijkt mij toch geen slecht teken.”

Geen machtscomponent

Rijst meteen de vraag: de draad straks weer oppikken, is dat mogelijk en, vooral, realistisch? Hoe lukte het voor de andere publieke figuren die van hun voetstuk vielen? De Gentse advocate Christine Mussche wijst erop dat er een fundamenteel verschil is tussen de zaken van Bart De Pauw en Jan Fabre, waarin ze optrad voor de slachtoffers, en die van Van den Hoof. Bij die laatste zouden alle gekende incidenten zich volgens Van den Hoof hebben afgespeeld in de privécontext en niet op de werkvloer. “Bij De Pauw en Fabre was de machtscomponent de essentie”, duidt Mussche.

Tegelijk is het onduidelijk of er nog een nieuw gerechtelijk onderzoek komt. Volgens Van den Hoof zijn er geen formele klachten. Maar de VRT meldde dat er vier klachten bij de politie werden ingediend.

Er kunnen bovendien nog nieuwe elementen opduiken of zich nieuwe slachtoffers melden. Dat alles kan dan toch nog uitmonden in een rechtszaak. De imagoschade zal dan nog vele malen groter worden, een snelle en volledige rehabilitatie – waar veel bekende figuren op hopen – onwaarschijnlijker.

Hoe dan ook is het, zeker voor publieke figuren, van belang meteen open kaart te spelen. “Tegen daders zeg ik altijd: geef uw fout toe”, zegt Mussche. “Zeg dat het u spijt, dat u aan uzelf en aan uw gedrag zult werken. Wie dat niet doet, maakt de schade enkel groter. Voor het slachtoffer, voor zichzelf en voor alle naasten. Potentiële cliënten die niet over schuldinzicht beschikken, weiger ik: ik spring niet in de put die zij al gegraven hebben.”

Eigenlijk geldt dus: wie schuld bekent, valt minder hard van zijn sokkel. “Mensen voelen zich altijd meteen in de hoek geduwd en gaan dan in het verweer”, zegt Guillaume Van der Stighelen, ex-reclamemaker en auteur van onder meer Held en merk. “Dat verweer, van minimalisering tot volledige ontkenning, is fout. Als er iemand een ander kwetst, moet hij zich daar eerst en vooral van bewust worden en zich bekommeren om het slachtoffer. Wanneer je erkent dat je spijt hebt, kunnen het slachtoffer en jij daar uiteindelijk zelfs beter uitkomen.”

Sorry voor alles

Oprechte excuses zijn onontbeerlijk. “Mensen aanvaarden heus wel dat helden een menselijke kant hebben”, meent Van der Stighelen. “Maar ze moeten die tonen.” Daarbij hangt veel, zoniet alles, af van de houding en de timing van de gevallen sterren. Hoe langer ze wachten met excuses, hoe onoprechter die kunnen klinken en hoe lastiger het kan worden om weer op die sokkel te geraken. De klungelige video die De Pauw de wereld instuurde nadat meerdere vrouwen hem hadden aangeklaagd voor grensoverschrijdend gedrag maakte alles alleen maar erger.

Sportverslaggever Eddy Demarez pakte het in Van der Stighelens ogen wel behoorlijk goed aan na zijn ongepaste uitspraken over de Belgian Cats. Hij excuseerde zich en ontmoette ook de voetbalsters bij de Red Flames en hockeyspeelsters bij de Red Panthers. “Je kunt duizend keer sorry zeggen, maar dat maakt het niet oké”, zei Demarez in een interview met Linde Merckpoel op VRT NU. “Noem het normvervaging in humor of hersenloze cafépraat: er is geen excuus voor.”

Bijkomend probleem: bekende mensen blijken het vaak moeilijker te hebben dan gewone stervelingen om zich te verontschuldigen. “Onderschat niet hoe hard ze worden aangemoedigd door hun fanbase”, zegt Van der Stighelen nog. “Kijk maar naar het proces van Johnny Depp versus Amber Heard: dat is een zielige wedstrijd geworden tussen twee fanclubs van twee wereldsterren. Of naar een Johan Derksen die geen excuus over zijn lippen krijgt omdat hij zijn achterban, allemaal stoere Hollandse macho’s, niet wil teleurstellen.”

Het kan geen kwaad dieper door het stof te gaan dan van je verwacht wordt. Tiger Woods is het te volgen voorbeeld. Hij bood zijn publiekelijke verontschuldigingen aan nadat zijn vele buitenechtelijke affaires waren uitgekomen, begon met huwelijkstherapie en is nu weer een van de populairste golfers ter wereld. Lance Armstrong is dan weer géén voorbeeld voor de handboeken. “Omdat hij zijn dopinggebruik maar bleef ontkennen, krijgt hij nooit meer de erkenning die hij eigenlijk best wel verdient”, meent Van der Stighelen.