Vrachtwagens die op de snelwegen en sommige gewest- en gemeentelijke wegen rijden, moeten een tol per kilometer betalen. Hoe meer een vrachtwagen weegt, hoe hoger de belasting. En hoe milieuvriendelijker een vrachtwagen is, hoe lager de belasting.

Hier volgen vier conclusies uit het rapport dat Viapass, de organisatie die de kilometerheffing van vrachtwagens beheert, voor zijn werkingsjaar van april 2021 tot en met maart 2022 trekt. De werkingsjaren starten altijd in april, omdat de kilometerheffing in april 2016 is ingevoerd.

In het eerste werkingsjaar, van april 2016 tot en met maart 2017, bracht de heffing in België 657 miljoen euro op. In het werkingsjaar van april 2021 tot en met maart 2022 zijn de inkomsten gestegen naar 822 miljoen euro. Dat is het hoogste bedrag uit de zesjarige geschiedenis van de heffing.

En de stijging lijkt alsmaar groter te worden. “In de maand maart van dit jaar hebben we 77 miljoen euro aan tolinkomsten geïnd. Dat is het hoogste maandbedrag ooit”, zegt Johan Schoups, administrateur-generaal van Viapass. “Die stijging komt er niet door de snelle inflatie van de laatste maanden. Onze indexering voor dit jaar gebeurt pas op 1 juli, waardoor de snel stijgende prijzen nog geen invloed hadden op de tarieven van de kilometerheffing. Er is vooral een structurele groei van het aantal vrachtwagens op onze wegen. In het voorbije jaar reden er 41,1 miljoen unieke vrachtwagens in België. Zes jaar geleden waren dat er 39 miljoen. En in april 2021 tot en met maart 2022 reden alle geregistreerde vrachtwagens samen 350 miljoen kilometer meer dan het jaar ervoor.”

63% van de inkomsten van de Belgische tolheffing gaat naar Vlaanderen, 35% naar Wallonië en 2% naar Brussel.

Meer dan 53% van de kilometerheffing is in het voorbije werkingsjaar betaald door buitenlanders. Polen en Nederlanders doen de grootste duiten in het zakje. Ze betalen elk 10% van de totale inkomsten van de kilometerheffing in België. Roemenen betalen 6%, Litouwers 5%. “Van bij het begin was het de bedoeling dat buitenlanders via de kilometerheffing zouden meebetalen voor het onderhoud van onze wegen. Dat is duidelijk gelukt”, zegt Johan Schoups.

Ook de oorlog in Oekraïne heeft een impact op het vrachtwagenverkeer in ons land. “Normaal gezien rijden er elke maand zo’n tweeduizend Russische en tweeduizend Oekraïense vrachtwagens op onze wegen”, zegt Johan Schoups. “Dat aantal is in april van dit jaar gedaald tot vijfhonderd Russische vrachtwagens en 1.200 Oekraïense vrachtwagens. Wellicht zijn veel Oekraïense vrachtwagenchauffeurs gaan vechten voor hun land.”

Het wegblijven van veel Russische en Oekraïense chauffeurs zal normaal gezien geen invloed hebben op de inkomsten van de kilometerheffing voor ons land, omdat het percentage Russen en Oekraïners op de Belgische wegen voor de oorlog sowieso al klein was.

Pittig detail: net voor de oorlog is uitgebroken, was er een Oekraïense delegatie in ons land, om te kijken hoe de kilometerheffing hier werkt. “Ze wilden bekijken of ze in hun land ook zo’n heffing zouden kunnen invoeren, maar dat project is nu natuurlijk op de lange baan geschoven”, zegt Johan Schoups. “Ook Denemarken, Polen en departementen uit Frankrijk zijn al bij ons geweest, om te kijken hoe wij dit aanpakken.”

De opbrengst van de kilometerheffing moet aan mobiliteitsprojecten worden besteed. Dat gaat heel breed: van opleidingen voor vrachtwagenchauffeurs tot premies om vrachtwagens ecologischer te maken. Vorig jaar heeft het Vlaams Gewest het geld van de kilometerheffing ook gebruikt om de Kennedytunnel, de Tijsmanstunnel en de Craeybeckxtunnel in Antwerpen te renoveren.

In West-Vlaanderen werd de gewestweg N8, tussen Ieper en Veurne, vernieuwd. En er werden ook geluidsschermen geplaatst langs de E40 in Aalter.