Voor het eerst wereldwijd meer dan 100 miljoen mensen op de vlucht, na verdubbeling in tien jaar tijd
Mede door de oorlog in Oekraïne is het aantal mensen dat wereldwijd op de vlucht is voor het eerst boven de 100 miljoen uitgekomen. Dat heeft VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR bekendgemaakt.
Het aantal vluchtelingen is sinds 2010 wereldwijd ruim verdubbeld. Meer dan één op de honderd mensen is inmiddels op de vlucht. Filippo Grandi, de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de VN, hoopt dat het nieuwe record een ‘wake-upcall’ is. Humanitaire hulp verzacht de ellende, zegt hij, maar ‘om deze trend te keren, is het enige antwoord vrede en stabiliteit’.
De stijging is volgens de VN-organisatie dit jaar voortgezet door nieuwe geweldsgolven en aanhoudende conflicten in onder meer Afghanistan, Burkina Faso, de Democratische Republiek Congo, Ethiopië, Myanmar en Nigeria. Ook slaan mensen op de vlucht door mensenrechtenschendingen en vervolging. Iets meer dan de helft van hen is ontheemd in eigen land.
Historisch dieptepunt
Volgens de UNHCR sloegen 8 miljoen inwoners van Oekraïne binnen de landsgrenzen op de vlucht door de Russische invasie. Gedurende het conflict vluchtten meer dan 6 miljoen het land uit. Inmiddels zijn bijna 2 miljoen Oekraïners het land ook weer ingegaan, al vindt de vluchtelingenorganisatie de situatie te onvoorspelbaar om conclusies te trekken over de terugkeer van vluchtelingen.
De VN-organisatie presenteert in juni zijn jaarlijkse trendrapport met nieuwe cijfers, mede gebaseerd op registraties, tellingen en vragenlijsten. Vorig jaar bleken rijke landen slechts 34.400 mensen te hebben ‘gehervestigd’; een historisch dieptepunt. Bij hervestiging nodigen landen zeer kwetsbare vluchtelingen uit op aanwijzing van de UNHCR. Al jaren daalt de animo hiervoor.
De meerderheid van de vluchtelingen wordt opgevangen in ontwikkelingslanden en is afkomstig uit buurlanden. Zo zijn in Afrika onder andere Burkina Faso, de Democratische Republiek Congo en Mali in gevecht met radicaal-islamitische strijdgroepen.
Geweldsuitbarstingen
De al bijna twintig jaar durende burgeroorlog in Sudanese regio Darfur is recentelijk weer opgelaaid. En in de Ethiopische regio Tigray is eind maart nog een wankel staakt-het-vuur bereikt in de bloedige oorlog die hier in 2020 begon tussen plaatselijke strijders en het overheidsleger.
Verder hebben het afgelopen jaar honderdduizenden mensen in Myanmar hun huis noodgedwongen verlaten als gevolg van geweldsuitbarstingen na de militaire coup van begin 2021. Daarnaast is er volgens UNHCR nog weinig geregeld voor meer dan 1 miljoen Myanmarezen die eerder de landsgrenzen over zijn gevlucht, voor het grootste deel de door het leger met grof geweld opgejaagde Rohingya.
In 2021 werden in Afghanistan opnieuw honderdduizenden mensen uit hun huizen gedreven tijdens de herverovering door de Taliban. En nog altijd zijn er miljoenen Syriërs op de vlucht voor de burgeroorlog die na de Arabische Lente losbarstte. Meer dan 3 miljoen van hen bevinden zich in Turkije, het land dat wereldwijd de meeste vluchtelingen opvangt. Dit hoge aantal is mede het gevolg van een overeenkomst tussen dat land met de EU: Turkije houdt tegen miljardencompensatie vluchtelingen tegen die naar de Europa willen en vangt ze zelf op.
Mensenlevens
De UNHCR acht de vluchtelingenstroom die vanuit sub-Sahara Afrika naar Europa gaat een van de belangrijkste pijnpunten van de vluchtelingenproblematiek, schreef de organisatie in zijn vooruitblik op 2022. Zowel de tocht door de woestijn, als de oversteek over water in gammele bootjes, eist jaarlijks vele mensenlevens.
Vorig jaar stierven of verdwenen meer dan drieduizend mensen op weg naar Europa op de Middellandse Zee of de Atlantische Oceaan, volgens de vluchtelingenorganisatie. Bovendien komt bij de tocht naar het noorden van Afrika veelvuldig marteling, afpersing, gedwongen arbeid en geweld tegen vrouwen voor.