Wereldprimeur: vermoorde Nederlandse jongen komt tot leven in deepfakevideo en roept getuigen op om zich te melden

Sedar Soares, die in 2003 op 13-jarige leeftijd werd doodgeschoten in Rotterdam, kwam gisteren heel even "tot leven": in de documentaire “Spreek! Nu!” op de Nederlandse zender WNL deed de jongen in een deepfakevideo een oproep naar de dader en getuigen van zijn moord om zich te melden. Het is de eerste keer dat deepfaketechnologie op deze manier wordt ingezet. Sinds de uitzending ontving de politie enkele tientallen tips.

“Een open wond in Rotterdam”, zo noemt documentairemaker Simon Vuyk de onopgeloste moordzaak van Sedar Soares. Op 1 februari 2003 was de 13-jarige jongen met zijn vrienden aan het spelen op een parkeerdek bij metrostation Slinge. Ze gooiden sneeuwballen naar voorbijgangers en auto’s toen er plots geweerschoten werden gelost. Soares werd daarbij in het hoofd geraakt en overleed één dag later in het ziekenhuis. Tot voor kort werd gedacht dat er werd gevuurd door een woedende automobilist.

Ripdeal

De politie richtte haar pijlen een tijdje op Antilliaan Gerald H., die in 2005 vijftien jaar cel kreeg opgelegd. In hoger beroep werd hij echter vrijgesproken omdat twee getuigen hun verklaringen introkken. In december 2006 werd de zaak gesloten, maar het coldcaseteam van Rotterdam liet het dossier nooit los. Begin 2020 werd het moordonderzoek heropend in de hoop dat nieuwe technieken en nieuwe getuigenissen soelaas konden brengen.

Het bracht een ommekeer in de zaak teweeg. Afgelopen donderdag maakte de politie bekend dat op het moment van de feiten een zogenoemde ripdeal plaatsvond. “Volgens getuigen werd een partij cocaïne gestolen uit een auto die geparkeerd stond aan het metrostation, en heeft de eigenaar van de drugs hen vermoedelijk betrapt. We denken dat Soares zich tussen de schietpartij bevond die daarna plaatsvond”, schetst Silvia Witjes, rechercheur bij het coldcaseteam, in de documentaire. “Geen noodlottige sneeuwbal, maar onderwereldgeweld werd hem fataal.”

BEKIJK - Sofia Mahjoub, beleidscoördinator bij Child Focus in "Laat": "Als wij dat bij Child Focus in de toekomst zouden gebruiken, dan moeten die ouders echt wel omkaderd en begeleid worden"

Videospeler inladen...

"Groot en uniek offensief"

Reden genoeg voor het rechercheteam om opnieuw een versnelling hoger te schakelen. “We hebben een breekijzer nodig om een doorbraak in de zaak te kunnen maken”, zegt Daan Annegarn van het Nederlandse Landelijk Team Opsporingscommunicatie. Eind vorig jaar liet hij al een hologram ontwikkelen in de jacht op een zedenverdachte, voor de zaak-Soares ging hij nog een stap verder: met deepfaketechnologie liet hij de 13-jarige jongen tot leven wekken. “Iets wat door geen enkel politieteam wereldwijd eerder werd gedaan.”

”Deepfake" is een samenvoeging van "deep learning" en "fake". Een deepfake-video vertrekt van bestaande beelden, die vervolgens gemanipuleerd worden via artificiële intelligentie. Daarvoor heb je zogenoemde deep learning-software nodig, die nepvideo’s of valse audiofragmenten kan produceren.

Het coldcaseteam nam deepfake artist Bob De Jong onder de arm. “Het is een gedurfde actie vanuit de politie, waaraan ik heel graag wilde bijdragen. Het zou prachtig zijn om de zaak te kunnen oplossen.” De voorbije maanden werd in het grootste geheim aan de deepfakevideo gewerkt. Ook de familie van Soares werd hiervoor ingeschakeld. “Ik zat te wachten op een groot en uniek offensief als dit”, getuigt zus Janet. “Als dit je niet raakt, dan weet ik het ook niet meer.”

BEKIJK - De opmerkelijke video van de politie van Rotterdam:

40.000 euro voor gouden tip

In de video is te zien hoe Soares, die hoopte profvoetballer te worden en al werd gescout door club Feyenoord, op een voetbalveld staat. Terwijl hij door een erehaag van familie, vrienden en betrokkenen bij de zaak wandelt, roept zijn zus op dat de daders en getuigen zich melden. De deepfake is gebaseerd op een foto die tijdens kerst 2002 van Soares werd genomen.

Rechercheur Eva Gori hoopt dat de dader na het zien van de beelden tot inkeer komt. “Ook bij een dader kunnen na twintig jaar dingen veranderen. We hopen dat hij wroeging voelt. Als mensen zich melden, dan spreken ze met mij in alle vertrouwelijkheid.” Het is volgens het Openbaar Ministerie niet de bedoeling betrokkenen te vervolgen, wel om eindelijk antwoorden op de dood van de tiener te vinden.

De politie, die "sterke aanwijzingen" heeft dat er binnen de Antilliaanse gemeenschap meer informatie is over de zaak, looft 40.000 euro uit voor de gouden tip. Sinds de uitzending van de documentaire gisterenavond, ontvingen ze enkele tientallen tips.

Meest gelezen