Bij een grootscheepse controleactie naar gsm-gebruik achter het stuur, werden vorige week 2.445 inbreuken vastgesteld en 503 rijbewijzen ingetrokken. De actie is dus niet overbodig gebleken, want uit een rapport van het Belgisch instituut voor Verkeersveiligheid (Vias), blijkt dat een op de vier Belgen sms’t tijdens het rijden. Dat zijn er meer dan het Europese gemiddelde van 22 procent. In diezelfde studie, komt ook naar voren dat een op de zes bestuurders nog steeds niet handenvrij telefoneert, ondanks de beschikbare technologie.

‘Een dramatisch, maar weinig verrassend cijfer’, zegt Stef Willems van Vias. ‘Waar de klassieke gsm van twintig jaar geleden louter diende om te bellen en sms’en, hebben smartphones zo veel functies dat we bij het minste geluidje afgeleid zijn.’

Automobilisten zijn zich daar in toenemende mate bewust van. Ruim 50 procent van de respondenten noemt onoplettendheid als belangrijkste oorzaak van verkeersongevallen. Dat is een stijging van 22 procent ten opzichte van de peiling uit 2017. ‘De kennis is er wel, maar dat leidt niet noodzakelijk tot gedragsveranderingen’, zegt Willems. ‘Mensen zijn nogal hardleers. Het is zoals met roken: iedereen weet dat het slecht is, en toch leven we niet in een nicotinevrije wereld.’

   • Veel bestuurders lopen met gsm tegen de lamp

Niet zaligmakend

De gevolgen zijn nochtans navenant. In de enquête zegt een op de tien bestuurders (bijna) een ongeval te hebben veroorzaakt als direct gevolg van handmatig gsm-gebruik in de wagen. Dat vertaalt zich ook naar de slachtofferstatistieken. Elk jaar maakt de smartphone vijftig dodelijke verkeersslachtoffers en 4.500 gewonden. Al is dat volgens het Vias-rapport waarschijnlijk een onderschatting. Want zelfs zonder manuele bediening, blijft de smartphone een bron van afleiding.

De fysieke en visuele afleiding mag dan beperkt zijn bij handenvrij bellen, maar de cognitieve afleiding blijft groot. Ongewenste neveneffecten zijn een vertraagd reactievermogen, grotere afwijkingen, mindere fixatie op verkeersborden, snelheidsaanduiding en andere voertuigen. Handenvrij bellen is dus niet zaligmakend. Dat geldt ook voor fietsers. Al was het maar omdat de aanvang van een handenvrij telefoongesprek doorgaans manuele handelingen vereist.

Alledaagse gewoonten

Komt daar nog bij dat veel alledaagse gewoontes een sluimerend gevaar meedragen. ‘We zijn het er als samenleving langzamerhand over eens dat de smartphone geen plaats heeft achter het stuur. Maar secundaire activiteiten zoals eten of praten met medepassagiers vergroten het ongevalsrisico evenzeer’, waarschuwt Willems.

De wet is nochtans duidelijk: elke bestuurder moet steeds in staat zijn alle nodige rijbewegingen uit te voeren. ‘Nemen we al die zaken bij elkaar, dan zijn Belgische bestuurders gemiddeld de helft van de rijtijd afgeleid’, concludeert Willems.

Vindt u het ook zo moeilijk om van uw telefoon te blijven? Wat wil u per se checken of doen? En wat doet u om eraf te blijven? Laat het weten aan lieve.vandevelde@standaard.be, die er een stuk over maakt.