Direct naar artikelinhoud
NieuwsChina

Oeigoeren in Chinese strafkampen krijgen een gezicht: gelekte documenten bewijzen repressie

Gelekte foto's van geïnterneerde Oeigoeren in Chinese strafkampen.Beeld Xinjang Police

Chinese ‘heropvoedingskampen’ voor Oeigoeren in Xinjiang zijn niet wat China de wereld doet geloven. De kampen zijn eigenlijk gevangenissen uitgerust met uitkijktorens, prikkeldraad en zwaarbewapende bewakers. Bewakers hebben er toestemming om ontsnappende ‘studenten’ dood te schieten. Dat blijkt uit gehackte politiedocumenten uit Xinjiang. Drieduizend foto’s van gedetineerden in de documenten geven de Oeigoerse gevangenen een gezicht.

De ‘Xinjiang Police Files’, zoals een consortium van dertien mediaorganisaties ze noemt, bevatten duizenden documenten van politieservers in Xinjiang. Het gaat om foto’s en persoonsinformatie van gedetineerden, handleidingen voor bewakers en ongepubliceerde toespraken van politieke leiders. De anonieme hacker gaf de documenten aan de in Xinjiang gespecialiseerde dataonderzoeker Adrian Zenz.

De publicatie van de documenten komt, niet toevallig, op de eerste dag van het bezoek van VN-Hoge Commissaris voor de Mensenrechten Michelle Bachelet aan Xinjiang. Dit bezoek is controversieel: mensenrechtenorganisaties vrezen dat Bachelet geen vrije toegang zal krijgen tot relevante locaties en personen, en meegetroond zal worden op een propagandatour van de Chinese overheid.

Geïnterneerde in een heropvoedingskamp, Zeytunigul Ablehet. Leeftijd in 2018: 17 jaar.Beeld Xinjang Police

Dwangarbeid en foltering

Volgens experts van de VN zijn in Xinjiang, een regio in West-China waar veel islamitische Oeigoeren en andere minderheden wonen, de afgelopen jaren minstens een miljoen mensen in heropvoedingskampen opgesloten. Volgens Peking gaat het om ‘centra voor beroepstraining’, waar arme minderheden de Chinese taal en beroepsvaardigheden aangeleerd krijgen.

Onderzoekers en media kwamen eerder met bewijsmateriaal waaruit blijkt dat de Chinese overheidsversie weinig geloofwaardig is. Voormalige geïnterneerden getuigden over politieke indoctrinatie, dwangarbeid, foltering en seksueel misbruik in de kampen. Uit satellietfoto’s en openbare aanbestedingen bleek dat er zware beveiligingsinfrastructuur werd aangelegd, zoals uitkijktorens of prikkeldraad.

Dwangarbeid en foltering
Beeld xjdp

De Xinjiang Police Files geven een nog gedetailleerder beeld van de zwaarbeveiligde aard van de kampen. Zo wordt een ‘trainingscentrum’ met 3.722 geïnterneerden in Konasheher, in het zuiden van Xinjiang, bewaakt door 54 politieagenten en 280 hulpagenten. Zij zijn bewapend met aanvalsgeweren, machinegeweren, en – in de uitkijkposten – scherpschuttersgeweren.

Opvallend detail: alleen politieagenten behorend tot de etnische Han-meerderheid mogen dodelijke wapens dragen. De hulpagenten, die gerekruteerd worden uit Oeigoerse en andere minderheden, krijgen enkel wapenstokken.

Uit gehackte politiehandleidingen blijkt dat de bewakers van de ‘trainingscentra’ instructies volgen die passen bij zwaarbeveiligde gevangenissen. Bij een transfer naar een ziekenhuis of ander kamp moeten geïnterneerden ‘handboeien, een blinddoek en ketens om de enkels’ dragen. Als iemand probeert te ontsnappen, mogen agenten die na een verbale waarschuwing ‘doodschieten’.

Geïnterneerde in een heropvoedingskamp, (Tajir) Abdurusul. Leeftijd in 2018: 60 jaar.Beeld Xinjang Police

Foto’s van gedetineerden

De instructies gaan in tegen de normale richtlijnen voor Chinese politieagenten, maar komen overeen met formuleringen uit ongepubliceerde toespraken van Chen Quanguo, de voormalige partijsecretaris van Xinjiang. In die toespraken, die ook deel uitmaken van de Xinjiang Police Papers, heeft hij het over: ‘Eerst doodschieten, dan rapporteren’.

De documenten, die een periode tot eind 2018 beslaan, werden toegankelijk gemaakt door Adrian Zenz, een Duitse onderzoeker die eerder belangrijke onthullingen over Xinjiang deed. Hij wordt door de Chinese overheid een ‘marionet van anti-Chinese krachten’ genoemd en er lopen rechtszaken tegen hem in Xinjiang. De authenticiteit van de documenten werd bevestigd door een consortium van dertien internationale media, waaronder BBC, Der Spiegel, Le Monde en El País.

De Xinjiang Police Papers bevatten ook bijna drieduizend foto’s van gedetineerden, waardoor zij ineens een gezicht krijgen. De oudste gedetineerde op de foto’s is Anihan Hamit, een vrouw van 73. De jongste is Rahile Omer, een meisje van 15. Zij is geïnterneerd omdat haar moeder ‘de sociale orde heeft verstoord’ en een ‘type 4-persoon’ is: ‘Betrokken in extremistische religieuze uitspraken en praktijken’.

Genocide

De Chinese overheid verdedigt haar optreden in Xinjiang als een antiterreurcampagne. In het verleden waren inderdaad inwoners van Xinjiang betrokken bij terroristische aanslagen: zo vielen in 2014 volgens Chinese bronnen 148 doden. Maar volgens internationale terreurexperts legitimeert dit geenszins de onderdrukking en gedwongen assimilatie van een gehele etnische en religieuze minderheid.

Geïnterneerde in een heropvoedingskamp, Mamut Rehmet. Leeftijd in 2018: 61 jaar.Beeld Xinjang Police

De massa-opsluiting van de Oeigoerse minderheid in Xinjiang is door de regeringen van de VS, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk als genocide bestempeld. Dit is een belangrijke bron van spanningen tussen China en westerse overheden. Volgens China is de beschuldiging van genocide de ‘leugen van de eeuw’, bedoeld om de opkomst van het land te dwarsbomen.

De Chinese overheid heeft gezegd het bezoek van VN-commissaris Bachelet te willen aangrijpen om “misinformatie op te helderen”. Bachelet zal in Xinjiang een detentiecentrum bezoeken, maar omwille van covid gebeurt dat in een ‘gesloten lus’, waarbij al haar contacten aan strikte voorwaarden moeten voldoen. Maandag zei Bachelet tegen diplomaten in China dat zij “geen onderzoek” komt doen.

Geïnterneerde in een heropvoedingskamp, Nureli Tursun. Leeftijd in 2018: 22 jaar.Beeld Xinjang Police