LIVE OORLOG OEKRAÏNE. Moskou: “We vertragen bewust aanvalstempo om burgers te laten evacueren” - Russische toplui geven toe dat invasie in Oekraïne werk van lange adem kan zijn

Rusland is van plan om vanaf morgen een veilige zeecorridor in te stellen van de veroverde Oekraïense havenstad Marioepol naar de Zwarte Zee. Dat meldt het Russische ministerie van Defensie. Het zou gaan om een route door de Zee van Azov van 115 zeemijl (213 kilometer) lang en 2 zeemijl (3,7 kilometer) breed, die vanaf 8 uur plaatselijke tijd bevaarbaar is.

Daarnaast zal ook de beschadigde haveninfrastructuur in de stad hersteld worden.

De strategisch belangrijke havenstad viel enkele dagen geleden. Ze verbindt de oostelijke regio's van Oekraïne, die voor de oorlog al deels in handen waren van pro-Russische rebellen, met de Krim, het Oekraïense schiereiland dat Rusland in 2014 al annexeerde. De haven van Marioepol is ook economisch van groot belang. De stad is echter grotendeels verwoest.

Volgens Rusland zitten nog ongeveer zeventig buitenlandse schepen uit zestien verschillende landen vast in de havens aan de Zwarte Zee, die door Oekraïne gecontroleerd worden. Daarom zal de Russische marine dagelijks een veilige corridor opzetten, klinkt het. 

De voormalige Duitse bondskanselier Gerhard Schröder zal zijn benoeming in de raad van bestuur van de Russische gasreus Gazprom niet accepteren. Dat meldt hij in een bericht op het sociaal netwerk LinkedIn.

Eerder dit jaar meldde Gazprom al dat Schröder een zitje aangeboden zou krijgen. De SPD-politicus is bevriend met de Russische president Vladimir Poetin en zetelde eerder in andere Russische staatsbedrijven.

Enkele dagen geleden kondigde Schröder al aan dat hij zijn zitje als hoofd van de raad van bestuur van het Russische staatsoliebedrijf Rosneft opgeeft. Hij staat onder toenemende internationale druk voor zijn banden met Rusland, sinds de Russische inval in Oekraïne.

Schröder was bondskanselier voor de SPD van 1998 tot 2005. Later ging hij onder meer aan de slag voor de Russische energiegiganten Gazprom en Rosneft. 

Russische troepen hebben volgens beide zijden het Oekraïense stadje Svitlodarsk in de oostelijke regio Donetsk veroverd. Het hoofd van het plaatselijk militair bestuur Serhij Hotsjko heeft volgens berichten in Oekraïense media claims van de pro-Russische separatisten bevestigd. In de buurt van Svitlodarsk bevindt zich de grootste kolencentrale van Oekraïne.

Tevoren berichtten de separatisten over de aftocht van Oekraïense troepen uit het gebied. Ze zouden omcirkeld zijn. 

Tegelijkertijd is in het noorden van Donetsk de bestorming van de stad Lyman begonnen, zeggen de separatisten. De Oekraïense generale staf bevestigde dat Russische troepen met de steun van artillerie en de luchtmacht de stad aanvielen. Over de toestand in Svitlodarsk is niets bekend. 

Oekraïne wil nog verder gaan om veiligheidsgaranties te krijgen. Tijdens het Wereld Economisch Forum in Davos heeft de kabinetschef van president Volodymyr Zelensky, Andriy Yermak, de lancering van een internationale werkgroep bekendgemaakt.

De werkgroep zal onder leiding staan van Yermak en de vroegere secretaris-generaal van de NAVO, Anders Fogh Rasmussen, en moet voorstellen doen voor betrouwbare en efficiënte veiligheidsgaranties voor Oekraïne, aldus het Russische persbureau Interfax. 

Leidende figuren inzake veiligheid, politiek en diplomatie worden uitgenodigd, alsmede wetenschappers.

Een generaal van de Russische luchtmacht is boven het oosten van Oekraïne neergeschoten en gedood. Het vliegtuig met generaal-majoor Kanamat Botasjov werd geraakt door een Stinger-raket boven het stadje Popasna in de Donbas, meldt de Russischtalige dienst van de Britse omroep BBC.

Botasjov zou de hoogste Russische luchtmachtofficier zijn die is omgekomen sinds het begin van de Russische oorlog tegen Oekraïne. Oekraïense media hadden zondag al het neerschieten van een Russische Su-25 straaljager gemeld.

Nu blijkt dat Botasjov in de cockpit zat. Zijn dood is niet officieel bevestigd. Volgens Oekraïense bronnen zou hij de negende Russische generaal zijn die is omgekomen in de oorlog.

Gebaseerd op het principe van wederkerigheid vaardigt Moskou persoonlijke sancties uit tegen 154 leden van het Britse Hogerhuis en mogen de Lords Rusland niet binnen, zo heeft het Russisch ministerie van Buitenlandse Zaken bekendgemaakt.

"Als antwoord op de beslissing van de Britse regering om bijna alle leden van de Russische Federatieraad (het 'Hogerhuis' van het Russisch parlement) op een zwarte lijst te zetten, zijn er op basis van het principe van wederkerigheid persoonlijke sancties uitgevaardigd tegen 154 leden van het Britse House of Lords", aldus het ministerie. Dat stelt dat eraan gewerkt wordt de lijst uit te breiden.

De getroffen parlementsleden mogen Rusland niet meer binnen.

De EU-landen hebben er dinsdag mee ingestemd een vierde schijf van 500 miljoen euro uit de Europese Vredesfaciliteit (EPF) vrij te maken voor militaire steun aan het Oekraïense leger. Daarmee heeft de Europese Unie sinds de start van de Russische oorlog in Oekraïne al twee miljard euro opzijgezet voor de levering van wapens en ander materieel.

"De geschiedenis van morgen wordt vandaag geschreven, op de slagvelden van Oekraïne", zei de hoge vertegenwoordiger van het buitenlands en defensiebeleid van de EU Josep Borrell. "Met deze 500 miljoen euro heeft de EU al 2 miljard euro opzijgezet om de levering van militair materieel door de lidstaten aan het Oekraïense leger mogelijk te maken."

Van de nieuwe tranche is 490 miljoen euro bestemd voor de zending van dodelijk wapentuig voor defensieve doeleinden, zoals ook gevraagd door de Oekraïense autoriteiten. Tien miljoen euro gaat naar andere militaire middelen, bijvoorbeeld beschermend materieel, eerstehulpkits en brandstof.

De lidstaten beslisten dinsdag ook om een hele reeks industriële en landbouwproducten uit Oekraïne een jaar lang vrij te stellen van Europese importheffingen. Die maatregel moet de economie van het land helpen.

Rusland werkt aan een wet die de leeftijdslimiet om dienst te nemen in het leger afschaft, zo blijkt uit de agenda voor woensdag van de Doema, het Lagerhuis van het Russisch parlement. Daartoe is te midden van de oorlog in Oekraïne een tekst ingediend.

Met name is het de bedoeling de leeftijdsgrens af te schaffen waarop burgers het recht hebben een eerste contract van militaire dienst aan te gaan.

Volgens de tekst kunnen enkel burgers tussen achttien en veertig jaar een eerste contract met het leger afsluiten. Voor buitenlanders is dat achttien tot dertig jaar.

"Bovendien zijn voor het gebruik van hoge precisie wapens, het functioneren van wapens en militaire uitrusting professionelen nodig", ouderen dus.

Het Russisch leger stoot bij zijn offensief in Oekraïne op hevige weerstand, zodanig dat Rusland omvangrijke materiële en personeelsverliezen heeft geleden, al heeft Moskou nooit de omvang ervan weergegeven.

Volgens de Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe wordt het offensief in Oekraïne met opzet vertraagd. Door langzamer aan te vallen, is er ruimte en tijd voor burgers om geëvacueerd te worden. "Russische troepen zullen nooit burgers of burgerinfrastructuur beschieten", klinkt het.

Sjojgoe kondigt wapenstilstanden en humanitaire corridors aan om de bevolking uit omsingelde plaatsen weg te krijgen. "Dat zal ten koste van het aanvalstempo gaan, maar we doen dit om burgerslachtoffers te voorkomen." Sjojgoe beschuldigt Oekraïne ervan burgers als menselijk schild in te zetten.

Volgens Britse en Oekraïense inlichtingen zijn de gevechten bij de omsingelde stad Severodonetsk vandaag net heviger geworden.

Als astronaut van het Europese Ruimtevaartbureau ESA heeft de Duitser Matthias Maurer (52) vanuit het Internationaal Ruimtestation ISS de oorlog in Oekraïne kunnen zien.

"In het begin was het zo dat het 's nachts in heel het land donker werd en dat de verlichting in de steden verminderd was. Eigenlijk was alleen nog Kiev te herkennen en daarbuiten was het in het hele land pikdonker", vertelde Maurer tegen de Duitse openbare omroep ARD. 

Toen Maurer in de loop van de nacht lichtflitsen zag, wist hij dat er raketten ingeslagen waren. "Overdag waren er enorme zwarte rookpuimen over steden zoals Marioepol. Dat was met het blote oog heel duidelijk te zien", vertelde de astronaut. 

De Duitser maakte om de negentig minuten een omloop rond onze planeet. "Om zo'n strijd van bovenaf te aanschouwen, is nog honderd keer irrationeler dan van op de grond." Maurer is op 6 mei teruggekeerd naar de aarde, na bijna een half jaar in de spacemeccano.

De Russische inval in Oekraïne heeft de Europese smartphonemarkt het voorbije kwartaal duidelijk laten krimpen. De verkoop daalde volgens berekeningen van marktonderzoeksbureau Canalys in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar met 10 procent tot 41,7 miljoen toestellen. Het grootste deel van de daling is te wijten aan de terugval van de verkopen in Oekraïne en Rusland, aldus analist Runar Bjørhovde.

De verkoop in Oekraïne daalde in het eerste kwartaal met 51 procent, in Rusland met 31 procent. Daarbij zijn de verkopen voor de Russische inval op 24 februari nog meegeteld. De twee marktleiders, Apple en Samsung, hebben zich ondertussen uit Rusland teruggetrokken.

In de rest van Europa daalde de smartphoneverkoop met 3,5 procent, onder andere omdat de oorlog in Oekraïne de inflatie aanwakkerde. Samsung bleef de nummer één in Europa, met een marktaandeel van 35 procent en 14,6 miljoen verkochte smartphones. Apple wist zijn marktaandeel van 19 procent naar 21 procent op te trekken. Daarna volgde de Chinese fabrikant Xiaomi, met een marktaandeel van 20 procent.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba vraagt aan het Westen om de levering van wapens en munitie te versnellen. Dat doet hij op Twitter.

"Het is te vroeg om te besluiten dat Oekraïne al over alle wapens beschikt die het nodig heeft", klinkt het. "Het Russische offensief in de Donbas is een meedogenloze strijd, de grootste op Europese bodem sinds de Tweede Wereldoorlog. Ik dring er bij de partners op aan om de levering van wapens en munitie te versnellen, met name MLRS (Multiple Launch Rocket System, een lanceersysteem met meerdere vuurmonden dat in een minuut twaalf raketten kan afvuren, red.), langeafstandsartillerie, APC's (licht bepantserde gevechtsvoertuigen voor het transport van infanterietroepen, red.)."

Ondanks de val van de havenstad Marioepol oordeelt een raadgever van het Oekraïense ministerie van Defensie dat het militaire hoofddoel in de stad bereikt is. Bedoeling was "meer dan 20.000 Russische soldaten" tegen te houden.

"Dat is mogelijk gemaakt dankzij de heldendaden van de verdedigers van Marioepol en de verdedigers die later in Azovstal zaten", zegt Joeri Sak aan de Duitse omroep ARD. Volgens hem konden de Russische soldaten daardoor geen andere gebieden in het oosten van Oekraïne veroveren.

De soldaten in Azovstal gaven de Oekraïners de tijd om zich te hergroeperen en meer militaire hulp uit het buitenland te verkrijgen. De laatste strijders in de staalfabriek in Marioepol hebben zich vorige week overgegeven. 

Sak zei nog dat Oekraïne de oorlog als gewonnen zal beschouwen als de Russen zich terugtrekken tot aan de grenzen van voor de inval van 24 februari. "Deze agressie-oorlog tegen Oekraïne is natuurlijk in 2014 begonnen, toen Rusland het schiereiland de Krim annexeerde", aldus nog de adviseur. Een terugkeer van de Krim moet volgens hem ook een inzet van de onderhandelingen zijn. Hoofddoel is toch het gebied te bevrijden. "De resterende doelen kunnen ook diplomatiek bereikt worden." 

In het oosten van Oekraïne zijn bij Russische aanvallen gisteren drie burgers gedood. Zes anderen raakten gewond. Dat zegt de gouverneur van de regio Donetsk, Pavlo Kirilenko, op Telegram.

Het Oekraïense leger liet dan weer weten dat het acht tanks, een drone, zes vliegtuigen en ander militair materieel van de Russen had vernietigd. Ook zou er een Russische raket zijn neergehaald. De informatie kon niet onafhankelijk worden geverifieerd.

Nog volgens Oekraïense bronnen heeft Rusland in Oost-Oekraïne de commandostructuren van de militaire politie verder uitgebreid. In de bezette regio's Cherson en Zaporizja werden 19 zogenaamde commandantenbureaus ingericht, schreef de Oekraïense generale staf gisteravond. 

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is door Time Magazine uitgeroepen tot een van de 100 meest invloedrijke mensen van 2022. "Met president Zelensky hebben de burgers van Oekraïne een staatsleider die hun moed en veerkracht waardig is, terwijl ze zelf overal in het land vechten voor hun thuis en hun vrijheid", schrijft de Amerikaanse president Joe Biden erover. Verder klinkt het dat Zelensky met zijn reactie op de Russische oorlog tegen zijn land, "zijn stempel op de geschiedenis heeft gedrukt".

Ook de Russische president Vladimir Poetin staat op de lijst  van Time. Over hem zegt de gevangengenomen Russische oppositiepoliticus Alexej Navalny dat de werkelijke missie van Vladimir Poetin er misschien uit bestaat om ons een belangrijke les te leren. En "in 2022 heeft hij dat bijzonder goed gedaan", schrijft Navalny voor het prestigieuze tijdschrift. "Hij heeft ons er opnieuw aan herinnerd dat een pad dat begint met 'slechts een klein beetje verkiezingsmanipulatie' altijd leidt naar een dictatuur. En een dictatuur leidt altijd tot oorlog. Het is een les die we niet mogen vergeten." 

Moskou is bereid om eventuele pogingen van het Westen om de banden met Rusland te herstellen te overwegen, maar de focus van Rusland ligt momenteel op het verder ontwikkelen van de relatie met China, zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov maandag. Volgens de buitenlandminister wil Rusland de banden met het Westen alleen herstellen als daar noodzaak toe is.

De "dictatoriale houding" van het Westen tegenover Moskou doet de economische betrekkingen van Rusland met China alleen maar verder groeien, aldus de minister.

Moskou zal enkel vertrouwen op zichzelf en op staten die "hun betrouwbaarheid hebben bewezen", verklaarde Lavrov volgens de Russische staatsagentschappen Ria en Tass.

Volgens Lavrov ligt de toekomst in de Euraziatische regio. Hij noemde naast China ook India en Iran als belangrijke partners. Verder stelde hij dat Rusland best niet meer afhankelijk zou zijn van Westerse leveranciers. Zo zou Rusland eerst "ernstig moeten nadenken" of het wel gebaat is bij een hervatting van de betrekkingen, indien het Westen een normalisering zou voorstellen, aldus Lavrov.

Sinds de start van de Russische aanval op Oekraïne drie maanden geleden, legden de VS, de EU en andere westerse staten al veel sancties aan Rusland op. 

China is een bondgenoot van Rusland. Het land stemde eerder onder meer tegen een resolutie van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties om vermeende wandaden door het Russische leger in Oekraïne te onderzoeken.