Vlaamse regering moet dwangsom van 850.000 euro betalen aan Greenpeace voor "falend Luchtbeleidsplan"

Met de uitspraak komt er een einde aan het gerechtelijke steekspel dat vijf jaar geleden tussen de twee partijen ontstond. Greenpeace had de Vlaamse overheid gedagvaard omdat de organisatie vond dat het Vlaams Gewest te weinig deed om de luchtkwaliteit in Vlaanderen te controleren en eiste een luchtsaneringsplan. Bovendien gaf de Vlaamse overheid foute informatie door aan de Europese Unie, zo klonk het. 

De Brusselse rechtbank van eerste aanleg gaf Greenpeace in 2018 gelijk.  De overheid werd verplicht om binnen het jaar na de bekendmaking van het vonnis een luchtkwaliteitsplan op te stellen. Daarop stond een dwangsom van 1.000 euro per dag dat de regering de deadline niet respecteerde.

Het Vlaams Gewest stelde tijdig een plan op, het Luchtbeleidsplan, maar dat voldeed volgens Greenpeace niet aan de eisen die de rechtbank had opgelegd. Daarom stuurde de organisatie begin 2019 een deurwaarder naar het kabinet van Vlaams minister van Omgeving en Energie Zuhal Demir (N-VA) om de dwangsommen op te eisen die de rechtbank had voorzien.

Het Vlaams Gewest verzette zich tegen die uitspraak met het argument dat het Luchtbeleidsplan wel voldeed aan de eisen van het vonnis, maar de Brusselse beslagrechter ging niet akkoord. Het Vlaams Gewest ging nog in beroep tegen het vonnis, maar ving bot bij het Brusselse Hof van Beroep, en is dus veroordeeld tot het betalen van de dwangsommen. Dat bedrag werd vastgesteld op 850.000 euro.

"Bijna vijf jaar gingen verloren sinds onze oorspronkelijke ingebrekestelling en nog steeds heeft de Vlaamse overheid geen werk gemaakt van een voldoende ambitieus luchtactieplan", zegt Joeri Thijs, expert Mobiliteit bij Greenpeace. "Een echte schande als je weet dat in ons land jaarlijks meer dan 7.500 mensen vroegtijdig sterven ten gevolge van de slechte luchtkwaliteit. Onze longen, het klimaat en de natuur hebben nu nood aan een gedurfd beleid dat onze mobiliteit gezonder, duurzamer en inclusiever maakt."

Het grootste deel van het geld van de dwangsommen gaat naar het Fonds Gezonde Lucht. Dat fonds werd opgericht om actiegroepen en verenigingen te ondersteunen bij lokale projecten die de luchtkwaliteit verbeteren en de leefomgeving gezonder maken. "Wij stappen niet naar de rechter om dwangsommen te krijgen, maar om beleidsmakers op hun plicht te wijzen en verandering af te dwingen", klinkt het bij Greenpeace. "We zullen het geld gebruiken om mensen te steunen die verandering willen creëren in hun buurt. De overheid beschermt ons onvoldoende, dus steken we zelf een tandje bij."