HERLEES. Oekraïense economie 15 procent gekrompen in eerste kwartaal - “Russisch leger trekt op richting oostelijke stad Izjoem”

Rusland is niet van plan haar economie af te sluiten, zoals de Sovjet-Unie destijds deed. Dat heeft de Russische president Vladimir Poetin vandaag gezegd, aan de vooravond van het ‘St. Petersburg International Economic Forum’.

Lees er hier meer over.

Het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) wil kost wat kost de kerncentrale van Zaporizja bezoeken. Oekraïne blijft zich echter verzetten zolang de site door Rusland bezet wordt.

"De missie is geen kwestie van willen of wensen", zegt directeur-generaal Rafael Grossi van het IAEA. "Het is een kwestie van moeten, zowel voor Oekraïne als de IAEA. De huidige situatie is onhoudbaar. Essentiële onderhoudswerken worden voortdurend uitgesteld, vitale apparatuur wordt niet geleverd en het risico op ongevallen neemt toe." Grossi maakt zich ook zorgen over de "uiterst stressvolle werkomstandigheden" van het Oekraïense personeel. 

Kiev ziet het bezoek van het VN-orgaan aan de kerncentrale echter niet zitten. "Hoe kan de IAEA-missie toegang krijgen tot de centrale? Niemand in Oekraïne heeft hen uitgenodigd. De bezetting van het gebied door Russische troepen zou hierdoor ook gelegitimeerd worden", klinkt het. 

Als Oekraïne geen toestemming geeft, moet er via Rusland en bezette gebieden zoals bijvoorbeeld de Krim gereisd worden. Dat zou neerkomen op "het negeren van het internationaal recht".

De Waalse regering heeft beslist om in eerste instantie 3.500 plaatsen voor de collectieve opvang van Oekraïense vluchtelingen vrij te maken. De toekenning van de plaatsen zal gebeuren door de gouverneurs.

De collectieve opvangplaatsen zijn in de eerste plaats bedoeld voor Oekraïners voor wie de noodopvang bij particulieren afloopt zonder dat er andere oplossingen werden aangeboden. Ook Oekraïners die zich rechtstreeks aanmelden in een gemeente zonder tussenkomst van de Dienst Vreemdelingenzaken komen voor deze plaatsen in aanmerking. De vluchtelingen zullen een forfaitaire som moeten betalen om de kosten te dekken.

De Waalse minister van Huisvesting Christophe Collignon bevestigt wel dat de regering de voorkeur geeft aan opvang door particulieren. "Wallonië is op de afspraak en past  een pragmatische strategie toe die blijk geeft van menselijkheid aan de ene kant en goed bestuur aan de andere kant", klinkt het.

Twee Britten en een Marokkaan die half april in Marioepol gevangen genomen werden toen ze meestreden aan de zijde van Oekraïne hebben van het Hooggerechtshof in de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk de doodstraf gekregen. Dat meldt het Russische staatspersbureau RIA Novosti. Aiden Aslin (28), Sean Pinner (48) en Saadoun Brahim worden “huursoldaten” genoemd. De wet bepaalt dat ze doodgeschoten moeten worden. Lees er hier meer over.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft opgeroepen tot de uitsluiting van Rusland uit de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties. Kiev beschuldigt Moskou ervan Oekraïens graan tegen te houden en te stelen.

"Er kan geen sprake zijn van een verlenging van het Russische lidmaatschap van de FAO. Welke plaats heeft Rusland in de organisatie als het hongersnood veroorzaakt voor zeker 400 miljoen mensen, zo niet meer dan een miljard?", zei Zelenski in een toespraak via videoconferentie voor een ministeriële OESO-vergadering.

De blokkade van de Oekraïense havens door de Russische Zwarte Zeevloot, legt de graanexport lam, met name tarwe, waarvan Oekraïne voor de oorlog de derde grootste exporteur ter wereld was geworden. 

De Afrikaanse landen en het Midden-Oosten worden het eerst getroffen en vrezen ernstige voedselcrises. "De Zwarte Zee, die een van 's werelds belangrijkste routes voor de uitvoer van voedsel is, wordt geblokkeerd door de Russische marine," aldus nog Zelensky. 

De FAO, die in 1945 werd opgericht, streeft naar "voedselzekerheid voor iedereen" door ervoor te zorgen dat "mensen regelmatig toegang hebben tot voldoende voedsel van goede kwaliteit om een actief en gezond leven te leiden", zo klinkt het op de website van de FAO. Rusland is lid sinds 2006. 

Enkele tientallen Russische schepen nemen donderdag deel aan militaire oefeningen in de Baltische Zee, en dat te midden van toenemende spanningen rond de strategische ruimte waar ook de NAVO momenteel manoeuvres uitvoert.

"Als onderdeel van de oefening verlieten tactische marinegroepen van de Baltische Vloot hun bases en ontplooiden zich naar specifieke gebieden," zo legt het Russische ministerie van Defensie uit.

Volgens het ministerie nemen ongeveer 60 schepen en 40 vliegtuigen en helikopters deel aan de manoeuvres, die ook aan land plaatsvinden in opleidingscentra van de Russische enclave Kaliningrad.

Dinsdag hadden reeds een 20-tal Russische schepen deelgenomen aan een oefening in het gebied.

De Russische oefeningen komen op een moment dat de NAVO sinds zondag haar jaarlijkse grootschalige marinemanoeuvres in de Oostzee houdt, die de naam "Baltops 22" dragen en tot 17 juni zullen duren. 

In Europa staan nu 4,8 miljoen Oekraïense vluchtelingen geregistreerd. UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, meldt dit na het optellen van de registraties in 44 Europese landen.

Waarschijnlijk zijn de cijfers onvolledig en zijn er meer mensen uit Oekraïne gevlucht sinds de Russische invasie. Volgens tellingen aan de grens hebben sinds 24 februari meer dan 7,2 miljoen mensen het land verlaten, maar hebben sindsdien ook 2,3 miljoen mensen de grens in omgekeerde richting gepasseerd. De meeste vluchtelingen zijn vrouwen en kinderen, omdat mannen tussen de 18 en 60 jaar kunnen worden opgeroepen voor het leger en daarom in Oekraïne moeten blijven.

In Polen staan de meeste vluchtelingen geregistreerd, namelijk 1,1 miljoen. In Rusland ziet de UNHCR bijna evenveel Oekraïners, maar dat is een schatting omdat de cijfers niet volledig zijn en onduidelijk is of mensen daar vrijwillig naartoe zijn gegaan. Nederland registreerde tot nu toe bijna 63.000 Oekraïners. UNHCR denkt dat daarnaast 8 miljoen mensen ontheemd zijn in Oekraïne.

Oekraïne zou de belangrijke stad Sjevjerodonetsk in twee of drie dagen kunnen heroveren, van zodra het beschikt over langeafstandsartillerie van het Westen. Dat zegt Sergej Gaïdaï, gouverneur van de oostelijke Oekraïense regio.

Het Russische leger probeert al wekenlang de industriestad in de regio Loehansk in te nemen. Ze is belangrijk voor de controle over het hele mijnbekken van de Donbass. "De Russen hebben de afgelopen dagen terrein herwonnen en controleren nu een groot deel van de stad", zei de gouverneur afgelopen avond. 

De Oekraïners hebben het Westen herhaaldelijk gevraagd om meer langeafstandsraketsystemen. De Verenigde Staten hebben aangekondigd vier Himars precisieartilleriesystemen naar Kiev te sturen, met een bereik van ongeveer 80 km, iets meer dan vergelijkbare Russische systemen.

Maar Washington wil er zeker van zijn dat de Oekraïense soldaten de systemen onder de knie hebben voor ze er meer sturen, zo zei de Amerikaanse stafchef generaal Mark Milley.

Het Verenigd Koninkrijk heeft ook aangekondigd een soortgelijk MLRS-raketlanceersysteem te sturen.

Russische troepen zijn de voorbije dagen opgerukt in de richting van de stad Izjoem, in het oosten van Oekraïne. Dat zeggen de Britse geheime diensten. De troepen hebben hun inspanningen daar waarschijnlijk opgedreven, luidt het in een mededeling van het Britse ministerie van Defensie.

Izjoem ligt in de regio Charkov, die grenst aan de intussen bijna volledig door de Russen ingenomen regio Loehansk. Eerder in de oorlog in Oekraïne werd al fel gevochten om de stad. De Oekraïners konden de Russen toen terugdringen.

Sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne meer dan drie maanden geleden geeft de Britse regering regelmatig informatie van de inlichtingendiensten vrij over het verloop van de activiteiten aan het front. Moskou verwijt Londen een gerichte desinformatiecampagne.

Het industrieterrein en aangrenzende gebieden in de Oekraïense stad Sjevjerodonetsk zijn nog onder Oekraïense controle, claimt burgemeester Oleksandr Strjoek. De situatie is volgens hem "moeilijk maar beheersbaar".

De verdediging houdt stand ondanks intensieve aanvallen van Russische troepen, laat de burgemeester weten. De generale staf van het Oekraïense leger stelt dat Russische militairen op zoek zijn naar zwakke punten in de verdediging.

Het is volgens Strjoek onmogelijk om mensen uit Sjevjerodonetsk te evacueren. In de stad zijn nog ongeveer 10.000 burgers. Voor de oorlog telde die zo'n 100.000 inwoners. Honderden burgers blijven volgens Oekraïense informatie in de chemische fabriek Azot, die als schuillocatie dient. De fabriek wordt donderdag aangevallen door de Russische artillerie.

De verovering van Sjevjerodonetsk is nu het voornaamste doel van Rusland, dat al een groot deel van de stad in de regio Loehansk heeft bezet. 90 procent van Loehansk is onder Russische controle. De strijd om Sjevjerodonetsk is volgens de Oekraïense president Volodymyr Zelensky bepalend voor de toekomst van de Donbas, die bestaat uit Loehansk en Donetsk.

Lokale Russische media verwijderen lijsten met namen en overlijdensberichten van omgekomen militairen. Hierdoor is het lastiger een beeld te vormen van het aantal Russische slachtoffers in de oorlog met Oekraïne. Zeker vijf lokale Russische media hebben de afgelopen dagen namenlijsten verwijderd van hun website, zo blijkt uit een inventarisatie van het Nederlandse dagblad 'de Volkskrant'.

Het weghalen van deze lijsten komt door een recente uitspraak van de rechtbank in Svetlogorsk in de regio Kaliningrad. Die vindt het publiceren van de namen in strijd met het staatsgeheim. Doden uit de regio's Krasnojark, Omsk, Tsjeljabinsk en Volgograd zijn hierdoor niet meer zichtbaar. Eerder deze maand werden tientallen doden genoemd op de lokale websites.

"Dit is voor ons een gedwongen maatregel", schrijft de redactie van een van de media op haar website. "Onze excuses aan de moeders en vaders, echtgenotes en kinderen, familieleden en vrienden van de militairen die zijn omgekomen tijdens de speciale militaire operatie in Oekraïne."

Regeringsleiders als de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en de Franse president Emmanuel Macron moeten niet meer met de Russische president Vladimir Poetin praten. Die gesprekken leveren niks op en "geven de schijn van legitimiteit aan iemand die verantwoordelijk is voor de misdaden die het Russische leger in Oekraïne begaat", zegt de Poolse president Andrzej Duda in een interview met de Duitse krant Bild. Bild publiceerde het interview woensdagavond laat op YouTube.

De Poolse president zegt "geschokt" te zijn door de aanhoudende gesprekken met de Russische leider en door de recente oproep van Macron om Poetin niet te vernederen. "Heeft iemand gedurende de Tweede Wereldoorlog op deze manier met Adolf Hitler gesproken", vraagt Duda zich af. "Heeft er iemand gezegd dat hij zijn gezicht moet kunnen redden? Dat we het zo moeten regelen dat het niet vernederend is voor Adolf Hitler?"

Macron en Scholz hebben sinds het begin van de oorlog in Oekraïne meermaals telefonisch met Poetin gesproken. Hun laatste gesprek was vorige week en ging onder meer over hervatting van de graanexport uit Oekraïne. Macron noemde in april zijn gesprekken met Poetin "ondankbaar werk", maar zei het als "zijn plicht" te zien om een opening te houden.

Meerdere toplui van Europese militaire cyberdefensiediensten hebben woensdag aangegeven dat de Russen zich veel minder efficiënt zijn dan verwacht, bij het inzetten van digitale gevechtscapaciteiten in hun oorlog tegen Oekraïne. Zij spraken zich uit tijdens een rondetafelgesprek op het Internationaal Cyberveiligheidsforum (FIC) in Rijsel, in het noorden van Frankrijk.

"We waren er zo goed als zeker van dat er een 'cyber Pearl Harbor' zou zijn om het grondoffensief te begeleiden", zei generaal Karol Molenda, de commandant van de Poolse cyberdefensiekrachten. (Daarmee verwees de generaal naar de verwoestende verrassingsaanval van Japan op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor in 1941, waarna de Verenigde Staten zich mengden in de Tweede Wereldoorlog red.)

"Maar Oekraïne was voorbereid en wist de (cyber)aanvallen van Rusland te weerstaan. Dus de belangrijkste les van de oorlog is dat het mogelijk is om zich voor te bereiden op een cyberconflict", aldus Molenda.

Bovendien is Rusland sterk in de aanval, maar niet zo goed in de verdediging, aldus de generaal, verwijzend naar de vele cyberaanvallen die het land troffen, vooral van onafhankelijke groepen.

Maar de generaal waarschuwde ook dat Rusland sterke capaciteiten heeft wat betreft "psychologische en informatieve acties", die het zou kunnen inzetten tegen Westerse landen, vooral na nieuwe sancties.