Gletsjers in Antarctica smelten sneller dan ooit tevoren: in 5.500 jaar ging het nooit zo snel als nu

“Vitale slagaders uit het hart van de West-Antarctische ijskap zijn gescheurd”, zo schrijft Dylan Rood (Imperial College London) op basis van zijn onderzoek dat gepubliceerd werd in het vaktijdschrift Nature Geoscience. Volgens de onderzoeker is het nu zaak om snel uit te zoeken of het te laat is om het “bloeden te stelpen”. Indien dat niet gebeurt, zouden de (gesmolten) ijskappen verantwoordelijk kunnen zijn voor een zeespiegelstijging van maar liefst 3,4 meter.

Het gaat om twee gletsjers: de Thwaites- en Pine Island-gletsjer. De eerste heeft een oppervlakte van maar liefst 192.000 vierkante kilometer - dat is bijna de grootte van Groot-Brittannië - en is al langer een zorgenkindje. Sinds 2000 verloor hij al een biljoen ton ijs, wat hem verantwoordelijk maakt voor ongeveer 4 procent van de wereldwijde zeespiegelstijging. Geen enkele andere Antarcti­sche ijsmassa is zo zeer onderhevig aan verande­ring — wat hem de bijnaam ‘dooms­day-glet­sjer’ heeft bezorgd. De tweede gletsjer, de Pine Island-gletsjer, is iets kleiner met een oppervlakte van 162.300 vierkante kilometer.

Om te achterhalen hoe gevoelig deze twee monstergletsjers zijn voor de klimaatopwarming, namen onderzoekers van de University of Maine en British Antarctic Survey (waar wetenschappers van het Imperial College London deel van uitmaken) een duik in het verleden.

Zo’n 5.000 jaar geleden was het klimaat immers warmer, de zeespiegel lag hoger en gletsjers waren kleiner. Daarom gingen de onderzoekers op zoek naar oude Antarctische stranden met schelpen en resten van pinguïns. Op die manier konden ze de exacte leeftijd van de oude stranden achterhalen en een reconstructie maken van de hoogte van de zeespiegel de afgelopen 5.000 jaar.

Wat bleek? De afgelopen dertig jaar is het tempo waaraan de gletsjers smelten verdubbeld. “Hoewel deze kwetsbare gletsjers de afgelopen millennia relatief stabiel waren, is het tempo waarin ze smelten de afgelopen tientallen jaren versneld, met een stijging van de wereldwijde zeespiegel tot gevolg”, besluit Rood.

De vraag is of het bloeden nog gestelpt kan worden. En daar kunnen de onderzoekers - zonder bijkomend onderzoek - helaas nog geen antwoord op geven. 

Gletsjer die de zee drie meter kan doen stijgen, dreigt z’n rem al over vijf jaar kwijt te zijn (+)