Werd Vincent van Gogh kunstschilder dankzij dominee uit Horebeke? "Hij zag zijn talent en stimuleerde hem"

Dat Vincent van Gogh eind 19de eeuw in de Vlaamse Ardennen rondwandelde, vóór hij schilder werd, was bekend. Door de extra tijd die er was door de coronacrisis, besliste kunstenaar Johan Tahon uit Zwalm dieper in te gaan op het verhaal achter zijn passage daar, en hij komt tot een verrassende conclusie: "Vincent van Gogh is kunstschilder geworden door een zetje van dominee Pieterszen uit Korsele, bij Horebeke." Tahon voerde het onderzoek samen met journalist Lander Deweer en Erfgoed Vlaamse Ardennen.

In 1879 is Vincent van Gogh 26 jaar en op zoek naar wat hij wil aanvangen met zijn leven. Hij is predikant in de Borinage, maar blijkt er niet voor in de wieg gelegd. Hij interesseert zich meer en meer voor de tekenkunst en maakt in die periode schetsen van mijnwerkers en van het boerenleven. Hij gaat op zoek naar mensen die hem vooruit kunnen helpen met zijn artistieke ideeën, en belandt zo bij Pieterszen, een oude studiegenoot van hem uit Brussel. "Het eerste onderhoud ging wellicht over het feit dat van Gogh geen dominee kon worden tussen de mijnwerkers in de Borinage", zegt Tahon. 

"Er deden veel geruchten de ronde over wat van Gogh in de Vlaamse Ardennen deed", vervolgt Tahon. "Dat hij een dominee zocht konden we nog begrijpen. Hij wilde zelf dominee worden, en in Horebeke was en is nu nog altijd een protestantse gemeenschap. Maar dat Pieterszen ook kunstschilder was, daarop zijn we nu dus pas uitgekomen." In zijn brieven schreef Van Gogh dat Pieterszen zijn artistieke aanzetten goed vond, en zelfs nog meer schetsen vroeg. 

Dat hij de steun kreeg van Pieterszen zou een kentering geweest zijn in het leven van de jonge, zoekende Van Gogh die kunstenaar en geen predikant wilde worden. In het atelier van Pieterszen, tussen de schetsen van de dominee-kunstenaar, beseft van Gogh dat een keuze voor het kunstenaarschap mogelijk is. "Volgens sommigen zou van Gogh in het huis van de dominee een kamer gehad hebben, en zou hij daar veel tekeningen gemaakt en achtergelaten hebben. Maar daar is geen bewijs van", vertelt Tahon nog. 

De conclusie van het onderzoek luidt meteen de start in van het jaar "Van Gogh in de Vlaamse Ardennen". Er zijn verschillende plannen, maar er komt alvast een groots project in 2023, niet zozeer met de focus op van Gogh,  maar wel op zijn mentor dominee Pieterszen. "Hij heeft er tenslotte voor gezorgd dat iemand die in een crisis leefde toch weer wat licht in zijn leven vond en daardoor verder kon. Zo zie je maar hoe belangrijk zo'n ondersteuning kan zijn", besluit Tahon.