Vrijdag bereikte de kern van de federale regering al een akkoord over de arbeidsmarktdeal, zaterdag werd opnieuw onderhandeld over de rest van het Zomerakkoord. Rond 19 uur was er witte rook: tegen 2035 zal 2 procent van ons bruto binnenlands product (bbp) in defensie geïnvesteerd worden.

‘We weten goed dat we in een nieuwe veiligheidssituatie zitten door de oorlog in Oekraïne’, zei premier Alexander De Croo (Open VLD) op een persconferentie. ‘We hebben als Europese landen onze naïviteit van ons afgeschud. Maar het is geen blanco cheque. Er zijn zes duidelijk gedefinieerde voorwaarden.’

Dit zijn de zes voorwaarden:

‘Belangrijk is’, voegde De Croo er nog aan toe, ‘dat weerbaarheid meer is dan in defensie investeren. Weerbaarheid heeft te maken met defensie, maar ook met strategische keuzes op vlak van energie en voeding. Weerbaarheid is een brede strategie. Daarom is die beslissing nodig.’

De verhoging van het defensiebudget was een harde noot om te kraken. Onder meer de groenen zagen een toename van de middelen voor defensie niet zitten. Zij pleitten voor meer investeringen in hernieuwbare energie en klimaatmaatregelen. Eerder dit jaar kwam de Vivaldi-regering al overeen het budget voor defensie gevoelig op te krikken tot 1,54 procent van het bruto binnenlands product (bbp) tegen 2030. Maar premier Alexander De Croo wilde nog een stap verder gaan en het budget opdrijven tot 2 procent in 2035, zoals jaren geleden afgesproken met de Navo-lidstaten.

Op tijd voor Madrid

De beslissing van de kern moet Belgisch gezichtsverlies op de Navo-top in Madrid vermijden. Bijna alle andere Navo-landen hebben hun defensie-inspanningen opgeschroefd. Uit een document van de Belgische ambassadeurs bij de Navo en de EU dat De Standaard eerder deze week kon inkijken, werd de regering-De Croo aangemaand om actie te ondernemen.

Minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) toonde zich zaterdagavond tevreden en wees erop dat met de verhoogde middelen vanaf 2026 per jaar minstens 2.800 militairen gerekruteerd kunnen worden. ‘Dat is nodig om de operationaliteit te kunnen waarborgen en Defensie haar rol als middel voor sociale promotie te kunnen laten spelen.’

‘Goed evenwicht’ volgens ecologisten

Ecolo-vicepremier Georges Gilkinet laat in een reactie weten dat de ecologisten te allen prijze ‘een blanco cheque voor het defensiebudget wilden vermijden’. ‘De voorwaarden die we daarover hebben gesteld, zorgen ervoor dat de beslissingen van de komende regeringen niet blind moeten gebeuren of ten koste zouden gaan van sociale rechtvaardigheid en de energietransitie’, zegt Gilkinet.

Volgens Petra De Sutter, de andere groene vicepremier, is er met het akkoord een goed evenwicht gevonden. ‘Naast de zorgen over internationale conflicten, zijn er ook bedreigingen als klimaatverandering en de energiecrisis. De knoop is nu ontward, waarbij weerbaarheid niet alleen in militaire termen, maar ook ecologisch en socialer wordt ingevuld.’

‘Onverantwoorde investeringen’

Vanop de oppositiebanken klonk er meteen kritiek bij de uiterst linkse PVDA. Parlementslid Nabil Boukili vindt het ‘onverantwoord om deze extra investeringen vandaag te verhogen, in een tijd waarin de energieprijzen blijven stijgen, levensmiddelen duurder worden, benzine richting 3 euro per liter gaat en, door toedoen van de regering, onze lonen nog steeds geblokkeerd zijn’.

• N-VA kritisch over verhoging defensiebudget: ‘Niet meer dan een intentie’

Naast de verhoging van het defensiebudget werd op het kernkabinet zaterdag ook beslist dat de btw-verlagingen op energie verlengd zal worden tot eind 2022. Het uitgebreid sociaal tarief zal ook minstens tot dan aangehouden worden.