Na Angelina Jolie en Bono duikt nu ook acteur Ben Stiller op in Oekraïne: wat doen al die beroemdheden daar eigenlijk?

Als je de lange lijst internationale bezoekers bij Zelenski bekijkt, zou je je kunnen afvragen wanneer de Oekraïense president nog tijd heeft om zijn land te besturen en de strijd aan te gaan met de Russen. Zelenski neemt de tijd voor hen omdat ze morele of materiële steun voor zijn land kunnen opleveren.

Op de bezoekerslijst staan enkele voor de hand liggende namen. Als Europees Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen Kiev bezoekt, doet ze dat bijvoorbeeld om Europese steun toe te zeggen. Hetzelfde geldt voor het recente bezoek van de Franse president Emmanuel Macron en zijn Duitse en Italiaanse collega’s.

Bij die politici zelf spelen naast steun aan Oekraïne ook eigen politieke belangen mee. De Britse premier Boris Johnson bijvoorbeeld had niet alleen humanitaire motieven toen hij als een van de eerste buitenlandse staatshoofden naar Kiev trok. Na alle ophef rond de lockdownfeestjes waar hijzelf en zijn medewerkers aan hadden deelgenomen, kon ook hij een boost voor zijn imago gebruiken.

Maar ook celebrity's hebben stilaan de weg gevonden naar Oekraïne. Van actrice Angelina Jolie over U2-zanger Bono tot gisteren nog acteur Ben Stiller. Een deel doet dat op eigen initiatief, maar soms gebeurt dat ook op vraag van bijvoorbeeld de Verenigde Naties. Het VN-vluchtelingenagentschap (UNHCR) bijvoorbeeld werkt bewust met beroemde ambassadeurs.

Concreet gaat het om acteurs, muzikanten, atleten of andere beroemdheden die door de VN worden aangesteld als goodwill-ambassadeur. Zoals de naam het zegt moeten ze met hun beroemdheid feitelijk goodwill creëren voor het werk van het VN-agentschap. Tegelijk worden ze ook op pad gestuurd om morele en financiële steun los te weken.

Met hun beroemdheid krijgen ze sowieso meer media-aandacht dan een gewone sterveling. De VN stuurt die celebrity's dan naar bijvoorbeeld een vluchtelingenkamp, om de situatie daar (en het werk van de VN ter plaatse) onder de aandacht te brengen.

De Amerikaanse acteur Ben Stiller is zo’n goodwill-ambassadeur. Op vraag van het UNHCR bracht hij dus nu een bezoek aan Oekraïne. De acteur bekend van komedies als "Zoolander" en "Meet the parents" ging langs bij Zelenski en bezocht ook de steden Lviv en Irpin. Stiller noemde Zelenski "een held" en zei dat hij "een geweldige acteercarrière is gestopt om president te worden".

Zelenski benoemt bij de ontmoeting waarom hij de tijd neemt om Stiller te ontmoeten. Hij snapt dat het voor buitenstaanders niet altijd even interessant is om voortdurend nieuws te krijgen over de oorlog in Oekraïne. "Voor ons is het belangrijk om aandacht te blijven krijgen, om invloed te blijven hebben en druk te blijven zetten op Rusland", zegt hij. "Daarvoor zijn ambassadeurs zoals Stiller belangrijk."

Het was lang niet de eerste opdracht van Stiller voor het VN-vluchtelingenagentschap. Afgelopen weekend was hij ook al op hun vraag in Polen om er te luisteren naar Oekraïense vluchtelingen. Enkele jaren geleden trok hij naar een vluchtelingenkamp in Libanon om er Syrische vluchtelingen een hart onder de riem te steken.

Naast Stiller zijn er nog vele tientallen beroemde ambassadeurs bij het VN-agentschap. Angelina Jolie is zelfs iets meer dan dat en mag zich speciaal VN-gezant voor de vluchtelingen noemen. Dat betekent dat ze zich nog meer dan pakweg Stiller inzet voor het thema.

De actrice bekend van films als "Maleficent", "Lara Croft" en "Mr. en mrs. Smith" is stilaan even beroemd voor haar humanitair werk als voor haar films. Ook zij krijgt dus regelmatig een telefoontje van het UNHCR om ergens goodwill te creëren.

Zo dook Jolie eind april onverwacht op in de West-Oekraïense stad Lviv. Ze bezocht er onder meer vluchtelingen in de stad, onder wie heel wat kinderen. En ging ook langs bij gewonden van een raketaanval op een station in Kramatorsk.

Ook een schooltje stond op het programma waar de actrice de verhalen hoorde van leerlingen, met hen poseerde voor foto's en aan de jongeren beloofde terug te komen.

Opmerkelijk, in dit geval ging het niet om een opdracht van de VN. Volgens het VN-vluchtelingenagentschap is ze niet op hun vraag naar Oekraïne getrokken en ging het om een privé-initiatief. Mogelijk een combinatie van goede PR voor Jolie en oprechte betrokkenheid.

Jolie verzet zich zoals gezegd al jaren tegen onrecht en gebruikt daarvoor haar bekendheid. Ook als filmproducent ligt de problematiek haar nauw aan het hart. In 2017 regisseerde ze "First they killed my father", over de misdaden van de Rode Khmer in Cambodja. 

Begin mei dook U2-zanger plots op in de metro van Kiev. De burgers van de Oekraïense hoofdstad schuilen er tegen Russische bombardementen, maar dat kon de Ierse zanger blijkbaar niet tegenhouden om enkele van zijn grootste hits boven te halen.

Samen met the Edge, zijn gitarist bij U2, bracht hij onder meer de nummers "With or without you" en "Pride (in the name of love)".

Daarnaast trad Bono ook op met Taras Topolia. Hij is de zanger van de Oekraïense band "Antytila".  Topolia en de andere bandleden hebben zich na de inval van Rusland aangesloten bij het Oekraïense leger. Topolia en Bono zongen samen "Stand by Ukraine".

Bono is naast zijn muzikale carrière erg veel met humanitair werk bezig. Zo zet hij zich al jaren in tegen de verdere verspreiding van aids in Afrika. In zijn geval gaat het allemaal op privé-initiatieven. Hij is bijvoorbeeld geen VN-ambassadeur en was net als Jolie zelf naar Oekraïne getrokken.

Waarom Bono zich inzet voor de goede zaak? In vroegere interviews zei hij daar het volgende over: "Ik wil plezier maken en ik wil de wereld veranderen. Ik krijg de kans om beide te doen."

Aan het begin van de oorlog dook ook acteur en regisseur Sean Penn op in Kiev. Hij was daar om te werken. Zo is hij al langer bezig aan een documentaire over de Russische inval in Oost-Oekraïne in 2014. Daarvoor was hij in november vorig jaar bijvoorbeeld al aan het front in de Donbasregio.

FOTO - Achter de schermen bij de documentaire, beeld uit Oost-Oekraïne uit november 2021:

Toen Rusland in februari van dit jaar hun huidige grootschalige oorlog startte, trok Penn naar Kiev. Naast een ontmoeting met Zelenski, sprak Penn uitvoerig met lokale journalisten, inwoners en militairen. Hij woonde ook verschillende persconferenties bij. Uiteindelijk verliet de acteur begin maart het land door te voet de grens met Polen over te steken.