‘De overstromingen van vorig jaar zullen zeker niet de laatste zijn’: ‘Rain Requiem’ eist aandacht voor klimaatslachtoffers

Bijna een jaar geleden verloren veertig mensen het leven door de overstromingen in het oosten van ons land. Van Reybrouck sprak met nabestaanden, en schreef er vervolgens een poëtische tekst in vijf talen over. Pianist Jef Neve sleutelde op hetzelfde moment aan de orkestmuziek. De twee hadden elkaar nog nooit eerder ontmoet, maar toen ze hun werk samenlegden, paste het als bij een wonder in elkaar. Rain Requiem, de grafrede voor de “vergeten slachtoffers”, was geboren.

Modder en klei

Terwijl de zon langzaam ondergaat aan de oever van de Schelde, weerklinken de klokken van de kerktoren in Puurs-Sint-Amands. Ondertussen vervoegen bas Wilfried Van den Brande en sopraan Hanne Roos het koor en orkest. Wie niet beter wist, zou denken dat ook de natuur zich aan een vooraf geschreven script hield. Enkele vogels in de verte vullen de korte stiltes tussen de nummers met hun gezang. Terwijl het koor het heeft over modder en klei die de straten vulden, lijkt de rivier plots nog sterker haar geur vrij te geven.

Hoewel het vijfentwintig graden is, kijkt Benjamin Van Bunderen Robberechts met kippenvel naar het samenspel. Amper veertien jaar was hij, toen hij vorige zomer zijn vriendin Rosa tevergeefs uit het water probeerde te redden. De twee jongeren hadden elkaar nog maar net leren kennen op een klimaatkamp nabij de Ourthe, maar het klikte meteen. Onder #climatejusticeforRosa zet Benjamin nu hun gezamenlijke strijd verder. “Het is belangrijk om ons verhaal te vertellen. Mensen mogen klimaatslachtoffers niet vergeten.”

Toen Benjamin over Rain Requiem hoorde, stuurde hij Van Reybrouck meteen een ontroerend bericht. De schrijver deelde die brief niet alleen op zijn Facebook-pagina, maar nodigde hem ook persoonlijk uit voor de première. De jongen twijfelde, want net zoals andere overlevenden heeft hij een trauma aan water opgelopen. Toch heeft hij geen spijt van zijn komst. “Ik ben erg onder de indruk. Het was een zware tekst op sommige momenten, maar wel een belangrijke om te vertellen. Vooral het laatste deel, de boodschap van hoop, vond ik heel mooi.”

Huis weg

Een man die dagenlang op de harde grond onder de brievenbussen van een appartementsgebouw moest slapen omdat zijn huis weg was. Een vrouw die eerst de voorgevel en dan de achtergevel van haar huis ziet instorten, om vervolgens te sterven als haar hele huis het begeeft. Het zijn harde verhalen om een festival mee te openen. Maar Veerle Simoens, directeur van Gent Festival van Vlaanderen en Stroom, koos er bewust voor: “We wilden echt meegeven dat we de planeet ten grave aan het dragen zijn.”

De komende weken organiseert Stroom nog tal van evenementen in het teken van klimaat. Telkens langs de oevers van de Schelde, een symbolische plaats, volgens Simoens. “In de jaren zeventig zijn er in deze streek overstromingen geweest die de helft van sommige dorpen hebben weggevaagd.” 

Klimaatramp

Volgens Van Reybrouck is het niet de vraag of, maar wanneer de volgende klimaatramp België treft: “De overstromingen van afgelopen zomer zullen zeker niet de laatste zijn. Deze zomer kan het opnieuw gebeuren. Vanavond hebben we uit de pijn van de overlevenden een monument willen maken om zichtbaarheid te verlenen aan zulke catastrofes.”

Dat lijkt gelukt te zijn. Tijdens een passage over een moeder die haar zoon nog een laatste keer in haar armen had gehouden, heffen meerdere toeschouwers hun zonnebril subtiel even op om de tranen weg te vegen. De laatste noot is nog maar gespeeld, en het publiek barst uit in een staande ovatie. “Er zijn heel veel statistieken en cijfers van wetenschappers en politici over het klimaat. Maar de kunsten kunnen iets anders teweegbrengen”, besluit Simoens tevreden.