Federale regering en Engie hebben princiepsakkoord over verlenging Doel 4 en Tihange 3: “Goede deal voor ons land”

“Er is princiepsakkoord tussen Belgische staat en Engie met betrekking tot verlenging kerncentrales Doel 4 en Tihange 3. De Belgische regering neemt haar verantwoordelijkheid zodat ons land ook opnieuw een stuk controle wint over haar eigen energievoorziening”, meldde de premier vanochtend op Twitter. 

Het akkoord geeft ons “meer vaste grond onder de voet om grip te krijgen op de energiesector in zeer cruciale tijden”, aldus nog De Croo. De premier spreekt over een “goede deal” voor ons land en een evenwichtig akkoord, dat moet toelaten dat “gezinnen en bedrijven op beide oren kunnen slapen”. 

In het akkoord “hebben de Belgische staat en Engie afspraken vastgelegd over de verdere aanpak, timing en kader van de onderhandelingen”, zo staat ook te lezen in een verklaring van De Croo en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen). “Beide partijen zijn bereid de voorwaarden te bespreken en overeen te komen om de reactoren in november 2026 van start te laten gaan, onder voorbehoud van goedkeuring door de veiligheidsautoriteiten.” 

De Belgische staat wordt geen exploitant van de twee centrales. “Dat zal Engie doen. Een centrale uitbaten is niet de kerntaak van de staat”, aldus De Croo. Wel zullen risico’s en winsten worden gedeeld via een nieuw op te richten vennootschap, waar beide partijen elk voor de helft in zullen participeren. Op die manier zal ons land “over strategische beslissingen kunnen meespreken”, verzekert de premier. 

Er zullen ook afspraken worden gemaakt over de kosten voor ontmanteling en de berging van het kernafval. “Het beheer van het afval is voor rekening van de exploitant. De kosten voor het beheer van het afval en de splijtstof zullen worden vastgelegd”, aldus minister Van der Straeten. “Dat zorgt voor zekerheid voor de Belgische staat”.

Toch lijkt ook de overheid een deel te moeten betalen. Dat liet premier De Croo uitschijnen bij een vraag over afvalberging. “Voor de vijf reactoren die niet worden verlengd, is het duidelijk. Dat is voor rekening van de exploitant. Voor de twee reactoren die wel worden verlengd, zal enkel voor het deel dat betrekking heeft op de toekomst ieder zijn deel moeten doen”, klonk het op de persconferentie. Dat zal in een 50/50-verhouding gebeuren, bevestigde het kabinet van de premier. 

Normaal gezien zouden Doel 4 en Tihange 3, de twee jongste kerncentrales, in de zomer van 2025 definitief de deuren sluiten. In maart besliste de regering echter om met uitbater Engie te onderhandelen over een verlenging met tien jaar, om zo de energiebevoorrading van ons land te verzekeren. 

In een persbericht stelt uitbater Engie dat het een “niet-bindende intentieverklaring” heeft ondertekend met de Belgische staat “om de haalbaarheid en de voorwaarden van een verlenging van de twee meest recente kerncentrales, Doel 4 en Tihange 3, te evalueren”. 

Beide partijen zullen nu onderhandelen over een akkoord “dat de belangrijkste voorwaarden van deze verlenging vastlegt en over een gemeenschappelijke ontwikkelingsovereenkomst met betrekking tot de verdeling van de kosten van deze verlenging”, klinkt het. “Het werk is nog niet gedaan. We willen een faire en evenwichtige verdeling van de kosten en baten.” 

Bedoeling is om uiteindelijk tegen 31 december 2022 een bindende overeenkomst te hebben. 

Oppositiepartij N-VA vindt het verontrustend dat er pas in december, een jaar na de eerste deadline van De Croo, een definitief akkoord moet zijn. “Het is nú het moment om door te zetten. Met elke maand dat we de beslissing uitstellen, wordt de kans kleiner dat we de kerncentrales operationeel kunnen krijgen in 2026", zegt Kamerlid Bert Wollants. Voor de N-VA moet ook gesproken kunnen worden over de verlenging van méér dan twee kerncentrales. 

Ook volgens MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez is het tijd om een stap verder te gaan. “Nu moeten we kijken of we meer dan twee kernreactoren kunnen verlengen”, zo tweette hij. De partij dringt al een tijdje aan op het langer openhouden van de kerncentrales. “Wat onmogelijk was, wordt mogelijk”, stelt Bouchez. 

Ook volgens Bouchez moet er gekeken worden of ook andere reactoren langer kunnen openblijven, anders dreigen er “een black-out en dramatische prijzen” te komen. “Nu alle Europese landen hun afhankelijkheid van gas afbouwen, zou het omgekeerde doen onverantwoordelijk zijn. Kernenergie is een evidente keuze voor klimaat, economie en veiligheid.” 

Werkgeversorganisaties Voka en VBO zijn tevreden, maar onderstrepen wel dat het belangrijk is om het akkoord snel te finaliseren en uit te voeren. “Enkel zo wordt de levensduurverlenging ook praktisch haalbaar, kan de toeleverketen tijdig in orde worden gebracht en de uraniumbrandstof worden geregeld, zodat de reactoren tegen de start van de winter van 2026-2027 operationeel zijn”, aldus Frank Beckx, directeur van het Kennis- en Lobbycentrum bij het Vlaams netwerk van ondernemingen.

“Het principesakkoord vormt de noodzakelijke basis voor de concrete afspraken die in de komende maanden wel met bekwame spoed uitgewerkt zullen moeten worden. Het VBO rekent er op dat dit, net zoals de voorbije weken, op een constructieve wijze kan gebeuren”, aldus ook Pieter Timmermans, CEO van het Verbond van Belgische Ondernemingen.

Oppositiepartij PVDA is dan weer niet te spreken over het principeakkoord. Volgens PVDA-Kamerlid Peter Mertens had de regering twee “rode lijnen” getrokken in de gesprekken met Engie. De regering zou geen exploitant worden en niet betalen voor het kernafval, maar volgens Mertens breekt ze nu beide beloftes. Zo richt de regering samen met Engie een vennootschap op. “Dat ze geen rechtstreekse exploitant wordt, is dus slechte politieke prietpraat. Keer op keer is aangetoond dat in dergelijke publiek-private samenwerkingsverbanden de winsten voor de privé zijn, de verliezen voor de samenleving”, aldus Mertens. 

Volgens de PVDA toont de communicatie van Engie, dat het niet heeft over een principeakkoord maar over een “niet-bindende intentieverklaring”, dat het bedrijf nog meer wil binnenhalen. “De multinational wil altijd maar meer. Minister Van der Straeten heeft ondertussen wel al een bocht van 180 graden gemaakt, en al haar beloftes en principes gebroken”, klinkt het. 

Ook actiecomité Nucléaire Stop Kernenergie reageert afwijzend op het princiepsakkoord. “De staat, wiens eerste taak het is de veiligheid van zijn inwoners te beschermen, wordt medeverantwoordelijk voor een dreigend nucleair gevaar”, zegt de activistische burgerbeweging, die samen met zustervereniging Tegengas voornamelijk pleit voor een vermindering van de elektriciteitsconsumptie om de huidige energiecrisis te bedwingen.

Woordvoerder Leo Tubbax gelooft niet dat de verlenging van de verouderde kerncentrales Doel 4 en Tihange 3 zonder gevaar is. Hij waarschuwt dat een incident vandaag grotere gevolgen zou hebben dan toen de reactoren vergund werden. “De centrale van Doel bevindt zich niet langer op het platteland, maar in de SEVESO-zone van de Antwerpse chemische industrie. Tihange ligt niet meer naast een kleine helikopterluchthaven, maar wordt elke nacht overvlogen door talrijke vrachtvliegtuigen die opstijgen en landen”, klink het.

“Een van de veiligheidsprincipes van de nucleaire industrie is dat men nooit onder het veiligheidsniveau mag gaan dat op het moment van de bouw werd aanvaard. Bovendien wordt de staat, wiens eerste taak het is de veiligheid van zijn inwoners te beschermen, medeverantwoordelijk voor een dreigend nucleair gevaar dat veel ernstiger is dan de rampen van Fukushima of Tsjernobyl”, zegt Tubbax.

De burgerbeweging verwerpt ook de economische implicaties van het voorstel. “Het akkoord betekent dat de staat via deze gedeeltelijke pseudo-nationalisering de toekomstige verliezen van Engie/Electrabel opkoopt.” De beweging ziet een gemiste kans in de privatisering van de nucleaire capaciteit. “Een nationalisatie in de vorige eeuw zou de overstap van kernenergie naar hernieuwbare energie mogelijk hebben gemaakt door daarin de enorme winsten te investeren.”