Onze buurlanden hebben tienduizenden vaccins tegen apenpokken, waarom blijft België achter?
Zoals aangekondigd kan je in ons land vanaf deze week preventief een prik krijgen tegen de apenpokken. De vaccins zijn schaars en dus geldt het aanbod voorlopig enkel voor de mensen die het grootste risico lopen op een besmetting. Ook in het buitenland wordt intussen gevaccineerd, hier en daar zelfs al volop. Hoeveel vaccins hebben andere landen ter beschikking en wie kan een prik krijgen? Een overzicht.
Ons land moet het zeker tot oktober nog doen met amper 3.040 dosissen van het vaccin tegen de apenpokken. Pas daarna worden 30.000 extra dosissen verwacht. Daardoor kan op dit moment niet iedereen die dat zou willen een vaccin krijgen.
En dus klinkt er kritiek. Vooral ook omdat er in onze buurlanden wél al meer vaccins beschikbaar zijn. Nederland gaat 32.000 inwoners een preventieve inenting geven. De eerste uitnodigingen zijn vorige week verstuurd. In Nederland zijn op dit moment wel bijna dubbel zoveel mensen besmet als in ons land: 925 bevestigde besmettingen tegenover 482 in België.
482 besmettingen in België
Uit de meest recente cijfers van gezondheidsinstituut Sciensano (2 augustus 2022) blijkt dat het aantal besmettingen met apenpokken is opgelopen tot 482 in ons land. Op één week tijd zijn er 89 besmettingen bijgekomen. De stijging ligt wel in de lijn der verwachtingen, zegt viroloog Marc Van Ranst.
"We zien voorlopig geen exponentiële stijging zoals bij corona. Maar het blijft wel een stijging en we zien nog geen effect van de maatregelen die we momenteel hebben genomen. We moeten dus waakzaam blijven en actie ondernemen, maar zonder dit te dramatiseren. De stijging is vergelijkbaar met wat er in andere landen gebeurt."
In Frankrijk hebben al ruim 11.000 een eerste prik gekregen. Dat liet de Franse minister van Gezondheid François Braun weten via Twitter. 42.000 dosissen zijn al uit de aangelegde stock gehaald, nog eens 32.000 dosissen "worden beschikbaar gemaakt". Het land telt op dit moment bijna 2.000 bevestigde besmettingen.
Duitsland heeft al 40.000 dosissen beschikbaar. Nog eens 200.000 worden eind september verwacht. In Duitsland zijn al 2.724 besmettingen geregistreerd.
Net als in ons land vaccineren Nederland, Frankrijk en Duitsland enkel mensen die een (hoog) risico lopen op een besmetting, of veel kans vertonen om het virus verder te verspreiden. Het gaat om mannen die seks hebben met mannen en veel wisselende seksuele contacten hebben.
Ook sekswerkers komen in aanmerking voor een vaccin. In de drie landen worden de hoogrisicogroepen wel ruimer gedefinieerd dan in België, omdat er meer vaccins beschikbaar zijn.
Ons land geeft voorlopig ook slechts één prik, tot er meer dosissen op voorraad zijn, terwijl je in Nederland, Frankrijk en Duitsland na minstens vier weken een tweede dosis krijgt. In Frankrijk krijgt wie al gevaccineerd was tegen de klassieke pokken slechts één prik. Mensen met een verzwakt afweersysteem krijgen 3 dosissen.
Spanje heeft in verhouding minder vaccins dan België, Denemarken heeft er zelfs nog geen enkel
Waarom meer vaccins in de buurlanden?
Nederland is een uitzondering, dat zei vaccinoloog Pierre Van Damme (UAntwerpen) vorige week al. "Nederland heeft al een aantal jaar geleden zijn klassieke stock van pokkenvaccins volledig vervangen door derdegeneratievaccins en die kan je nu inzetten tegen de apenpokken. Dat is het grote verschil met andere landen in Europa, dat zij daar voorlopen op ons."
De meeste andere Europese landen, zijn in tegenstelling tot Nederland (en Frankrijk), afhankelijk van de leveringen van één farmabedrijf: het Deense Bavarian Nordic. Het bedrijf kan de grote vraag naar (apen)pokkenvaccins vanuit de hele wereld niet volgen, met wachttijden tot gevolg.
Dat sommige Europese landen meer vaccins hebben dan andere, en voorrang krijgen, heeft te maken met de afspraken tussen de lidstaten die hebben ingetekend op de Europese groepsaankoop, zegt Stefan De Keersmaecker, woordvoerder Volksgezondheid van de Europese Commissie.
"27 landen hebben ingetekend op de Europese aankoop van intussen 160.000 dosissen bij Bavarian Nordic. Die worden dan verdeeld op basis van aantal inwoners, welke landen de grootste nood hebben en rekening houdend met de al aanwezige stock aan vaccins. België is één van de landen die meteen een levering vaccins heeft gekregen."
"Er zijn landen die minder geluk hebben", zegt ook Pierre Van Damme. "Denemarken bijvoorbeeld, heeft nog geen enkel vaccin gekregen via de Europese aankoop. Ook Spanje heeft verhoudingsgewijs weinig vaccins gekregen, hoewel het één van de meest getroffen landen is op dit moment (5.300 dosissen voor 50 miljoen inwoners en 5.000 besmettingen, red.)." Ook Luxemburg wacht nog op de eerste leveringen.
Het Verenigd Koninkrijk kan niet deelnemen aan de Europese groepsaankoop, maar heeft wel 30.000 dosissen ter beschikking en wacht nog op 100.000 extra vaccins. Net zoals ons land wordt voorlopig enkel de eerste prik gegeven tot er meer dosissen beschikbaar zijn. 2.500 Britten raakten al besmet met het virus.
De Verenigde Staten waren net als Nederland al begonnen met de vernieuwing van hun voorraad (apen)pokkenvaccins en hadden daardoor van bij het begin al 65.000 nieuwe vaccins ter beschikking. In totaal zijn al 340.000 dosissen geleverd aan de verschillende Amerikaanse staten en de komende weken worden nog eens 780.000 extra dosissen verwacht. In de VS zijn bijna 6.000 besmettingen geregistreerd.
Er moet worden nagedacht over de oproep van de WHO om wisselende seksuele contacten te beperken
"Ons land doet wat het kan om zoveel mogelijk vaccins te kunnen kopen, maar voorlopig kunnen we niet meer doen", zegt viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven). "De landen die nu proportioneel veel vaccins hebben, zijn de landen die toevallig hun stock aan het vernieuwen waren. Alle andere landen zijn afhankelijk van die ene producent. En die kan enkel zijn capaciteit opdrijven, of er zouden andere firma's moeten bijkomen die het vaccin kunnen produceren."
"Ook de oproep van de Wereldgezondheidsorganisatie om wisselende seksuele contacten wat te beperken, is iets waar we moeten over nadenken. Ik ben het absoluut eens dat we niet mogen stigmatiseren, maar we moeten een kat ook een kat durven te noemen."