Direct naar artikelinhoud
NieuwsKlimaat

Vanuit China naar Luikse steengroeve: de zoetwaterkwal vestigt zich ook in Belgische wateren

De zoetwaterkwal dook al op in Diepenbeek, in Ploegsteert en in het water bij steengroeves in Luik.Beeld EPA

Door het warme weer wordt de zoetwaterkwal in onze binnenwateren gespot. De van oorsprong Chinese soort lijkt door klimaatopwarming een blijver te worden in onze streek, en het is lang niet de enige exoot. 

Het is een warme zomer: dat zie je niet alleen aan de verkoopcijfers van de airco’s of het aantal vrije parkeerplaatsen aan de kust, maar ook aan kwallen die je zelfs in onze binnenwateren terugvindt. De zoetwaterkwal werd eerder al gespot in Diepenbeek en in Ploegsteert, volgens de site waarnemingen.be bevindt er zich nu ook een school zoetwaterkwallen in het water bij de steengroeves in Luik.

De zoetwaterkwal zou je als een thermometer kunnen zien. In onze streek leven ze het grootste deel van het jaar als poliepen in een kolonie, die zich vastzet op de bodem of op waterplanten. Maar als de watertemperatuur langere tijd warmer dan 20 graden is, ontwikkelen die poliepen zich tot een zoetwaterkwal. Bang hoeven we er niet voor te zijn. De kwalletjes zijn doorgaans niet groter dan 2 centimeter en de gifcellen in hun tentakels zijn te klein om tot in onze huid te dringen. 

Zelfzame verschijning

De zoetwaterkwal is een zeldzame verschijning in onze streken. Ze zijn afkomstig van China, maar lijken de laatste jaren ook ’s zomers bij ons vaker voor te komen. Mogelijk worden ze vanuit China meegevoerd door het ballastwater, waarmee schepen die niet volledig geladen zijn deels gevuld worden. Op die manier heeft de Chinese wolhandkrab zich sinds de vorige eeuw ook in onze wateren gevestigd. “Tegenover vroeger gaat het zeetransport sneller, waardoor meer soorten de reis overleven", zegt marien bioloog Francis Kerckhof van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. 

Volgens Hans De Blauwe van de Belgische Strandwerkgroep is een andere piste aannemelijker. “Aangezien de soort in water bij steengroeven teruggevonden is, zie ik de link met scheepvaart niet meteen. Ik denk dat het eerder gaat om kwallen die via aquaria ingevoerd werden, waarna de eigenaar ze ergens gedumpt heeft.”

Eén ding is zeker: niet alleen in de lucht – denk maar aan de Aziatische hoornaar – maar ook in ons water zullen we dankzij het warmere klimaat de komende jaren vaker exotische soorten zien aarden. “Vroeger bereikten die soorten ons ook, maar trokken ze veel sneller weg. Dat die geïntroduceerde soorten blijven, heeft ook met de verbeterde waterkwaliteit te maken”, zegt Kerckhof. “Zo zien we ook dat de Japanse oester, de Amerikaanse brakwaterstrandschelp of de Filipijnse tapijtschelp hier blijvers worden.”

Het gaat niet alleen om soorten die per toeval meeglippen via ballastwater. “We zien ook vaker soorten uit het zuiden, zoals heremietkreeften of zaagjes, die naar onze wateren trekken”, zegt De Blauwe.