De kerncentrale, in het zuidoosten van Oekraïne, ligt al maanden onder vuur en Rusland en Oekraïne beschuldigen elkaar er voortdurend van aanvallen uit te voeren op en rond deze strategische maar vooral erg kwetsbare site. Al meerdere keren is gewaarschuwd voor de mogelijke gevaren voor een kernramp.

De centrale is intact, zo hebben inspecteurs van atoomwaakhond IAEA donderdag kunnen vaststellen. Maar daarmee is alles gezegd. “De fysieke integriteit van de kerncentrale is geschonden”, zegt de Argentijnse baas van de delegatie Rafael Grossi.

De kerncentrale is sinds maart bezet door Russische troepen, “maar wordt wel draaiende gehouden door Oekraïners die in erg moeilijke omstandigheden werken”, aldus de woordvoerder van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie.

Zolang er in die regio gevochten wordt, zal het gevaar blijven.

“Ik was bezorgd voor ik hier kwam, ik ben nog altijd bezorgd en ik zal bezorgd blijven over de centrale totdat we in een situatie komen die stabieler en voorspelbaarder is. Dat is nu zeker niet het geval.” Daarom is het IAEA van plan om in de kerncentrale aanwezig te blijven. “We gaan niet weg. Het IAEA is nu hier en we gaan niet weg.”

Russische functionarissen suggereerden eerder nochtans dat het IAEA maar één dag op de centrale mag zijn voor inspectie. Rusland had er overigens alles aan gedaan om het bezoek tegen te houden.

Russische boycot

De atoomwaakhond van de VN probeerde al een inspectiebezoek te brengen aan de kerncentrale, maar dat werd hen steeds geweigerd. De ene keer was het te gevaarlijk door de bombardementen, de andere keer weigerde Moskou toestemming te geven.

Ook nu liep het bezoek weer vertraging op omdat er kort voor aankomst van de inspecteurs, die kogelwerende vesten droegen en in gepantserde voertuigen met VN-opschriften reisden, explosies te horen waren in de buurt van de kerncentrale.

“Daarop werd de noodbeveiliging geactiveerd en werd de operationele vijfde reactor stilgelegd,” zo berichtte Energoatom op Telegram. Ook zou een voedingskabel, die wordt gebruikt om de centrale zelf van stroom te voorzien, beschadigd zijn geraakt en zouden hulpgeneratoren zijn geactiveerd. Pure intimidatie, zegt Oekraïne.

Oleksandr Staroekh, gouverneur van de oblast Zaporizja, beweert dat Rusland bewust aanvallen uitvoerde op de route die door de experts moest worden gebruikt om de centrale te bereiken. Door de aanvallen zou het team van het IAEA niet in staat zijn om verder te gaan. Want Moskou had hier liever geen pottenkijkers.

Maar het was Rafael Grossi zelf die er op stond om door te gaan. “We hebben gezien wat we moesten zien”, zegt hij. Maar gerustgesteld, dat is hij allesbehalve.