AFP or licensors

Ook Nederlandse regering grijpt in om energiefactuur te milderen: basispakket voor iedereen aan prijs van vóór de oorlog

Ook in Nederland gaat de overheid nu fors bijspringen om de extreme energiefacturen van burgers en gezinnen te temperen. Iedereen krijgt er deze winter tot een bepaald verbruik gas en elektriciteit aan de prijs van vóór de oorlog in Oekraïne. Ook zal er niemand kunnen worden afgesloten van stroom of gas. 

De plannen voor energiesteun van de Nederlandse regering zijn officieel bekendgemaakt. Het grote plaatje is duidelijk: de regering tast diep in de buidel om de energiefacturen van burgers en gezinnen te verlichten.

De belangrijkste maatregel is een soort basispakket voor energie: tot (wellicht) een verbruik van zo'n 2.500 kWh stroom en 1.169 m³ gas - het gemiddelde verbruik van een Nederlands gezin - zullen de Nederlanders deze winter slechts de prijs van januari, vóór de oorlog in Oekraïne, moeten betalen. De rest wordt door de overheid bijgelegd. Alles wat je dan meer verbruikt, wordt wel aan de marktprijs aangerekend.

Daarnaast mogen energiebedrijven deze winter bij betalingsproblemen niemand afsluiten van gas of elektriciteit. Wie zijn rekening niet kan betalen, krijgt een half jaar extra om dat op te lossen.

Tot slot wil de overheid mensen meer stabiliteit geven in hun energiekosten: leveranciers moeten daarom meer vaste, langetermijncontracten aanbieden. In ruil daarvoor wordt de verbrekingsvergoeding voor zo'n contract wel fors opgetrokken.

Miljarden

"Hier was lange tijd grote aarzeling om in te grijpen op de markt", legt NOS-journalist Nynke de Zoeten uit. "Maar nu is er dus beslist om toch een soort prijsplafond in te voeren. Ook hier hangt de energierekening bij veel mensen als een zwaard van Damocles boven het hoofd. Het is heel bijzonder dat daarover zelfs nu nog de laatste details worden onderhandeld. Dat wijst erop hoe hoog de nood is."

Er is kritiek dat het kabinet zo lang heeft gewacht om in te grijpen

NOS-journalist Nynke de Zoeten

De steunmaatregelen zullen wellicht "6 tot 10 miljard euro" kosten, schat de Zoeten. Om dat te financieren, draait de Nederlandse regering wellicht een eerder aangekondigde belastingverlaging op energie terug. Verder rekent Nederland op de inkomsten uit het gas dat het zelf oppompt uit de grond en de zeebodem en op centen van de EU, die de overwinsten van energieleveranciers gaat afromen.

Beluister hier het hele gesprek met Nynke de Zoeten in "De ochtend" op Radio 1:

Het nieuws over de overheidssteun veroorzaakt ook ergenis in Nederland. "Er is überhaupt kritiek dat het kabinet zo lang heeft gewacht om in te grijpen", zegt de Zoeten. "Ook is er kritiek dat er nu nog gewacht wordt op de troonrede van koning Willem-Alexander op Prinsjesdag om de maatregelen bekend te maken. Dat moet dan iets feestelijks hebben. Intussen lekt alles wel al uit, maar mensen zitten tegelijk zo in spanning. Dus, zo klinkt het dan, 'vertel nu maar gewoon wat er besloten is'. Anderzijds zijn de plannen net door die kritiek ook gewijzigd."

Compleet anders dan België

Is de energiesteun in Nederland te vergelijken met die in ons land? Moeilijk: Nederland kiest voor een compleet ander systeem om de energiefactuur te verlichten. Waar de steun in België vooral gebaseerd is op inkomen (onder een bepaald belastbaar jaarinkomen wordt de energiefactuur getemperd), kijkt de Nederlandse overheid vooral naar het verbruik (lees: onder een bepaald energieverbruik betaal je een 'normalere' prijs).

Nederland kent ook geen sociaal tarief, het erg voordelige energietarief waarmee de kwetsbaarste gezinnen in ons land beschermd worden. Onze noorderburen hebben daarentegen recent wel beslist om de (eenmalige) energietoeslag voor de laagste inkomens te verhogen naar 1.300 euro.

Daar komt nog eens bij dat de gasprijzen in Nederland zowat de hoogste van heel Europa zijn: ze lagen vorig maand bijvoorbeeld dubbel zo hoog als in België. Dat heeft te maken met de grote vraag naar gas in Nederland, ook voor het opwekken van elektriciteit (gascentrales dus), maar ook met erg hoge belastingen op gas, de extreem flexibele markt waarin prijsstijgingen snel worden doorgerekend en de beperkte consumentenbescherming door de overheid.

Anderzijds pompt Nederland zelf aardgas op uit de grond en zeebodem, wat dan weer voor inkomsten zorgt die België niet heeft. 

Meest gelezen