‘Biden deed een duidelijke oproep aan Poetin: ‘Doe het niet, doe het niet, doe het niet’’

Stieven, gisteren noemde de Nederlandse generaal Dick Berlijn de invasie ‘een verloren oorlog’ voor Poetin. Waarom is het onwaarschijnlijk dat 300.000 duizend reservisten een omwenteling op het slagveld opleveren?

‘Het is best mogelijk dat Rusland een omwenteling creëert met zoveel extra soldaten. Maar het zal dan wel de fouten moeten rechtzetten van het begin van de invasie. Onder andere wat betreft de commandovoering, de logistiek en de kwetsbaarheid van het militaire materieel, zal het zaken heel anders moeten gaan aanpakken. En er spelen een paar vraagstukken rondom de inzet van deze enorme groep reservisten waarop wij het antwoord nog niet weten.

‘Een belangrijke vraag is bijvoorbeeld: wanneer zijn deze soldaten klaar om de grens over te steken? Je kunt reservisten niet direct een oorlog insturen, ze moeten eerst worden getraind en bewapend. En hoe gemotiveerd zijn ze? Als zij een oorlog worden ingestuurd waar zij niet achter staan, wordt het moeilijk een militaire doorbraak te forceren. Zeker nu het Oekraïense leger volop het initiatief heeft.’

‘Het forse probleem met het moreel van de troepen, brak de Russen onder andere flink op bij het begin van de invasie toen ze probeerden Kiev in te nemen. En het vormt nog steeds een groot probleem, getuige de vernederende aftocht onlangs van veel militairen bij het Oekraïense offensief rond Charkiv.

‘Ook is de vraag of Rusland snel in staat zal zijn om de reservisten te bewapenen, in het bijzonder met moderne wapens. Rusland, de tweede militaire macht van de wereld, beschikt over ontzettend veel militair materieel. Zo hadden ze voor de invasie zo’n tienduizend tanks, zij het ook veel oudere versies uit de Sovjet-tijd.

‘De Russen hebben nogal wat militair materieel verloren in zeven maanden oorlog. Beschikken ze over genoeg moderne tanks en pantserwagens die direct beschikbaar zijn om deze nieuwe troepenmacht te bewapenen? Of moeten ze nu gaan terugvallen op ouder materieel, zoals de T-64-tank die zeer kwetsbaar is voor de moderne westerse antitankwapens?’

Langzaam komt de winter eraan. Komt deze versterking op het juiste moment voor de Russen?

‘De herfst is nu in aantocht, met vooral slecht weer in november. De omstandigheden om op te rukken worden steeds moeilijker. Het wordt ook kouder. Dat geeft Rusland de kans om te kijken: waar zijn onze posities zwak en hoe moeten we die versterken voor de kou echt toeslaat?

‘De prioriteit van Rusland ligt nu bij het stoppen van het offensief in de regio Charkiv, zodat het niet overslaat richting de Donbas. Er zijn al berichten dat Oekraïne dorpjes heeft ingenomen in de regio Loehansk. Dat is slecht nieuws voor de Russen, die al maanden proberen de hele Donbas in handen te krijgen.

‘Maar uiteindelijk willen de Russen ook zelf oprukken. Het slechte weer kan ook voor hen nadelig uitpakken. Verwacht wordt dat de strijd in de komende maanden gaat veranderen. Rusland kan meer gaan vertrouwen op langeafstandsvuur. Oekraïne probeert al om ander militair materiaal van de Verenigde Staten te krijgen: onder andere meer pantserwagens en Atacms-raketten met een groot bereik. Ook zij bereiden zich dus voor op de winter.’

Poetin dreigde in zijn speech ook met de inzet van nucleaire wapens. Hoe realistisch is dat momenteel, denk je?

‘Dat Rusland altijd kan grijpen naar een tactisch nucleair wapen, een kernwapen gemaakt voor gebruik op het slagveld, maakt deze oorlog onvoorspelbaar. Deze dreiging hangt voortdurend boven de strijd, ook al is zo'n klein kernwapen met een beperkte kracht nog nooit ingezet. Ik denk dat er enorm veel mis moet gaan voor de Russen − vooropgesteld dat het Kremlin écht overweegt en bereid is tactische kernwapens te gebruiken − voordat dit angstwekkende scenario in beeld komt. Het Russische leger zou dan moeten afkoersen op een totale nederlaag.’

‘Vooral de periode rond de verwachte annexatie van het bezette gebied in Oekraïne kan heel moeilijk worden. Als Oekraïne de gebieden probeert te heroveren, kan Poetin vanaf volgende week zeggen: jullie vallen het moederland aan. Er zijn genoeg Ruslandkenners die zeggen dat je dit gevaar zeer serieus moet nemen. Als de Russische invasiemacht in elkaar dreigt te storten, en een vernederende nederlaag in zicht komt, kan Poetin zich militair in een hoek gedreven voelen. Daar zijn we overigens nog ver weg van. Zelfs Oekraïne erkent dat de oorlog nog minimaal tot 2023 gaat duren.’

De woorden van Poetin laten de Nederlandse premier Mark Rutte ‘Siberisch koud’, volgens de Britten kan ‘geen hoeveelheid dreigementen en propaganda het feit verbergen dat Oekraïne deze oorlog wint’. Dat is een hele andere Westerse reactie op een nucleaire dreiging dan aan het begin van de invasie.

‘Het gevaar is dat ze hiermee de indruk wekken dat ze het Kremlin niet serieus nemen. Want Poetin bluft toch? Dat kan gevaarlijk zijn. Biden sloeg zondag in een interview met de tv-zender CBS een andere, meer serieuze toon aan. Hij deed een duidelijke oproep aan Poetin: ‘Doe het niet, doe het niet, doe het niet’.

‘De Amerikanen komen niet zomaar met zo’n waarschuwing. Ze beschikken over genoeg goede inlichtingen om te weten waarop de Russen zich eventueel voorbereiden en wat ze overwegen te doen. Ik zou daarom beslist niet laconiek doen over de nucleaire waarschuwingen en dreigementen van de Russische leiders. Je moet ze serieus blijven nemen, ook al neemt Poetin voor de zoveelste keer het woord ‘nucleair’ in de mond.’