Hoe oud-mijnwerker Michel Dylst 1 miljoen euro uit de kas van zijn eigen vereniging graaide

Twee weken al zit oud-mijnwerker Michel Dylst, wereldberoemd en berucht in Limburg, in de cel. De komende weken blijft hij daar wellicht, samen met zijn vrouw. De twee worden ervan verdacht aan de haal te zijn gegaan met ruim een miljoen euro uit de vzw KS Vriendenkring, de mijnwerkersvereniging die Dylst zelf oprichtte. Dylst houdt voorlopig zijn onschuld staande.

Ook Eddy Melis, sinds jaar en dag zijn trouwe rechterhand, houdt vol dat Dylst niets te verwijten valt. Bij het parket is dan weer te horen dat de bewijzen sterk zijn. En ook in het mijnwerkersmilieu zijn steeds meer mensen ervan overtuigd dat Dylst zichzelf wel degelijk verrijkt heeft.

Deel van de reden is dat Melis zelf suggereerde dat er geld uit de kas verdwenen is. Enkele dagen na de arrestatie van zijn vriend riep Melis de mijnwerkers samen in Houthalen. De 3.500 aanwezigen daar kregen er plots te horen dat Dylst achtervolgd werd door de maffia, dat er gepoogd was hem om het leven te brengen met rattenvergif, en dat hij eerder dit jaar in elkaar geslagen werd met zeven gebroken ribben tot gevolg. “De voorzitter heeft mogelijk geld moeten overmaken aan de Hongaarse maffia na zware bedreigingen”, aldus Melis.

Een verhaal dat weinigen echt serieus leken te nemen, al durfden maar enkelingen dat ook luidop zeggen. “Je reinste bullshit”, schatte een aanwezige mijnwerker het in. Het verhaal bleek inderdaad al snel totaal uit de lucht gegrepen. Vorige week kregen de 5.000 leden van de vzw een mail waarin Melis dat zelf toegeeft. “Er is nooit één eurocent betaald aan wie dan ook met slechte bedoelingen”, klinkt het. “Op het eind van de algemene vergadering op zondag 11 september heeft men mij een papiertje overhandigd. De tekst was niet zo duidelijk, niet naar inhoud en slecht leesbaar. De inhoud heb ik klakkeloos afgelezen volgens mijn interpretatie.”

‘Beschadigingsoperatie’

De betrokkenheid van de maffia was overigens al de tweede verklaring die Melis gaf voor de gebeurtenissen. Meteen na de arrestatie van Dylst nam Melis een filmpje op waarin hij het in cryptische bewoordingen heeft over een georkestreerde beschadigingsoperatie. “Zoals we voorspeld hebben, er zullen aanvallen komen. Intimidatie, fysieke bedreigingen, doodsbedreigingen: men kon niet anders dan deze weg opgaan. Om verdeeldheid te zaaien onder de mijnwerkers.”

Melis verwijst in het filmpje naar een nieuwe wet die twee jaar geleden het pensioen van de mijnwerkers gevoelig optrok. Hij insinueert vervolgens dat de federale regering Dylst onderuit probeert te halen om de wet niet uit te moeten voeren. “Ondanks de akkoorden die er waren, heeft de uitvoerende macht die niet uitgevoerd. De wet is de wet, deze moet toegepast worden. We wisten dat alles uit de kast gehaald zou worden.”

Wie Melis precies verdenkt, is niet duidelijk. Om familiale redenen was hij niet beschikbaar voor commentaar. Robert Coens, een andere bestuurder van KS Vriendenkring, wil geen commentaar kwijt. “Mijn advocaat heeft gezegd dat ik niks mag zeggen over het onderzoek.” Dylst was evenmin bereikbaar.

Duidelijk is wel dat onder de mijnwerkers het vertrouwen afbrokkelt. “Er is nog een deel dat gelooft dat Dylst onschuldig is en geloof hecht aan de complottheorie over de regering waar het bestuur graag mee uitpakt. Maar er is ook een deel dat twijfelt. En er zijn steeds meer mijnwerkers die niet meer geloven dat Dylst onschuldig is, maar zwijgen”, zegt een jarenlang lid van de KS Vriendenkring.

Ook Kader Zaouad, een van de trekkers van de KS Vriendenkring, zegt dat de “apenverhalen” mogen stoppen. “De regering die de maffia heeft gestuurd. Allez, komaan zeg. Dat geld is verdwenen, daar bestaat geen twijfel over. En dat weet Eddy Melis ook, dat kan niet anders. Eddy is de spindoctor van de KS Vriendenkring.”

Mijnwerkersroyalty

De arrestatie is het zoveelste opzienbarende verhaal waarin Michel Dylst opduikt. Dylst is mijnwerkersroyalty. Hij liep voorop als stakingsleider bij de sluiting van de Limburgse mijnen, naar het voorbeeld van zijn al even beruchte vader. In die tijd al had Dylst bij veel mijnwerkers een reputatie als ruziestoker en praatjesmaker. Bij Het Belang van Limburg werden jonge journalisten al in de jaren negentig gewaarschuwd dat het met Dylst opletten geblazen was, wegens onbetrouwbaar.

“Hij was toen al een fantast”, zeggen verschillende oud-mijnwerkers off the record over de woelige eindjaren van de mijnen. Maar tegelijk is de steun voor hem altijd groot geweest, want Dylst sleepte bij de sluitingen een voor de mijnwerkers erg gunstige ontslag- en pensioenregeling uit de brand.

Zijn meest notoire hoofdstuk zijn ongetwijfeld de valse e-mails waarmee Dylst de politieke geloofwaardigheid van sp.a-voorzitter John Crombez eigenhandig de nek omwrong. In mei 2018 eiste Crombez het ontslag van toenmalig defensieminister Steven Vandeput (N-VA). Hij baseerde zich daarvoor op enkele e-mails die moesten bewijzen dat Vandeput en de legerleiding logen over de paraatheid van de Belgische gevechtsvliegtuigen.

De mails bleken al snel vervalst. De Morgen achterhaalde later dat ze verzonnen waren door twee ronkende namen uit het Limburgse mijnwerkersmilieu: Dylst en Melis. Beiden hielden altijd vol niks met de zaak te maken te hebben, maar hun betrokkenheid was onmiskenbaar. Zo was op een voicemailbericht over de mails duidelijk de stem te horen van Dylst. De oproep kwam vanop zijn gsm-nummer.

De dag van de publicatie staat toevallig een mijnwerkersbijeenkomst gepland, waar Dylst en Melis wild om zich heen schoppen. Alles was verzonnen, de waarheid zou wel uitkomen, en de journalisten van De Morgen mochten zich aan een klacht en een rechtszaak verwachten. Die kwamen er nooit.

In rechtstreekse gesprekken was de toon een stuk milder. Het artikel had Dylst zwaar geraakt, zo vertelde hij. Hij kwam eruit als een gek, terwijl hij enkel goeie intenties had gehad. Hij beloofde, bij herhaling, het echte verhaal te doen bij een koffie in Limburg. Een half jaar na publicatie van het verhaal volgden per sms hartelijke nieuwjaarswensen voor een van de journalisten achter het artikel. “Veel succes in al uw ondernemingen! Ik duim alleszins voor jou!” De koffie in Limburg kwam er niet.

Fantast

Is Dylst een fantast, zoals zovelen beweren? Dan toch een fantast die zijn weg kent in de Wetstraat. In 2013 mag Dylst langskomen bij de Vlaamse regering. Die is op dat moment op zoek naar een toekomst voor de site van Ford Genk. Dylst stampt in geen tijd een plan uit de grond om met het pas opgerichte Minerva Group Europe opnieuw wagens te bouwen in de Ford-fabrieken. Er wordt melding gemaakt van 800 miljoen euro budget. Maar het hele plan is in nevelen gehuld, en de Minerva Group verdwijnt even snel als ze was verschenen.

De oud-mijnwerker duikt door de jaren heen overal in politiek Vlaanderen op. In een ver verleden haalde hij 9.000 voorkeurstemmen op een CVP-lijst. Tot aan de affaire met de vervalste mails was hij bestuurslid bij N-VA-Zutendaal. Maar evengoed bood hij zich in die periode aan bij sp.a. Jarenlang schuimde hij de recepties van iedere partij af.

Zijn contacten leveren hem ook resultaten op. In 2020 slaat Dylst wellicht de grootste slag uit zijn carrière na de mijnen: hij krijgt het federaal parlement zo ver een wet goed te keuren die duizenden oud-mijnwerkers gemiddeld 200 euro bruto extra pensioen oplevert, naast 10.000 à 20.000 euro bruto aan achterstallig pensioen.

Bien joué van Dylst: de regering was in lopende zaken, waardoor meer macht bij het parlement lag. Hij wist ook dat parlementairen niet ieder dossier opvolgen en vaak gewoon stemmen wat de partij hen opdraagt. Het volstond een aantal prominente Limburgse politici te overtuigen om een meerderheid te vinden in de Kamer. Al mocht hij ook op de koffie bij toenmalig premier Sophie Wilmès (MR).

“Dylst is een van de beste demagogen die er bestaan. Hij kan mensen zo om zijn vinger winden”, zegt een bron die goed ingeburgerd is in de KS Vriendenkring. Dat verklaart ook een ander opmerkelijk feit: waarom heeft een vereniging van oud-mijnwerkers überhaupt een miljoen euro in kas? Omdat Dylst bijzonder overtuigend kan zijn, klinkt het bij verscheidene leden.

Enkele jaren terug werd bij de KS Vriendenkring een jaarlijks lidgeld van 25 euro gevraagd. In 2020 kregen de leden een aanbod: 100 euro in één keer, voor 5 jaar lidmaatschap. Vermenigvuldig dat bedrag met 5.000 leden, en het geld stroomt binnen. Daarnaast was er ook een stevig ‘Steunfonds’. Leden van de KS Vriendenkring werden per mail met aandrang gevraagd om geld te storten - gemiddeld werd er 305 euro per persoon gestort, claimden de bestuurders in het bericht. “De toon van de mail was dreigend, alsof het van een incassobureau kwam”, zegt een bron.

Ook andere mijnwerkers die De Morgen contacteerde hebben het over een grote druk om de kas te spekken. “Wie vragen stelde, werd uitgemaakt voor rat en saboteur. KS Vriendenkring is een goelag”, zegt Franco Gasparello. “Het geld was zogezegd nodig voor de werking, voor advocatenkosten, voor accountants, blablabla. Op de eerste vergadering na de arrestatie van Dylst moesten we via stemming goedkeuring geven voor eventuele fouten die gebeurd zouden zijn. Dan gaat er bij mij een belletje rinkelen hoor: triiiing, hier klopt iets niet.”

Nog meer pensioen

Op die bewuste vergadering in Houthalen stemden 3.500 mensen inderdaad voor ‘kwijtschelding van de gelden die nodig waren om heel het pensioenverhaal te financieren’. Maar volgens meerdere bronnen was dat ten dele een schijnvertoning. Veel mensen durfden gewoon niet tegen te stemmen, uit angst voor bedreigingen en intimidaties achteraf. Een grote groep mijnwerkers wil namelijk niet weten van openlijke kritiek op de KS Vriendenkring, omdat dat de collectieve zaak zou tegenwerken: nog meer achterstallig pensioen binnen halen.

Na de nieuwe pensioenwet is het immers nog niet gedaan voor de mijnwerkersvereniging. De vzw vindt dat 10.000 mijnwerkers nog steeds recht hebben op een flinke som intresten en schadevergoedingen voor het pensioen dat jarenlang niet betaald zou zijn. Prijskaartje: 800 miljoen euro, gemiddeld 80.000 euro per persoon. Om die strijd verder te zetten werd de KS Vriendenkring afgelopen weekend nog herdoopt tot European Miners Association.

“Maar waarom? Er is nu ook een steunfonds opgericht voor Dylst, op een privérekening van Eddy Melis. Al die ontwikkelingen, al die rare verklaringen, dat wijst maar op één ding: fraude”, zegt Gasparello. “Dit is pure oplichting. Er wordt mensen een rad voor de ogen gedraaid.”

Oud-mijnwerker Zaouad denkt er precies hetzelfde over. “Er werd zogezegd gelobbyd voor ons extra pensioen. Michel beweerde dat het op 14 juli op onze rekening zou staan. Allemaal leugens. Dylst liet zelfs valse mails zien - de geschiedenis herhaalt zich - van contacten die hij zogezegd gelegd had. Maar ik ken ook politici: er was helemaal niks beslist over die pensioenen.”