Files bij de grenzen, volgeboekte vluchten, ticketprijzen van 10.000 euro: Russen slaan op de vlucht voor de mobilisatie

Volgens de Russische regering worden 300 duizend reservisten opgeroepen, maar in het daadwerkelijke decreet blijft vaag wie er een oproep kunnen verwachten. Door de Russische dienstplicht lopen zo’n 25 miljoen Russen het risico mee te moeten vechten in Oekraïne.

Buurlanden bevestigen dat het door een verhoogde instroom vanuit Rusland extra druk is aan de grenzen. Bij van de dertig grensovergangen bij Kazachstan ontstonden hierdoor enorme opstoppingen, meldde de douane het land vrijdag, zonder cijfers te noemen. Lokale media schrijven over files van enkele kilometers.

Panische Russen

Velen proberen Georgië binnen te komen. De onafhankelijke Russische nieuwswebsite Mediazone schrijft over panische Russen die urenlang in de file stonden bij een Georgische grensovergang. Volgens verkeersdata van het Russische techbedrijf Yandex, vergelijkbaar met Google, stonden er ook vrijdag kilometerslange files aan de Russische kant van de grens met Georgië.

Dergelijke taferelen zijn er niet bij de grens met Finland. Dat land kwam wel met cijfers: woensdag, de dag dat de mobilisatie werd afgekondigd, kwamen er ruim 4.800 Russen de grens over, tegenover 3.100 een week eerder. Donderdag steeg de toestroom verder tot 6.500, aldus de douane, die benadrukt dat de verhoogde toestroom niet tot problemen leidt. Een veel op sociale media gedeeld filmpje van een lange file bij de Finse grens dateert van voor de mobilisatie.

Ook de toestroom naar Mongolië zou zijn toegenomen. Beelden van een lange rij auto’s die rondgaan op sociale media lijken authentiek: ze zijn niet eerder gepubliceerd en zijn daadwerkelijk gemaakt in de Russische grensplaats Kjachta. Mongoolse media bevestigen dat het erg druk is.

De drukte is in elk geval deels het gevolg van Russen die op de vlucht zijn voor de mobilisatie, blijkt uit berichten van lokale en internationale media bij de grenzen. Zo sprak de BBC een man die twaalf uur voor de Georgische grens zei te hebben gestaan en weg wilde vanwege de mobilisatie. De 29-jarige Oleg vond woensdag een paar uur na de toespraak van president Poetin al een oproep in zijn brievenbus, zei hij tegen de Britse krant The Guardian. Hij boekte direct een vlucht naar de Kazachse grens, die hij donderdagavond wilde oversteken, vertelde hij. Zijn hoogzwangere vrouw, die volgende week is uitgerekend, liet hij achter.

De ticketprijzen voor vluchten die nog niet volgeboekt zijn, zijn sinds Poetins toespraak meer dan verdubbeld. Een enkeltje Moskou-Istanbul kost zaterdag minimaal 1.200 euro, een vlucht naar het Servische Belgrado of het Armeense Jerevan zelfs bijna 10 duizend euro. Veel vliegtuigen zitten vol: tickets voor populaire bestemmingen als Georgië of Montenegro waren vrijdag compleet uitverkocht.

Geen verblijfsvergunning

In veel landen die de instroom van Russen zien toenemen, zoals Georgië en Turkije, hebben Russen geen visum nodig om binnen te komen. Dat betekent niet dat ze er permanent kunnen blijven. Volgens de Kazachse parlementsvoorzitter Maoelen Asjimbajev, een vertrouweling van de president, hoeven vluchtende Russen niet te rekenen op een verblijfsvergunning.

De Baltische staten en Polen besloten eerder al hun grenzen te sluiten voor de meeste Russen, Letland maakte direct na Poetins toespraak duidelijk dat ook Russische deserteurs niet welkom zijn. Finland overweegt sterk om hetzelfde te doen, zei premier Sanna Marin deze week nog.

Europees beleid

Duitsland liet juist doorschemeren dat het Russen die de mobilisatie ontvluchten mogelijk asiel zal verlenen. De Europese Commissie zou graag zien dat EU-lidstaten een gezamenlijk beleid afspreken voor de opvang van deze Russen, aldus woordvoerder Peter Stano. Hij zei dat er sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne, eind februari, al een half miljoen Russen zijn vertrokken.

Met medewerking van Erik Verwiel.