Er moet de komende maanden fors op energie worden bespaard, om zonder ongelukken of nóg hogere energieprijzen de winter door te komen. Wat veel gemeentebesturen op het idee bracht om deze winter op de openbare straatverlichting te besparen. De ene gemeente al wat forser dan de andere.

Om alles nu te stroomlijnen heeft netbeheerder Fluvius, dat in opdracht van de gemeenten de openbare straatverlichting beheert, alle 300 gemeenten een concreet voorstel overgemaakt. “Vermits het niet realistisch is om in elke gemeente op een compleet andere manier te werk te gaan, hebben we alle gemeenten ons basisvoorstel overgemaakt”, zegt Fluvius-woordvoerder Bart Wouters.

Dat basisvoorstel houdt in dat langs de gemeentewegen straks alle openbare straatverlichting tussen 23 uur ’s avonds en 5 uur ’s ochtends wordt gedoofd, “met uitzondering van vrijdag- en zaterdagavond, wanneer mensen vaak wat later op stap zijn”. Of de verlichting langs Vlaamse gewestwegen ’s nachts blijft branden, beslist de Vlaamse regering.

Verkeersveiligheid

Het is nu aan de gemeenten om op het Fluvius-voorstel in te gaan, of een realistisch tegenvoorstel te doen. “Voor gemeenten waar een groot deel van de openbare verlichting met led-lampen is uitgerust, kunnen we ons voorstel nog verder verfijnen, vermits dit soort lampen gemakkelijker kan worden aangestuurd”, aldus nog Fluvius. “In zo’n gemeente kunnen we bijvoorbeeld de straatverlichting ’s nachts gaan dimmen in plaats van ze helemaal uit te schakelen.”

Fluvius rekende voor dat gemeenten die tussen 23 uur en 5 uur de straatlantaarns op hun grondgebied volledig doven een besparing van “37 procent realiseren”. Als gemeenten op het basisvoorstel van Fluvius ingaan, wordt vervolgens overlegd vanaf wanneer de straatverlichting wordt gedoofd, “maar dat kan desnoods een paar dagen nadien of de week erop al”.

De burgemeester van Brugge zegt voorlopig ‘ja, maar’, tegen het Fluvius-voorstel: “We zijn ten eerste wat misnoegd dat in Brugge de ‘verledding van de straatverlichting door Fluvius erg lang aansleept”, zegt Dirk De fauw (CD&V). “Anders hadden we meer mogelijkheden gehad dan ineens alle straatlantaarns te moeten doven.”

De fauw wil nu van Fluvius weten of het toch niet mogelijk is de straatverlichting op enkele belangrijke Brugse invalswegen en langs gevaarlijke kruispunten toch aan te laten.

Criminaliteit

Het Oost-Vlaamse Dendermonde heeft het Fluvius-voorstel intussen al wel aanvaard, “we hebben daarvoor overlegd met buurgemeenten Buggenhout en Lebbeke, vermits onze straatverlichting op hetzelfde besturingscircuit zit, waardoor zij ook akkoord moesten zijn”, aldus burgemeester Piet Buyse (CD&V). Hij rekent voor Dendermonde op een besparing van zo’n 300.000 euro.

Buyse zegt dat ze ook hadden kunnen kiezen voor een scenario waarbij in sommige Dendermondse straten de straatlantaarns enkel gedimd gingen worden: “Een groot deel van onze straatverlichting werkt immers al via led-technologie”, aldus nog Buyse. “Maar we doen dat niet om discussies tussen straten te voorkomen: Waarom worden wij in het donker gezet, en die van 2 straten verder niet?”

Of hij geen nadelige effecten vreest van de pikdonkere straten deze winter? “Het effect op de verkeersveiligheid gaan we goed in de gaten houden. En zeker fietsers gaan we extra sensibiliseren qua fietsverlichting.”

Maar meer criminaliteit vreest Buyse niet: “In West-Vlaanderen is dat enkele jaren geleden bestudeerd. Het doven van de straatverlichting zorgde daar toen niet voor bijvoorbeeld meer inbraken”, wat de West-Vlaamse politiezone Ieper – die de studie uitvoerde – bevestigt. Buyse: “Meer nog: in donkere straten valt bijvoorbeeld een auto-inbreker die met een zaklamp in de weer is, nét nog meer op.”

Ook volgens criminoloog en stadsgeograaf Mattias De Backer (KU Leuven) moet nog worden aangetoond dat het doven van de openbare verlichting tot een stijging van de criminaliteit zorgt. “Wél een aandachtspunt is dat mogelijk het subjectieve onveiligheidsgevoel stijgt: dat vrouwen of oudere mensen ’s avonds minder geneigd zijn om de deur uit te gaan wanneer je de straten in het donker zet. Zeker bij oudere mensen doet dat het risico op vereenzaming nog verder stijgen.”