Waarom Oekraïne met groot ongeduld wacht op het hypermoderne Nasams-raketsysteem

Het nieuwe luchtdoelwapen behoort met het Himars-raketsysteem, dat op de grond al heeft gezorgd voor grote Russische verliezen, tot de modernste wapens die het Westen Kiev heeft beloofd. Het Oekraïense leger hoopt dat het Noors-Amerikaanse raketsysteem, na het succes van Himars, voor een nieuwe kentering in de oorlog gaat zorgen.

Ruim drie maanden nadat de VS bekendmaakten dat ze voor honderden miljoenen dollars het luchtdoelwapen zouden kopen voor het Oekraïense leger, leek het erop dat president Volodymyr Zelensky maandag de aankomst van de eerste lanceerinrichtingen bevestigde. Een woordvoerder zei dinsdag echter dat zijn woorden verkeerd waren geïnterpreteerd. Kiev hoopt dat het niet lang meer duurt voordat het zijn opwachting maakt op het slagveld.

De noodzaak van de Nasams (National Advanced Surface-to-Air Missile System) werd de afgelopen dagen opnieuw aangetoond door nieuwe Russische aanvallen op Odessa en Zaporizja. Verwacht wordt dat de raketten vooral in Kiev en Odessa zullen worden opgesteld, steden die regelmatig door de Russen worden bestookt met raketten.

Bestrijding kruisraketten

Met Nasams, waarover ook Nederland beschikt, krijgt het Oekraïense leger een hightechwapen in handen dat bij uitstek geschikt is om vooral Russische kruisraketten neer te halen. Sinds de invasie heeft Moskou meer dan tweeduizend raketten afgevuurd, waaronder de moderne Kalibr-kruisraket. Met de bestaande luchtdoelwapens waarover Oekraïne nu beschikt, zoals het S-300-systeem en de BUK-raket, kunnen de kruisraketten moeilijk worden bestreden.

Kruisraketten vliegen laag en kunnen zo de vijandelijke radar vaak makkelijk om de tuin leiden. Het Oekraïense opperbevel en gevechtspiloten beweren regelmatig kruisraketten te hebben neergehaald, maar het is maar een fractie van wat Rusland heeft afgevuurd.

Begin deze maand voerden de VS en Noorwegen een belangrijke test uit met het Nasams-wapen waarbij een luchtmachtbasis met succes werd verdedigd tegen diverse aanvallen met kruisraketten. “De test toonde de flexibiliteit aan van Nasams”, aldus topman Eirik Lie, topman van de Noorse fabrikant Kongsberg.

Ook tegen drones

Met het westerse raketsysteem kunnen straks in seconden raketten tot op vijftig kilometer worden afgevuurd om Russische raketten te onderscheppen. De grote kracht van Nasams is dat het een ’s werelds beste luchtdoelraketten, de Amraam, afvuurt. Deze wordt al jaren gebruikt door westerse luchtmachten om vijandelijke toestellen neer te halen. Elke Nasam-lanceerinrichting beschikt over zes Amraams.

Het Nasams-systeem, waartoe Noorwegen in de jaren negentig het initiatief nam, is ook bedoeld om gevechtsdrones neer te halen. Deze worden steeds meer een probleem voor de Oekraïners omdat Iran de kamikazedrone Shahed-136 aan Rusland heeft geleverd. Er gaat nu geen dag voorbij of Kiev maakt bekend dat Shaheds zijn ingeslagen op Oekraïense eenheden.

Zo erkende het Oekraïense leger in het zuiden maandag dat twee Iraanse drones bij Odessa een militair doelwit hadden geraakt waarna een grote brand uitbrak en munitie ontplofte. Met het Nasams-systeem kunnen ook steden en belangrijke doelwitten zoals havens, luchtmachtbases, militaire hoofdkwartieren en het presidentiële kantoor in Kiev beschermd worden.

De VS kozen na de aanslagen van 9/11 het geavanceerde raketsysteem uit om Washington te beveiligen. Sinds 2005 worden in het bijzonder het Witte Huis, het Capitool en het Pentagon met Nasams bewaakt.

Druk op VS

De VS besloten in juli het wapen aan Oekraïne te leveren, na lang aandringen van Kiev dat gefrustreerd was dat het geen afdoende antwoord had op de Russische raketdreiging. Sindsdien vragen ze zich in Oekraïne af wanneer de acht raketsystemen, die bestaan uit diverse lanceerinrichtingen, eindelijk aankomen op het slagveld.

In tegenstelling tot de andere wapens die de VS tot nu toe hebben geleverd, ter waarde van 15 miljard dollar, komen de Nasams niet uit de Amerikaanse voorraden. Washington plaatste een order bij wapenfabrikant Raytheon, dat samen met het Noorse Kongsberg het raketsysteem heeft ontwikkeld. Maar over wanneer het aankomt, zwijgt het Pentagon in alle talen. De toenemende dreiging van de Iraanse drones en de mobilisatie die Moskou heeft aangekondigd, vergroten de druk op de Amerikanen om Nasams snel te leveren.

Rusland valt de laatste weken ook steeds meer hoogwaardige civiele doelen aan, zoals dammen en elektriciteitscentrales. Verwacht wordt dat Moskou de infrastructuur nog meer zal aanvallen met raketten om het leven van de Oekraïners in de winter zo moeilijk mogelijk te maken. Het liefst krijgt Oekraïne nog veel meer moderne westerse luchtdoelwapens.

“Het is absoluut noodzakelijk dat de VS leiderschap tonen”, aldus Zelensky zondag in een interview met CBS. Hij bedankte president Joe Biden voor het besluit om Nasams naar Oekraïne te sturen. “Maar geloof mij, het is lang niet genoeg om de civiele infrastructuur, scholen, ziekenhuizen, universiteiten en huizen van de Oekraïners te beschermen.”