Schip dat ijsberg-waarschuwing naar de Titanic stuurde gevonden op de bodem van de Ierse Zee
Britse onderzoekers hebben het wrak geïdentificeerd van het vrachtschip SS Mesaba, dat op de dag dat de Titanic gezonken is, een waarschuwing naar het grote passagiersschip gestuurd heeft. Met een uiterst moderne multibeam sonar werd het wrak geïdentificeerd op de bodem van de Ierse Zee.
Op 14 april 1912 was de SS Mesaba de Atlantische Oceaan aan het oversteken en rond 21.30 uur stuurde het vrachtschip een waarschuwing naar de Titanic, het pas gebouwde grote passagiersschip dat op zijn eerste oversteek van de oceaan in de buurt van de Mesaba was gekomen.
De Mesaba gaf zijn positie door en meldde dat er zwaar pakijs op de oceaan dreef en dat er verschillende grote ijsbergen gezien waren. De Titanic antwoordde dat de boodschap ontvangen was, maar gaf geen bevestiging dat ze ook doorgegeven was aan de brug. Dat was ook niet zo, de boodschap werd nooit doorgegeven aan de kapitein, mogelijk omdat een van de radiotechnici was gaan slapen en er nog maar een technicus aanwezig was.
De Titanic had ook van andere schepen waarschuwingen gekregen, maar ook daarmee was niet alles gelopen zoals het hoorde, zodat het schip die avond ingesloten zat in een groot ijsveld. Rond 23.40 uur botste de onzinkbaar geachte Titanic op een ijsberg en zonk. 1504 mensen lieten het leven in wat de beroemdste en beruchtste scheepsramp ter wereld is geworden.
De SS Mesaba bleef na de ramp met Titanic nog 6 jaar lang vrachten vervoeren over de wereldzeeën, tot het schip in 1918 getorpedeerd werd door een Duitse U-boot terwijl het in konvooi in de Ierse Zee voer. De Ierse Zee is de zee tussen de eilanden Ierland en Groot-Brittannië.
Multibeam sonar
Onderzoekers van de Bangor University in Wales zijn er nu uiteindelijk in geslaagd het wrak van de SS Mesaba met zekerheid te identificeren en de positie ervan voor het eerst aan te tonen.
Ze gebruikten daarvoor een ultramoderne multibeam echosounder (MBES) of multibeam sonar aan boord van het onderzoeksschip Prince Madog.
Een multibeam sonar stuurt een waaier van geluidsgolven uit waarvan de echo's worden opgevangen. Aan de hand daarvan kan men de diepte van de zeebodem bepalen en ook de kenmerken ervan en van objecten die op de bodem liggen.
Voor een mariene archeoloog is een multibeam sonar een even nuttig instrument als luchtfotografie dat is voor een archeoloog op het land, zeggen de onderzoekers. Multibeam sonars maken het mogelijk de zeebodem zo gedetailleerd in kaart te brengen dat details van de bovenbouw van schepen gezien kunnen worden op de sonarbeelden.
273 scheepswrakken in de Ierse Zee.
De SS Mesaba was een van 273 scheepswrakken in een gebied van zo'n 20.000 vierkante kilometer in de Ierse Zee die werden gescand en vergeleken met de database van wrakken van het UK Hydrographic Office en met andere bronnen.
Gedacht werd dat van die 273 wrakken er 101 nog niet geïdentificeerd waren, maar het aantal nieuwe identificaties door de onderzoekers van Bangor lag veel hoger omdat veel wrakken, waaronder ook dat van de Mesaba, in het verleden verkeerd geïdentificeerd waren.
Details over al de wrakken zijn gepubliceerd in een nieuw boek, 'Echoes from the Deep', door doctor Innes McCartney van de Bangor University.
Sonar in plaats van enkele duiken per jaar
"De resultaten van het onderzoek die beschreven worden in het boek, vormen een bekrachtiging van de multidisciplinaire techniek die gebruikt werd. Die techniek is een 'gamechanger' voor de mariene archeologie", zei McCartney.
"Vroeger zouden we in staat geweest zijn te duiken naar enkele sites per jaar om visueel de wrakken te identificeren. De unieke mogelijkheden van de sonar van de Prince Madog hebben ons in staat gesteld een relatief goedkope manier te ontwikkelen om de wrakken te onderzoeken. We kunnen dit terugkoppelen aan de historische informatie zonder een dure fysieke interactie met elke site. Het zou van enorm belang moeten zijn voor mariene wetenschappers, milieuagentschappen, hydrografen, managers van erfgoed, maritieme archeologen en geschiedkundigen."
"De expertise en de unieke middelen die we hebben aan de Bangor University, zoals de Prince Madog, laten ons toe wetenschappelijk onderzoek van hoge kwaliteit te verrichten op een extreem rendabele manier", zei doctor Michael Roberts die de leiding had over de sonaronderzoeken aan de School of Ocean Sciences van Bagnor University.
"Scheepswrakken identificeren voor historisch onderzoek en studies naar de milieu-impact, zoals de wrakken die beschreven worden in de publicatie, is hier slechts één voorbeeld van. We hebben de sites van de wrakken ook onderzocht om meer te weten te komen over hoe objecten op de zeebodem interageren met fysieke en biologische processen, wat op zijn beurt wetenschappers kan helpen de ontwikkeling en groei van de mariene energiesector te steunen", zei Roberts.
