Psychofarmacoloog breekt lans voor psychedelica als geneesmiddel: "Veel potentieel, maar duurt nog 5 tot 10 jaar voor ze voor iedereen ter beschikking zijn"

“De stoffen in een beter daglicht plaatsen zodat mensen er geen angst voor voelen, maar snappen dat de middelen in een gecontroleerde omgeving iets kunnen betekenen voor mensen in nood”: dat is volgens Kim Kuypers de reden waarom ze in de pen kroop. In haar boek “Genieten of genezen – hoe psychedelica kunnen helpen je mentaal gezond te maken” beschrijft ze hoe onder meer mdma, lsd en cannabis een heilzame werking kunnen hebben op mensen met een mentale stoornis.

“Iets waar in de jaren zestig en zeventig overigens al onderzoek naar gebeurde, maar toen kwamen drugs in een moeilijk vaarwater terecht: mensen gingen het recreatief gebruiken, en de politiek was bang dat het tot een epidemie zou uitgroeien. En dus werden de middelen geklasseerd als illegaal.”

“Twintig jaar geleden focuste ook ik mij op de negatieve effecten ervan. Zo linkten mensen het gebruik van xtc aan een slecht geheugen. Wij wilden erachter komen of dat klopte. Wat bleek? Eén dosis van mdma – de werkzame stof van xtc – tast het geheugen niet aan.” Sinds een tiental jaar gaat Kuypers en haar team op zoek naar de positieve effecten die de middelen met zich mee kunnen brengen.

Volgens Kuypers hebben intussen onderzoeksgroepen en studies wereldwijd aangetoond dat psychedelica wel degelijk kunnen helpen bij depressie, posttraumatische stressstoornissen, mensen die aan anorexia lijden, mensen met dwangstoornissen enzovoort. “Al maak ik daar meteen een kanttekening bij: als ik zeg dat bijvoorbeeld psilocybine helpt bij depressie, dan is dat niet het hele verhaal. Zo’n middel moet altijd worden gecombineerd met therapie."

“Natuurlijk zijn er daarvoor ook antidepressiva, maar die helpen niet alle patiënten. Het is net voor hen dat er alternatieve middelen moeten gevonden worden, en daar kunnen psychedelica bij helpen. Evenmin voor iedereen, natuurlijk. Het is geen wondermiddel.” Volgens bepaalde vergelijkende studies is het effect van psilocybine en antidepressiva hetzelfde. “Wanneer je dieper graaft, zie je dat het welzijn van mensen die psilocybine gebruiken, zelfs beter is. Er zijn dus subtiele verschillen.”

Of zulke drugs niet verslavend zijn, vragen de studiogasten in “De afspraak” zich af. “Neen”, zegt Kuypers vastberaden. "De effecten van klassieke psychedelica voel je één keer, de dag nadien niet meer. Kort door de bocht zegt je hoofd ‘ik heb al genoeg stimulatie gekregen, dat moet niet meer zijn’. Ayahuasca (een hallucinogene thee, nvdr.) komt soms in de media omdat het gebruik ervan mis gaat, maar daarbij zijn wel andere stoffen in het spel en gebeurt de inname in niet-gecontroleerde omstandigheden.”

Afgelopen januari vertelde zangeres Selah Sue, die met een depressie en mentale problemen kampt, hoe psychedelica gecombineerd met therapie haar vooruit hadden geholpen. Halverwege de zomer getuigde ze toch opnieuw met antidepressiva te zijn gestart. “Ik kon het initieel nog ‘dragen’ door alle opgedane positieve ervaringen met psychedelica, mindfulness en dagelijks te gaan joggen. Maar het werd al snel te groot. Te overheersend. Ondraaglijk”, schreef ze op haar Facebookpagina.

“Ik vond het heel moedig dat Selah Sue destijds ermee naar buiten kwam dat ze psychedelica had geprobeerd, maar dacht ook meteen: ‘Oh nee, mensen gaan nu misschien helemaal enthousiast worden en hun toevlucht ertoe zoeken’. Het verhaal van Selah Sue toont aan dat we nog niet helemaal weten hoe en hoelang de middelen werken, en voor wie ze geschikt zijn. Dat kan ook nog niet, want het is momenteel geen legaal middel. Het kan alleen in een onderzoekscontext worden toegediend. In Zwitserland en Canada mag het worden gegeven aan patiënten bij wie andere behandelingen niet meer helpen."

"De middelen tonen heel veel potentieel, maar ik schat dat het nog vijf tot tien jaar duurt voordat ze voor iedereen ter beschikking worden gesteld.” De drugs hoeven wat Kuypers betreft daarbij niet per se te worden gelegaliseerd. “Ik wil dat ze op de markt komen voor mensen met stoornissen die het zelf niet meer redden.”