Coalitiepartners uiten twijfels bij opbrengst overwinstbelasting: ‘Totaal onhaalbaar’

Over exact een week, dinsdag, wordt premier Alexander De Croo (Open Vld) in de Kamer verwacht om er de nieuwe plannen - en de begroting - van zijn regering toe te lichten. Die plannen worden uiteraard overschaduwd door de energiecrisis. Het afgelopen weekend hield De Croo een uitgebreide verkenningsronde, waarbij minister van Energie Van der Straeten een plan op tafel legde om de overwinsten in de energiesector af te romen.

Die belasting moet volgend jaar 1,8 miljard euro opbrengen, en het jaar erop zelfs bijna 3 miljard. Schattingen die maandag al meteen gecontesteerd werden binnen de federale regering. “Het plan van Van der Straeten gaat veel verder dan wat Europa voorstelde. We moeten afwachten of haar plan juridisch overeind blijft,” klinkt het op het kabinet van vicepremier Vincent Van Peteghem (cd&v).

Ook elders in de coalitie wordt, off the record weliswaar, aangegeven dat de geraamde opbrengst “totaal onhaalbaar” is. Van der Straeten legt het prijsplafond immers een heel stuk lager dan wat het Europese kader voorschrijft. Ze wil de belasting ook twee jaar aanhouden, terwijl Europa het op zeven maanden hield. Gevreesd wordt dat ons land daardoor een competitief nadeel kan oplopen tegenover andere Europese landen.

“Dit is een eerste voorstel, onder meer gebaseerd op input van de CREG (de Belgische energieregulator, SK/JVH)”, klinkt het voorzichtig op het kabinet-Van der Straeten. Over de precieze details van het plan zal deze week nog flink gebikkeld worden.

Accijns

Voor de hervorming van de btw op gas en elektriciteit zijn alle ogen gericht op vicepremier Van Peteghem. Hij heeft een dossier klaar waarbij de btw vervangen wordt door een accijns. Als de prijzen stijgen, kunnen de accijnzen dan dalen - daardoor worden grote prijssprongen getemperd voor de consument. Dat zogenaamde cliquetsysteem zou wel alleen gelden voor een basisverbruik, gebaseerd op het gemiddelde jaarverbruik van een gezin. Grootverbruikers, bijvoorbeeld wie zijn zwembad verwarmt, profiteren dan niet mee van die lagere belasting.

Een ander netelig energiedossier, de hervorming van het sociaal tarief, raakt wellicht niet tijdig klaar voor deze begrotingsronde. Op verschillende kabinetten valt te horen dat de partijen nog te ver uit elkaar liggen.

Ook een eventuele taxshift moet deze week naar alle waarschijnlijkheid niet meer verwacht worden. Zo’n taxshift staat nochtans hoog op het verlanglijstje van een reeks coalitiepartners. Bedoeling is om werkende mensen meer nettoloon te laten overhouden. Maar de linkse en rechtse partijen hebben heel andere ideeën waar het geld voor zo’n operatie gezocht moet worden. “De taxshift zal voor later dit jaar zijn”, klinkt het in de regering.

Er zou een stilzwijgende consensus groeien, zeker op links, om de effectentaks aan te scherpen en om fiscale gunstregimes zoals dat op de tweede woning af te schaffen.

Schouwspel vermijden

Na de verkenningsronde van afgelopen weekend kwam het federale kernkabinet maandagavond opnieuw samen voor de dossiers rond het thema veiligheid. Woensdagmiddag en -avond staan nog meer vergaderingen van het kernkabinet gepland. Donderdag en vrijdag wordt premier De Croo verwacht op een Europese top in Praag. Daarna zal wellicht het hele weekend onderhandeld worden om op tijd klaar te raken.

“Maar de sfeer is constructief. Het schouwspel in de Vlaamse regering was voor iedereen een signaal dat we het maar beter rustig kunnen houden”, zegt een Vlaamse bron.