Live. ‘Hulp is onderweg’: NAVO-lidstaten beloven meer luchtafweer voor Oekraïne • Amerikaans steunpakket voor Oekraïne neemt volgende horde
Lees de belangrijkste ontwikkelingen over de oorlog in Oekraïne hieronder in de liveblog. Download de app van De Morgen en krijg meteen een bericht bij belangrijk nieuws.
• Achtergrond. Twee maanden blokkeerde hij alles, nu geeft hij vol gas: waarom Mike Johnson plots Oekraïne wil steunen
• Analyse. De val van Tsjasiv Jar kan de ‘ruggengraat van de Oekraïense defensie’ breken
• Opinie. Zo ziet Charkiv er vandaag uit: de mentale balans na ruim twee jaar oorlog
• Achtergrond. De drie grote kwetsbaarheden van Oekraïne: munitie, manschappen en luchtverdediging
Live
Nederland geeft 200 miljoen euro voor luchtverdediging Oekraïne
Nederland maakt per direct meer dan 200 miljoen euro vrij voor extra luchtverdediging voor Oekraïne. Dat maakt ontslagnemend minister van Defensie Kajsa Ollongren vrijdag na de ingelaste NAVO-Oekraïne-raad. Secretaris-generaal Jens Stoltenberg zei na afloop van de vergadering al dat de lidstaten op korte termijn nieuwe leveringen zouden gaan bekendmaken (zie bericht hieronder).
Van het geld gaat 150 miljoen euro naar een Duits initiatief om met een aantal landen snel luchtverdediging voor de lange afstand te leveren. Daarnaast geeft Defensie 60 miljoen euro uit aan luchtverdedigingsmiddelen voor de korte afstand. Daarmee kunnen onder meer drones worden uitgeschakeld, aldus de minister.
Twitter bericht wordt geladen...
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky nam ook deel aan de bijeenkomst. Hij had zelf om de videovergadering gevraagd omdat Oekraïne dringend afweergeschut nodig heeft, en wel ten minste zeven extra Patriot-systemen of vergelijkbare luchtafweersystemen nodig. Stoltenberg noemde zelf geen aantallen, maar sprak van een "dringende behoefte aan meer".
'Hulp is onderweg': NAVO-lidstaten beloven meer luchtafweer voor Oekraïne
De NAVO-lidstaten zijn vandaag overeengekomen dat ze op korte termijn meer luchtafweer naar Oekraïne zullen sturen. Dat heeft NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg verklaard na afloop van een virtuele vergadering van de NAVO-Oekraïne-raad, waar behalve de defensieministers van de lidstaten ook Oekraïens president Volodymyr Zelensky aan deelnam.
"De lidstaten hebben de bestaande systemen in kaart gebracht en er zijn luchtafweersystemen die beschikbaar gemaakt kunnen worden", zei Stoltenberg. "De lidstaten zullen daarover aankondigingen doen." Volgens Stoltenberg zal dat op "zeer korte termijn" gebeuren. Onder andere Duitsland beloofde vorige week al om Oekraïne van een extra Patriot-luchtafweersysteem te voorzien.
Het land kampt met een zwaar tekort aan luchtafweer om zich te kunnen beschermen tegen de aanhoudende Russische raket- en drone-aanvallen. Vandaag vielen in de regio Dnipropetrovsk opnieuw negen doden en minstens twintig gewonden bij raketaanvallen.
Naast meer luchtafweer uit de Europese en Amerikaanse voorraden hebben landen die zelf geen luchtafweer hebben of kunnen missen, beloofd geld beschikbaar te maken om in het buitenland extra systemen aan te kopen voor Oekraïne, zei Stoltenberg. Volgens hem is het ook belangrijk dat de luchtafweersystemen die al aan Oekraïne zijn geleverd, worden ondersteund met bijvoorbeeld wisselstukken en raketten.
Twitter bericht wordt geladen...
De secretaris-generaal zei gisteren al "bemoedigende" signalen te hebben ontvangen van militaire hulpaankondigingen van leden van het Noord-Atlantisch bondgenootschap, waaronder de stemming van zaterdag in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden over een hulppakket van 61 miljard euro aan Kiev.
Eerder deze week zei Stoltenberg ook dat landen nu al uit eigen voorraad wapens aan Oekraïne moeten leveren, zelfs als daarmee de eigen voorraad niet meer voldoet aan de NAVO-afspraken. Zoveel mogelijk weggeven aan Oekraïne "is nu de juiste beslissing", aldus Stoltenberg.
De NAVO-baas zei wel dat dit een nationale afweging is. "Er moet een balans zijn" tussen Oekraïne beveiligen en "de toegenomen risico's die we dan lopen voor onze eigen nationale gebeurtenissen". Maar volgens Stoltenberg is "de realiteit dat Oekraïne ondersteunen en helpen om het Russische gevechtsmateriaal onklaar te maken ook onze eigen veiligheid versterkt."
Amerikaans steunpakket voor Oekraïne neemt volgende horde
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft met grote meerderheid ingestemd met de behandeling van de wetsvoorstellen die nieuwe hulp aan buitenlandse bondgenoten moeten toelaten. In totaal gaat het om vier wetsvoorstellen ter waarde van 95 miljard dollar, waarvan 61 miljard dollar voor Oekraïne. In de andere voorstellen is miljarden aan steun voor onder andere Israël en Taiwan opgenomen.
Het Huis kan nu aan een debat over de voorstellen beginnen. Zaterdagavond Amerikaanse tijd worden de stemmingen verwacht. Indien daarna ook de Senaat de voorstellen goedkeurt, kunnen ze aan president Joe Biden voorgelegd worden ter ondertekening. Na maandenlange vertragingsmanoeuvres van de Republikeinen zullen de Verenigde Staten daarna opnieuw levensnoodzakelijk militair materieel aan Oekraïne kunnen leveren.
Voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden Mike Johnson.Beeld Photo News Zowel Democraten als Republikeinen stemden in grote mate voor de behandeling van de voorstellen, die met 316 tegen 94 stemmen werden goedgekeurd. Bij de Democraten waren er 165 voor- en 39 tegenstemmen, bij de Republikeinen 151 voor- en 55 tegenstemmen.
Het is erg ongewoon dat een meerderheid in beide fracties voor een wetsvoorstel stemt. De Republikeinen hebben een flinterdunne marge van twee zetels in het Huis, en meestal wordt er strikt volgens partijlijnen gestemd, Republikeinen tegen Democraten. Dat Republikeins Huis-voorzitter Mike Johnson nu de stemmen van de Democraten nodig had, zal zijn extreemrechtse critici in zijn eigen fractie nog meer munitie geven in hun roep om hem af te zetten.
Wit-Russische opdrachtgever van aanval op bondgenoot Navalny gearresteerd
Polen heeft ook een Wit-Russische opdrachtgever gearresteerd voor de aanval op een nauwe bondgenoot van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny in maart in de Litouwse hoofdstad Vilnius. Dat heeft de Poolse premier Donald Tusk vrijdag bekendgemaakt op X.
Eerder op de dag meldde de Litouwse president dat er al twee vermoedelijke daders werden aangehouden in Polen. Volgens Tusk werkte de Wit-Rus voor de Russen en spoorde hij twee Polen aan om de aanslag tegen Leonid Volkov te plegen. De vroegere rechterhand van de in februari omgekomen Russische opposant werd op 12 maart aangevallen met een hamer in Litouwen.
Polen levert de mannen op termijn over aan Litouwen. De Litouwse inlichtingendiensten denken dat de Russische geheime dienst achter de aanval zit.
Volkov was een van de belangrijkste politieke adviseurs van Navalny, die in februari overleed in een strafkolonie. Hij hield de Russische president Vladimir Poetin verantwoordelijk voor de dood van Navalny.
Oekraïense havenstad Odessa onder vuur
Het Russische leger heeft de Oekraïense havenstad Odessa vrijdag met raketten aangevallen. Daarbij is de infrastructuur van de haven getroffen, zo meldde de plaatselijke militaire bestuurder, Oleh Kiper, op Telegram.
"De regio Odessa wordt opnieuw door de vijand aangevallen", schreef hij. "De haveninfrastructuur is beschadigd." Bij de aanval raakte een man gewond. Tegelijk herinnerde het militaire bestuur de bevolking eraan dat ze op tijd naar de schuilkelders moest gaan als het luchtalarm weerklonk.
Volgens regionale mediaberichten waren in de stad verscheidene explosies te horen. Boven het gebied waar raketten insloegen, steeg nadien dikke rook op.
Slowaakse regering weigert Oekraïne-steun, dus zamelt de bevolking zelf miljoenen in voor granaten
Als onze regering geen granaten voor Oekraïne koopt, dan doen we het zelf wel. Met die instelling hebben Slowaken binnen drie dagen 2 miljoen euro opgehaald voor militaire steun aan hun buurland.
▶ Oekraïne schiet Russische bommenwerper uit de lucht: beelden tonen hoe toestel brandend neerstort
Oekraïne heeft vanmorgen een Russische Toepolev Tu-22 M3 uit de lucht geschoten. Dat meldt het ministerie van Defensie. Volgens de Oekraïense luchtmacht werd de supersonische, strategische bommenwerper gebruikt om steden aan te vallen in Oekraïne.
Het Russische ministerie van Defensie houdt het volgens staatsmedia op “een technisch defect”.
Video wordt geladen...
Het vliegtuig zou neergestort zijn na het voltooien van een gevechtsmissie, terwijl het terugkeerde naar zijn basis. Beelden tonen hoe het toestel met brandende staart naar beneden tolt.
Volgens ‘Baza’, een Russisch Telegramkanaal met bronnen binnen de veiligheidsdiensten, stortte de bommenwerper neer vlak bij het Russische dorp Bogomolov, op 300 kilometer van de grens met Oekraïne.
Twitter bericht wordt geladen...
Er zouden vier piloten aan boord geweest zijn. ‘Baza’ meldt dat twee van hen gevonden zijn en naar het ziekenhuis gebracht werden. Een derde kon zijn schietstoel gebruiken. De gouverneur van de regio, Vladimir Vladimirov, meldt op zijn Telegramkanaal dat één van de inzittenden intussen overleden is. Er wordt ook nog altijd gezocht naar de vierde piloot van het toestel.
‘Baza’ meent dat er geen munitie aan boord was en dat er ook geen schade was op de grond. Beelden die gedeeld worden op Telegram, tonen dat het toestel zelf wel helemaal uitgebrand is.
Oekraïne heeft vanmorgen een Russische Toepolev Tu-22 M3 uit de lucht geschoten. Dat meldt het ministerie van Defensie. Volgens de Oekraïense luchtmacht werd de supersonische, strategische bommenwerper gebruikt om steden aan te vallen in Oekraïne. Het Russische ministerie van Defensie houdt het volgens staatsmedia op “een technisch defect”.Beeld RV Negen doden en twintig gewonden bij aanval op Dnipropetrovsk
De Oekraïense autoriteiten hebben melding gemaakt van raketaanvallen op de zuidoostelijke regio Dnipropetrovsk. Daarbij zouden negen doden en ruim twintig gewonden zijn gevallen. President Volodymyr Zelensky herhaalde bij deze melding de oproep dat zijn land meer luchtafweer nodig heeft om zich te beschermen tegen Rusland.
In de regionale hoofdstad Dnipro zijn twee doden gevallen. Minister Ihor Klymenko van Binnenlandse Zaken denkt dat het aantal slachtoffers nog verder oploopt, omdat het puin van kapotte gebouwen nog niet helemaal is doorzocht. Volgens de Oekraïense staatsspoorwegen was vooral een cruciaal station en het spoorwegnetwerk in de regio het doelwit van de Russische aanvallen.
De Oekraïense luchtmacht meldt dat het land in de nacht van donderdag op vrijdag is aangevallen met 22 raketten en 14 drones, waarvan het merendeel is neergehaald. President Zelensky pleit al langere tijd voor meer wapensteun van internationale partners. Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden stemt mogelijk dit weekend over een miljardenpakket voor Kiev, dat het Oekraïense leger voorziet van onder meer wapens.
Een reddingswerker bij een appartementsgebouw in Dnipro dat door een Russische raket werd geraakt.Beeld REUTERS Beeld AFP Beeld AFP Beeld AP Beeld AP Beeld REUTERS G7 stelt meer hulp bij luchtafweer in vooruitzicht
De zeven grote westerse industrielanden (G7) hebben Oekraïne meer hulp tegen de Russische luchtaanvallen in het vooruitzicht gesteld. "We zijn vastbesloten om de luchtverdedigingscapaciteiten van Oekraïne te versterken. Zo willen we levens redden en kritieke infrastructuur beschermen", klinkt het in een verklaring die verspreid werd na afloop van de bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken. Concrete toezeggingen kwamen er echter niet op.
De G7 riep daarnaast de Russische president Vladimir Poetin op om de oorlog na meer dan twee jaar stop te zetten. "Rusland moet al zijn strijdkrachten onverwijld, volledig en onvoorwaardelijk terugtrekken", klonk het. "Rusland kan deze oorlog vandaag beëindigen."
NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg en de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock hadden er op de bijeenkomst nadrukkelijk op aangedrongen meer luchtafweersystemen ter beschikking te stellen van Oekraïne. De buitenlandministers spraken op Capri voorts hun "grote bezorgdheid" uit over de levering aan Rusland van Chinees materiaal dat de Russische oorlogsmachine in Oekraïne helpt draaien.
De Groep van Zeven bestaat uit de Verenigde Staten, Canada, Groot-Brittannië, Japan, Frankrijk, Italë en Duitsland. Italië is dit jaar voorzitter.
Zelensky bezoekt troepen in oosten van Oekraïne
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft vandaag een bezoek gebracht aan zijn troepen in de regio Donetsk, in het oosten van het land. De voorbije maanden heeft Rusland de druk verder opgevoerd in dat gebied.
"Ik heb er gesproken met soldaten en ik heb onderscheidingen overhandigd", meldt Zelensky op X. "Ik dank hen voor hun diensten en voor het verdedigen van Oekraïne. Ons land is trots op zulke soldaten."
De president woonde er ook een overleg bij over de regionale veiligheidssituatie. "Ik ben ook gaan kijken naar de bouw van versterkingen (van de frontlinie). Alle inspanningen moeten op dat vlak geleverd worden."
Beeld AFP Trump noemt voortbestaan Oekraïne belangrijk voor de VS: ‘Europa moet in actie komen’
Donald Trump noemt het voortbestaan van Oekraïne op zijn sociale medium Truth Social cruciaal voor de veiligheid van de VS. Hij roept Europa daarom op meer geld uit te geven om Oekraïne te bewapenen. ‘Iedereen is het erover eens dat het voortbestaan van Oekraïne veel belangrijker is voor Europa dan voor ons, maar het is ook belangrijk voor ons! Kom in actie Europa!’, schreef Trump donderdag op Truth Social.
Donald Trump Beeld REUTERS Het is volgens persbureau Reuters mogelijk de eerste keer dat de Republikeinse presidentskandidaat openlijk het voortbestaan van Oekraïne van belang noemt voor de VS. Eerder weigerde hij consequent een duidelijke positie te nemen in het conflict. Zijn voormalige Ruslandadviseur Fiona Hill zei recentelijk dat zelfs Trump er als president stellig over was dat Oekraïne een deel van Rusland zou moeten zijn.
Het bericht komt daags voor een stemming in het Huis van Afgevaardigden over een militair hulppakket ter waarde van 61 miljard dollar voor Oekraïne. Meerdere Republikeinse Trump-loyalisten verzetten zich al maanden tegen dit steunpakket. In het bericht op Truth roept Trump niet expliciet op tot het steunen van het pakket, noch tot het boycotten daarvan.
Tom Kieft
Eén dode, negen gewonden bij Russische aanval op Dnipro
Bij een Russische aanval op de Oekraïense stad Dnipro is een vrouw gedood en zijn negen mensen gewond geraakt, melden de plaatselijke autoriteiten.
In het zuidoosten van de stad Dnipro werd een vrouw gedood, aldus de regionale gouverneur Serhiy Lysak vrijdagochtend op Telegram.
'Een gebouw van vijf verdiepingen in de stad staat in brand', aldus Lysak. 'Het is gedeeltelijk verwoest. Er kunnen mensen onder het puin liggen', schreef de gouverneur, die ook melding maakte van schade in een zuidwestelijke wijk van de stad.
Volgens burgemeester Borys Filatov van de stad zijn bij de aanval ook negen mensen gewond geraakt.
Dnipro is met ongeveer een miljoen inwoners de vierde stad van Oekraïne. De stad ligt aan de rivier de Dnipro in het centraal-oostelijke deel van het land, ten zuiden van de hoofdstad Kiev.
Verder liet de gouverneur van de Russische grensregio Belgorod, Vjatsjeslav Gladkov, weten dat in de nacht van donderdag op vrijdag 25 Oekraïense drones zijn onderschept. Er zijn geen slachtoffers, maar wel schade aan verschillende gebouwen, aldus Gladkov.
Beeld AFP Duitse minister roept op tot meer steun voor Oekraïne
De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock heeft donderdagavond een dringende oproep gedaan voor meer westerse steun om de Oekraïense luchtverdediging te versterken.
Het land heeft te lijden onder verhevigde Russische luchtaanvallen. President Volodymyr Zelensky heeft bondgenoten opgeroepen meer steun te bieden voor de Oekraïense luchtverdediging.
Volgens Baerbock moeten de bondgenoten over de hele wereld 'alle luchtverdediging die we hebben bij elkaar schrapen'. Hoe dat moet gebeuren, wordt volgens haar nu besproken op de bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de G7 van belangrijke westerse industrielanden in Italië.
Ze verzette zich tegen kritiek dat de Europese Unie te aarzelend met steun zou zijn. 'We wachten nergens op. We kunnen nu eenmaal geen hekserij en magie bedrijven.'
Eerder donderdag had de Duitse bondskanselier Olaf Scholz de NAVO-bondgenoten al opgeroepen om zes Patriot-luchtverdedigingssystemen voor Oekraïne vrij te maken. Aan het eind van de tweede dag van de EU-top in Brussel heeft Scholz naar eigen zeggen 'in vele gesprekken' gepleit voor de levering van Patriots.
De buitenlandministers van de G7-landen zijn voor overleg bijeen op het Italiaanse eiland Capri. V.l.n.r.: Antony Blinken (VS), Stephane Sejourne (Frankrijk), Melanie Joly (Canada), Antonio Tajani (Italië), Yoko Kamikawa (Japan), Annalena Baerbock (Duitsland), David Cameron (Groot-Brittannië) en Josep Borrell (namens de EU).Beeld ANP / EPA Moskou hekelt dat er 'geen bewijs' is van spionage na arrestatie van 2 spionnen in Duitsland
Rusland hekelt dat Berlijn geen "bewijs" heeft voorgelegd aan de Russische ambassadeur toen die donderdag werd ontboden op het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken. De ambassadeur moest tekst en uitleg komen geven nadat woensdag in Beieren twee vermoedelijke Russische spionnen werden opgepakt die sabotage-acties planden.
"Er werd geen enkel bewijs voorgelegd om de plannen van de arrestanten en hun mogelijke banden met vertegenwoordigers van Russische structuren te bewijzen", zei de Russische ambassade in Duitsland op X (voorheen Twitter). Die deed de beschuldigingen ook af als "absurd en belachelijk".
De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock riep donderdag de Russische ambassadeur in Berlijn op het matje. Dat gebeurde nadat woensdag in Beieren twee vermoedelijke Russische spionnen werden opgepakt die sabotage-acties planden.
De twee mannen, die ook de Duitse nationaliteit hebben, worden er door het Duitse antiterreurparket van verdacht sabotages gepland te hebben, onder meer tegen Amerikaanse militaire installaties. Volgens Der Spiegel observeerden ze een Amerikaanse basis in Grafenwöhr. Bedoeling was zo de militaire steun aan Oekraïne te ondermijnen.
Lees ook. Duitsland arresteert twee mannen op verdenking van sabotage van militaire steun aan Oekraïne
NAVO en Argentinië in gesprek over mogelijke samenwerking
Argentinië en de NAVO gaan in de toekomst mogelijk samenwerken. Dat blijkt uit een ontmoeting van Luis Petri, de Argentijnse minister van Defensie, en Mircea Geoană, vicesecretaris-generaal van de NAVO.
"Argentinië speelt een belangrijke rol in Latijns-Amerika, en ik verwelkom het verzoek van vandaag om te onderzoeken of het een NAVO-partner kan worden", zegt Geoană na afloop van de ontmoeting op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel. "De NAVO werkt met een reeks landen over de hele wereld samen om vrede en stabiliteit te bevorderen. Nauwere politieke en praktische samenwerking kan ons beiden ten goede komen."
Twitter bericht wordt geladen...
Het Latijns-Amerikaanse land werkt steeds nauwer samen met NAVO-lidstaten. Eerder deze week raakte bekend dat Buenos Aires 24 F-16-gevechtsvliegtuigen van Denemarken zal overkopen. Het gaat om een deal ter waarde van 300 miljoen dollar (zo'n 280 miljoen euro). De Verenigde Staten gaf zijn akkoord voor de verkoop.
De NAVO onderhoudt met tal van landen partnerschappen. Het gaat dan onder meer over landen als Australië en Japan. Voor een besluit over een formele samenwerking tussen de militaire alliantie en Argentinië is consensus bij alle 32 lidstaten vereist. Momenteel is Colombia het enige partnerland van de NAVO in Latijns-Amerika.
Man aangehouden in Polen voor betrokkenheid bij plannen moordaanslag op Zelensky
In Polen is een man aangehouden voor het doorspelen van informatie aan Rusland. Die zou door de Russische diensten "onder meer" gebruikt worden voor het plannen van een moordaanslag op de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, meldt justitie in Polen.
De Poolse verdachte Pawel K. stond in contact met Russen die betrokken zijn bij de oorlog in Oekraïne, meldt de Poolse openbare aanklager. Hij zou bereid geweest zijn om informatie over de luchthaven Rzeszów-Jasionka te verstrekken aan de Russische militaire inlichtingendienst. Dat vliegveld ligt hemelsbreed op enkele tientallen kilometers van de grens met Oekraïne.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky.Beeld AFP De Poolse autoriteiten kwamen K. op het spoor dankzij informatie uit Oekraïne. Hij zou woensdag zijn aangehouden. Op de feiten waarvan hij verdacht wordt staat volgens justitie maximaal acht jaar gevangenisstraf.
Volgens Oekraïne zijn er al meerdere pogingen gedaan om Zelensky om te brengen. "Deze zaak onderstreept dat Rusland niet alleen een dreiging blijft voor Oekraïne en de Oekraïners, maar voor de hele vrije wereld. Het misdadige regime in het Kremlin probeert voortdurend de veiligheid van Europa en de wereld te ondermijnen", zegt de Oekraïense hoofdaanklager Andri Kostin op X.
Oekraïne eist aanval op Russisch militair vliegveld in de Krim op
Oekraïne heeft donderdag een aanval opgeëist op een Russisch militair vliegveld in Dzjankoj op de Krim, het Oekraïense schiereiland dat in 2014 door Moskou werd geannexeerd.
"Een succesvolle operatie van de Oekraïense strijdkrachten op het militaire vliegveld van Dzjankoj" resulteerde in de "vernietiging of ernstige schade" aan raketlanceersystemen, radarapparatuur en een luchtverdedigingscontrolecentrum, zei de Oekraïense militaire inlichtingendienst (GUR) op Telegram.
Moskou heeft tot nu toe geen officiële commentaar gegeven, maar militaire bloggers en Russische media meldden de dag ervoor dat er dinsdagavond een Oekraïense aanval had plaatsgevonden op de Russische militaire basis Dzjankoj.
Vermoedelijke video's van de aanval, geplaatst op sociale netwerken, tonen indrukwekkende explosies midden in de nacht.
Beelden die gedeeld werden op sociale media tonen verschillende explosies op de Russische luchtmachtbasis.Beeld RV Trump bespreekt oorlog in Oekraïne en NAVO-norm met Poolse president
De Poolse president Andrzej Duda is woensdagavond bij de Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump in New York op bezoek geweest om onder andere te praten over de NAVO en de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten.
De Poolse president omschreef de bijeenkomst tegenover verslaggevers als ‘gemoedelijk’ en 'prettig'. Trump zei dat Duda ‘geweldig werk levert’. ‘We hebben vier geweldige jaren samen gehad’, zei Trump voorafgaand aan het diner met Duda in de Trump Tower. ‘We moeten dat misschien nog maar een keer doen.’
De twee leiders konden het naar verluidt goed met elkaar vinden toen Trump nog in het Witte Huis zat. Duda, een bondgenoot van de vorige rechts-nationalistische Poolse regering, stelde toen zelfs voor een basis in Polen Fort Trump te noemen. De ambtstermijn van het staatshoofd eindigt volgend jaar. De huidige Poolse premier Donald Tusk heeft zich juist kritisch uitgelaten over Trump.
Trump en Duda.Beeld AP De ontmoeting komt op een moment dat er in Europa toenemende zorgen zijn over Trumps toewijding aan de NAVO en Oekraïne, mocht hij in november opnieuw verkozen worden tot president van de VS. Trump dreigde recentelijk nog dat hij NAVO-bondgenoten die niet genoeg uitgeven aan hun defensie, niet te hulp zal schieten.
Polen is een van de nauwste bondgenoten van Oekraïne en een belangrijk doorvoerland voor westerse militaire en humanitaire steun aan Kyiv. Eerder deze maand kwam ook de Britse minister van Buitenlandse Zaken David Cameron al bij Trump op bezoek. Wat er tijdens deze gesprekken specifiek over de steun aan Oekraïne en de toewijding aan de NAVO tijdens deze gesprekken is gezegd, is niet duidelijk.
Wel is volgens het campagneteam van Trump woensdag onder andere gepraat over een voorstel van Duda om de NAVO-norm voor defensie-uitgaven te verhogen. Duda wil dat bijstellen van 2 procent naar 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Momenteel zijn Polen, de VS en Griekenland de enige NAVO-landen die meer dan 3 procent van hun bbp aan defensie uitgeven.
Tom Kieft
Arrestaties in Duitsland om sabotageplan tegen steun Oekraïne
De Duitse autoriteiten hebben twee mannen gearresteerd die ervan worden verdacht in opdracht van Rusland sabotageacties in Duitsland te plannen, meldt persbureau Reuters. De twee zouden aanslagen beramen op aanvoerlijnen voor militair materieel voor Oekraïne en loodsen waar deze wapens worden opgeslagen.
De twee mannen, Dieter S. en Alexander J., hebben zowel de Duitse als de Russische nationaliteit. Volgens de Duitse autoriteiten onderhield S. direct contact met een medewerker van de Russische geheime dienst over zijn plannen. S. zou tussen 2014 en 2016 ook al met een brigade in de zelfverklaarde volksrepubliek Donetsk tegen Oekraïne hebben gevochten.
Volgens de autoriteiten verzamelde S. sinds vorig jaar, eerst alleen en later met hulp van J., informatie over mogelijke doelen. Daarbij zouden ze onder andere Amerikaanse militaire instellingen in Duitsland op het oog hebben gehad. Volgens de autoriteiten wilden ze brand stichten of explosieven plaatsen bij de doelen. Ook had S. foto’s genomen van militair materieel en bases in Duitsland waar Oekraïense militairen worden getraind, meldt Der Spiegel.
Tom Kieft
EU-top beslist om humanitaire hulp aan Oekraïne op te schroeven
De EU-landen hebben op de Europese top in Brussel besloten de humanitaire hulp aan Oekraïne op te schroeven. De levering van onder meer elektriciteitsgeneratoren en stroomwisselaars voor publieke voorzieningen als ziekenhuizen moet omhoog.
Deze aanvullende praktische hulp voor de burgerbevolking komt bovenop de eerdere voornemens van militaire steun. De EU-landen "onderstrepen de noodzaak tot het dringend leveren van luchtafweer aan Oekraïne", staat er nog in de conclusies van de EU-top te lezen. De EU-leiders zijn het hierover woensdagavond eens geworden op de eerste dag van een tweedaagse EU-top.
Zelensky bedankt Scholz op EU-top voor sturen Patriot-systeem
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft via een videoboodschap op de EU-top in Brussel de Duitse bondskanselier Olaf Scholz bedankt voor het sturen van nog eens een Patriot-luchtafweersysteem naar Oekraïne. Scholz zelf riep op de top andere Europese regeringsleiders op om ook meer Patriot-luchtdoelraketten te sturen.
'Bedankt Olaf, voor je efficiëntie. Dit zal zeker helpen. Maar we hebben meer nodig', aldus Zelensky. Hij wees daarbij niet alleen op luchtafweersystemen, maar ook op andere wapens, artilleriemunitie, legervoertuigen en drones. 'Alles wat helpt om de frontlinie te houden.'
Zelensky begon de boodschap met het benoemen van de Russische raketaanval op de noordelijke Oekraïense stad Tsjernihiv woensdag. Bij die aanval vielen zeventien doden en raakten meer dan zestig mensen gewond. "En dit gebeurt elke dag. Het onderstreept onze belangrijkste noodzaak, de behoefte aan luchtverdediging", zei de president.
De Oekraïense president Volodymyr ZelenskyyBeeld Photo News Duitsland kondigde de levering van het nieuwe Patriot-systeem zaterdag aan. Berlijn leverde eerder al twee Patriot-systemen. Oekraïne wordt zwaar bestookt met raketten en drones door Rusland en heeft grote moeite om zich tegen die aanvallen te weren.
'Dit is onmiddellijk nuttig en we willen anderen aanmoedigen om hetzelfde te doen', verklaarde Scholz bij aankomst op de EU-top. 'Het gaat er nu om het snel te doen en niet ergens in de toekomst.'
Eerder op de dag zei NAVO-chef Jens Stoltenberg dat hij niet precies kon zeggen hoeveel volledige Patriot-systemen er in Europa zijn. Maar het zijn er 'minder dan honderd in Europa. Of eigenlijk, aanzienlijk minder dan honderd in Europa', aldus Stoltenberg. Maar omdat de Verenigde Staten wel veel van deze systemen hebben, is er volgens Stoltenberg "natuurlijk een aanzienlijk aantal Patriot-systemen in de alliantie als geheel".
Demissionair premier Mark Rutte heeft gezegd dat het kabinet toch nog eens gaat onderzoeken of het extra Patriot-systemen naar Oekraïne kan sturen.
De Croo waarschuwt voor Russische pogingen tot inmenging in verkiezingen
Premier Alexander De Croo zal donderdagavond op een Europese top in Brussel de aandacht van zijn collega's vestigen op Russische pogingen om de nakende Europese verkiezingen te beïnvloeden. "We hebben ernstige aantijgingen dat ze (Rusland, red.) een actieve rol speelden om te proberen om onze democratie te beïnvloeden", verklaarde De Croo voor aanvang van de top. "Die pogingen zijn onaanvaardbaar. We moeten alles doen om onze democratie te verdedigen", klonk het.
Premier De Croo staat de pers te woord. Beeld BELGA In de aanloop naar de top stuurde De Croo samen met zijn Tsjechische collega Peter Fiala al een brief naar zijn collega's om hen te informeren over de onderzoeken van de veiligheidsdiensten in beide landen naar het bestaan van een pro-Russisch netwerk dat onder meer probeert om de verkiezingen voor het Europees Parlement te beïnvloeden. De premier had vorige week al bekendgemaakt dat het federaal parket een onderzoek heeft geopend.
De Croo en Fiala pleiten onder meer voor een nieuw Europees regime van sancties om deze Russische activiteiten te bestrijden. Ook moet er volgens hen bekeken worden of het mandaat van de Europese openbare aanklager toelaat om deze pogingen tot inmenging te vervolgen. Is dat niet het geval, dan mag een uitbreiding van dit mandaat niet uitgesloten worden, aldus de twee leiders.
Aangezien het gaat om de laatste top voor de verkiezingen van 6 tot 9 juni, zal De Croo het thema op tafel gooien tijdens de gedachtenwisseling met parlementsvoorzitter Roberta Metsola. Zij verzekerde dat haar instelling op dat vlak blijft samenwerken met alle autoriteiten. "Nu we een hectische campagneperiode gaan aanvatten, is het uiterst belangrijk om voorzichtig te zijn, vooral wanneer er wetten worden overtreden."
Minstens 17 doden bij aanval op Tsjernihiv
Bij de drievoudige Russische raketaanval op Tsjernihiv, een stad in het noorden van Oekraïne, zijn zeker zeventien mensen omgekomen. Dat blijkt woensdagavond uit een nieuwe balans, die is meegedeeld door burgemeester Oleksandr Lomako.
Naast de zeventien doden, vielen er ook 78 gewonden, van wie er veertig werden opgenomen in het ziekenhuis, meldt Lomako via de berichtendienst Telegram.
Volgens de autoriteiten werden sociale infrastructuur, een onderwijsinstelling, een ziekenhuis en een twintigtal residentiële gebouwen beschadigd.
Beeld ANP / EPA Oekraïense inlichtingendienst claimt aanval op vliegtuigfabriek in Russische deelrepubliek Tatarstan
Oekraïne heeft vanochtend een droneaanval uitgevoerd op een vliegtuigfabriek in de Russische deelrepubliek Tatarstan. Dat zegt een bron bij de Oekraïense militaire inlichtingendienst GOeR tegen het Oekraïense persbureau RBK. Het gaat om een fabriek van vliegtuigfabrikant Toepolev, waar volgens de Oekraïners onder meer Russische bommenwerpers worden geproduceerd en onderhouden.
Het is niet voor het eerst dat Oekraïne een droneaanval uitvoert in Tatarstan, op zo’n 1.000 kilometer van de Oekraïense grens. Begin deze maand troffen drie Oekraïense drones een wapenfabriek en een olieraffinaderij in Tatarstan. Niet eerder wist Oekraïne zo diep in Rusland toe te slaan.
Het is onduidelijk of de vliegtuigfabriek bij de aanval van vanochtend beschadigd is geraakt. De Russische autoriteiten noch de Oekraïense inlichtingenbron spreken van schade of slachtoffers. Lokale nieuwskanalen uit Kazan, waar de fabriek staat, maakten vanochtend melding van explosies in de buurt van de vliegtuigfabriek. Even daarvoor schreven zij dat het luchtalarm afging en dat medewerkers van de fabriek werden geëvacueerd. Een uur later meldde het Russische ministerie van Defensie dat de luchtverdediging een Oekraïense drone uit de lucht had geschoten boven Tatarstan.
Daan de Vries
Amerikaans Huis van Afgevaardigden stemt zaterdag over hulp voor Oekraïne en Israël
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden stemt zaterdagavond teksten die financiële hulp vrijmaken voor Oekraïne, Israël en Taiwan. Dat heeft Mike Johnson, voorzitter van het Huis, woensdag gezegd. In een opiniestuk in de Wall Street Journal voert president Joe Biden nog eens de druk op de parlementsleden op: de wetsvoorstellen "moeten dringend goedgekeurd worden", schrijft Biden.
"Hoewel beide landen perfect in staat zijn om hun eigen soevereiniteit te verdedigen, zijn ze daarvoor afhankelijk van Amerikaanse hulp, inclusief wapens", aldus Biden. "En we bevinden ons op een cruciaal moment." Zowel Oekraïne als Israël worden aangevallen door "brutale vijanden die uit zijn op hun vernietiging", schrijft de Amerikaanse president.
De Amerikaanse president Joe Biden. Beeld AP In totaal gaat het om vier teksten, kondigde Johnson maandag al aan: een over hulp aan Oekraïne, een voor Israël, een over de "versterking van onze bondgenoten in de Indo-Pacifische regio" en een laatste om "extra maatregelen aan te nemen om onze tegenstanders te bestrijden en onze nationale veiligheid te versterken".
De Amerikaanse Senaat schaarde zich in februari al over een pakket met 60 miljard dollar aan economische en militaire steun voor Oekraïne. In het Huis weigerden de Republikeinen echter om die tekst te overwegen, onder meer vanwege een conflict over immigratie.
De maandag aangekondigde teksten zullen, na hun goedkeuring in het Huis, in de Senaat belanden. Als ze daar ook goedgekeurd worden, komen ze op Bidens bureau terecht.
Een goedkeuring in het Huis is echter nog niet zeker, want enkele van zijn Republikeinse collega's spraken zich woensdag al snel uit tegen de aankondiging door Johnson. Dat doet de vrees ontstaan over een nieuwe motie van wantrouwen en een nieuwe crisis rond het leiderschap van het Lagerhuis.
BBC: 50.000 Russische soldaten dood sinds begin van oorlog in Oekraïne
De oorlog in Oekraïne heeft volgens de BBC aan ten minste 50.000 Russische militairen het leven gekost. De Russische afdeling van de Britse nieuwsorganisatie houdt de dodentallen sinds februari 2022 bij en denkt dat het dodental in het tweede jaar van de oorlog zo'n 25 procent hoger was dan in jaar één.
De cijfers van de BBC zijn gebaseerd op informatie die openbaar toegankelijk is, waaronder mediaberichten, en op tellingen op begraafplaatsen. Daarvoor wordt samengewerkt met het Russische medium Mediazona en vrijwilligers. De Russen zelf publiceren geen actuele cijfers en reageren ook niet bij de BBC.
Volgens de nieuwe cijfers zijn in het tweede jaar ruim 27.300 Russische militairen gesneuveld. De doden in de bezette gebieden Donetsk en Loehansk in het oosten van Oekraïne zijn niet meegeteld, waardoor het werkelijke aantal waarschijnlijk veel hoger ligt. De grote dodentallen maken Oekraïne voor Russische militairen volgens de BBC een "gehaktmolen".
Onder de doden zijn ten minste 9000 militairen die uit gevangenissen werden gehaald. Van ruim 1000 van hen is uitgezocht hoe lang zij het volhielden op het slagveld. De gevangenen die door het voormalige huurlingenleger Wagner werden gerekruteerd overleefden gemiddeld drie maanden. Zij die door het Russische ministerie van Defensie werden ingeschakeld, kwamen gemiddeld binnen twee maanden om. Het verschil is mogelijk te verklaren door de beperktere training en gebrekkig materieel.
Verschillende arrestaties wegens 'hoogverraad' en steun aan 'terrorisme' in Rusland
De Russische veiligheidsdienst FSB heeft verschillende Russen opgepakt voor "hoogverraad" en betrokkenheid bij een "terroristische organisatie" ten voordele van Oekraïne. Dat heeft de FSB woensdag meegedeeld aan Russische nieuwsagentschappen.
In de regio Tomsk, in het westen van Siberië, zijn twee inwoners gearresteerd omdat ze geld zouden hebben overgemaakt aan de Oekraïense strijdkrachten. Ze worden beschuldigd van hoogverraad, zo meldt het lokale FSB-kantoor aan het staatsagentschap Tass.
In de regio Mordovië, in het centrum van het land, werden ook twee negentienjarige Russen opgepakt wegens het filmen van "strategische infrastructuur" in de regionale hoofdstad Saransk. De twee "waren van plan om naar Oekraïne te vertrekken om deel te nemen aan de gevechten tegen de Russische strijdkrachten", zegt de FSB. Er is een onderzoek opgestart naar "betrokkenheid bij de activiteiten van een terroristische organisatie".
Daarnaast is in de regio Brjansk, aan de grens met Oekraïne, een inwoner gearresteerd die verdacht wordt van het plannen van een aanslag op een militair commissariaat. Hij zou gehandeld hebben in opdracht van een "pro-Oekraïense terroristische organisatie", zo is meegedeeld aan de Russische nieuwsagentschappen.
Russische journaliste
Tot slot is woensdag ook de Russische journaliste Zalina Marshenkulova op de Russische opsporingslijst geplaatst. Marshenkulova, die volgens de Russische media momenteel in Duitsland woont, wordt beschuldigd van het "rechtvaardigen van terrorisme". Volgens Moskou verdedigde ze op de berichtendienst Telegram de bomaanslag op een café in Sint-Petersburg in april 2023. De prominente pro-Kremlinblogger Vladlen Tatarski kwam bij die aanslag om het leven.
Sinds de Russische inval in Oekraïne, in februari 2022, worden in Rusland fors meer mensen beschuldigd van hoogverraad of spionage. Volgens critici worden die beschuldigingen ook gebruikt om tegenstanders de mond te snoeren.
NAVO-chef roept op om eigen wapenvoorraad aan Oekraïne te leveren
Secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg. Beeld AFP NAVO-landen moeten nu al uit eigen voorraad wapens aan Oekraïne leveren, zelfs als hiermee de eigen voorraad niet meer voldoet aan de NAVO-afspraken. Dat heeft NAVO-chef Jens Stoltenberg gezegd tijdens een persconferentie in Brussel.
De 32 NAVO-lidstaten hebben niet alleen afgesproken dat ten minste twee procent van hun begroting aan defensie wordt uitgegeven, maar hebben daarnaast ook afspraken gemaakt welk land bepaald gevechtsmateriaal aankoopt en op voorraad houdt.
Wat Stoltenberg betreft nemen de NAVO-landen nu dus enig risico met die afgesproken NAVO-voorraad en luistert de NAVO-afspraak daarover even iets minder. Zoveel mogelijk weggeven aan Oekraïne "is nu de juiste beslissing", aldus Stoltenberg.
De NAVO-baas zei wel dat dit een nationale afweging is. "Er moet een balans zijn" tussen Oekraïne beveiligen en "de toegenomen risico's die we dan lopen voor onze eigen nationale gebeurtenissen". Maar volgens Stoltenberg is "de realiteit dat Oekraïne ondersteunen en helpen om het Russische gevechtsmateriaal onklaar te maken ook onze eigen veiligheid versterkt."
Luchtverdedigingssystemen
Stoltenberg maakte ook bekend dat de Oekraïne-NAVO-raad op vrijdag zal samenzitten over de levering van bijkomende luchtverdedigingssystemen aan Kiev. De Oekraïense president Zelensky is vragende partij voor een bijeenkomst van de raad. Kiev heeft te kampen met een tekort aan munitie en aan luchtverdedigingssystemen omwille van de geblokkeerde Amerikaanse militaire steun. Europese lidstaten slagen er vooralsnog niet in om tijdig voldoende munitie te leveren aan Kiev.
Afgelopen week raakte bekend dat Duitsland alvast één extra Patriot-luchtafweersysteem naar Oekraïne zal sturen. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba zegt vijf tot zeven extra Patriot-systemen nodig te hebben.
Een NASAMS-luchtafweersysteem.Beeld Creative Commons 2.0 Oekraïne roept Westen op om rechtstreeks in defensie-industrie te investeren
Oekraïne vraagt westerse landen om rechtstreeks in de defensie-industrie van het land te investeren. Dat heeft de Oekraïense minister van Strategische Industrieën, Oleksandr Kamysjin, woensdag gezegd tijdens een defensietop in Brussel. Volgens hem werkt Oekraïne hard om zich aan te passen aan de Europese industriële basis voor bewapening.
Kamysjin sprak de European Defence and Security Summit in Brussel toe via een videoverbinding. Hoewel hij de Europese inspanningen om zijn land te steunen erkende, riep hij op om meer te doen. De minister vroeg met name om directe steun voor de Oekraïense defensie-industrie.
De Oekraïense minister van Strategische Industrieën, Oleksandr Kamysjin.Beeld REUTERS Daarom spoorde Kamysjin westerse landen aan om wapens die bedoeld zijn voor het Oekraïense leger, bij de lokale industrie aan te kopen. "Onze wapenindustrie biedt competitieve prijzen en produceert simpel en efficiënt materiaal", aldus de minister. "Een ander voordeel is dat de wapens snel naar de frontlinie gestuurd kunnen worden."
Om zijn voorstel te ondersteunen, vermeldde hij dat Denemarken dinsdag een fonds van 200 miljoen Deense kronen (bijna 27 miljoen euro) vrijmaakte om te investeren in de Oekraïense defensie-industrie. Dat bedrag is bestemd vor de aankoop van wapens en munitie op Oekraïense bodem.
Beroep van Russische opposant Kara-Moerza voor onbepaalde tijd uitgesteld
De behandeling van de beroepsprocedure die de opgesloten Russische opposant Vladimir Kara-Moerza had ingesteld tegen zijn veroordeling, is voor onbepaalde tijd uitgesteld. Het Russische Hooggerechtshof eist dat Kara-Moerza de hoorzitting persoonlijk bijwoont, hoewel zijn gezondheidstoestand volgens zijn advocaat "zorgwekkend" is.
"Het Hof heeft de zitting uitgesteld omdat het de argumenten van Kara-Moerza, die op 18 maart werden opgestuurd, nog altijd niet ontvangen heeft", zegt advocaat Maria Eïsmont woensdag na afloop van een zitting achter gesloten deuren. "Het Hof dringt er nu op aan dat hij naar Moskou komt" om zelf zijn standpunt toe te lichten, vervolgt Eïsmont.
Vladimir Kara-Moerza in een rechtbank in Moskou in 2023.Beeld AFP De advocaat zegt dat een overbrenging naar Moskou momenteel niet mogelijk is wegens de "zorgwekkende gezondheidstoestand" van het oppositielid. De overplaatsing van de strafkolonie in de regio Omsk naar Moskou, over een afstand van ongeveer 2.700 km, zou "tot een maand" kunnen duren, zo stelt ze. Dergelijke gevangenentransporten vinden doorgaans per trein plaats.
Het is al de tweede keer dat het Hooggerechtshof de behandeling van het beroep van Vladimir Kara-Moerza uitstelt. Het oppositielid werd in april vorig jaar tot 25 jaar cel veroordeeld voor onder andere "verraad" en het verspreiden van "valse informatie" over het Russische leger. Het is de zwaarste straf die is opgelegd aan een opposant in de recente geschiedenis van Rusland. Zijn advocaat vraagt dat die veroordeling wordt geschrapt wegens een gebrek aan materieel bewijs.
Volgens zijn aanhangers verkeert de 42-jarige Kara-Moerza in zeer slechte gezondheid als gevolg van twee vergiftigingen waarvan hij eerder het slachtoffer werd en waarvoor met de beschuldigende vinger wordt gewezen naar de Russische autoriteiten.
▶ Raketaanval op Russische luchtmachtbasis op Krim: 30 soldaten omgekomen
Er is een grote raketaanval uitgevoerd op een Russische luchtmachtbasis op de bezette Krim. Beelden die gedeeld werden op sociale media tonen verschillende inslagen.
Beeld rv Dodentol Tsjernihiv loopt op tot 14, meer dan 60 gewonden
Bij de Russische raketaanval op de Noord-Oekraïense stad Tsjernihiv zijn nu al 14 doden geteld. Ook meer dan 60 mensen raakten gewond toen een raket een appartementsgebouw in de stad ten noorden van Kiev raakte. In totaal zouden drie raketten op de stad zijn afgevuurd. Omdat er nog vermiste personen zijn, gaan de zoek- en reddingsoperaties ondertussen door.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft ook gereageerd op de aanval. Hij hekelt het gebrek aan munitie voor luchtafweer, dat deels het gevolg is van het uitblijven van nieuwe militaire hulp van de Verenigde Staten. Daar wacht een steunpakket van ongeveer 60 miljard dollar al enkele maanden op goedkeuring van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden.
De schade aan het appartementsgebouw in Tsjernihiv is immens.Beeld REUTERS Reddingswerkers halen het lichaam van een omgekomen burger in Tsjernihiv weg.Beeld REUTERS Beeld REUTERS Beeld REUTERS Denemarken kondigt militair steunpakket aan van 313 miljoen dollar voor Oekraïne
Het Deense ministerie van Defensie heeft dinsdag een nieuw militair steunpakket van 2,2 miljard Deense kronen (313 miljoen dollar) voor Oekraïne aangekondigd. Het is de zeventiende Deense levering van militaire steun sinds de volledige invasie van Oekraïne door Rusland twee jaar geleden. In maart maakte het Scandinavische land ook al 336 miljoen dollar aan Oekraïne over.
De middelen van het laatste hulppakket zullen worden besteed aan de ontwikkeling van de Oekraïense marine, evenals de productie van drones en raketonderdelen. Een deel van het bedrag - 28,4 miljoen dollar - zal rechtstreeks gaan naar de aankoop van wapens en munitie.
Denemarken is langzamerhand uitgegroeid tot een van Oekraïnes loyaalste bondgenoten tijdens de oorlog. Het NAVO-lid heeft Oekraïne vanaf het begin gesteund en is in verhouding met zijn eigen economie de op een na grootste leverancier van militaire hulp. Afgelopen zomer beloofde Denemarken - net als Nederland, België en Noorwegen - ook F16-gevechtsvliegtuigen aan Oekraïne. De eerste leveringen daarvan zouden nog voor de zomer moeten plaatsvinden.
Volgens het Duitse Kiel Institute for the World Economy, dat bijhoudt hoeveel internationale hulp naar Oekraïne gaat, geeft Denemarken na de Verenigde Staten, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk de meeste militaire steun aan Oekraïne.
Sebas van Aert
Minstens 10 doden en 20 gewonden bij raketaanval op Tsjernihiv, zegt gouverneur
Bij Russische raketaanvallen op de Oekraïense regio Tsjernihiv ten noorden van Kiev zijn meerdere doden en gewonden gevallen, zo meldt de gouverneur van de oblast, Vjatsjeslav Tsjaoes, op berichtenplatform Telegram.
Volgens de gouverneur ging het om drie raketaanvallen op een woonwijk in de stad Tsjernihiv, in de gelijknamige oblast. Volgens de burgemeester van de stad, Oleksandr Lomako, zijn al minstens 10 doden en 20 gewonden geteld. Bij de aanval zou een appartementsgebouw geraakt zijn. De reddingswerken zijn volop aan de gang.
Tsjernihiv ligt ongeveer 150 kilometer ten noorden van Kiev nabij de grens met Wit-Rusland en Rusland en telt ongeveer 250.000 inwoners.
Twitter bericht wordt geladen...
Oekraïens president Zelensky zegt dat er nog mensen onder het puin liggen en de dodentol dus nog kan oplopen. "Dit had niet hoeven te gebeuren indien Oekraïne een voldoende groot aantal luchtverdedigingssystemen had gekregen en als de wil van de wereld om de Russische terreur tegen te gaan voldoende groot was geweest."
Twitter bericht wordt geladen...
Twitter bericht wordt geladen...
500.000 artilleriegranaten voor Oekraïne dankzij Tsjechisch plan
Dankzij een Tsjechisch plan om munitie te leveren voor Oekraïne moeten er later dit jaar zeker een half miljoen artilleriegranaten worden geleverd. Twintig landen, waaronder België, hebben zich bij het initiatief aangesloten om de munitie buiten Europa te kopen, zei de Tsjechische premier Petr Fiala gisteren tijdens een bezoek aan Washington.
EU-landen beloofden een miljoen granaten voor Oekraïne tegen eind maart, maar bleven ver achter bij de leveringen omdat de Europese productiecapaciteit beperkt is. De Tsjechen zeiden dat ze een aanzienlijke hoeveelheid wapentuig, in totaal zo'n 800.000 granaten, buiten het continent kunnen inzamelen.
Artilleriefabriek in de VS.Beeld AFP "Ik ben blij dat op dit moment al zo'n twintig landen zich bij ons initiatief hebben aangesloten, van Canada, Duitsland en Nederland tot Polen," zei Fiala in een toespraak. "Dankzij hen kunnen we nu 500.000 artilleriegranaten leveren." Hij voegde eraan toe te geloven dat er in het komende jaar in totaal 1,5 miljoen artilleriegranaten geleverd kunnen worden.
Volgens Fiala is het doel om "een langdurig systeem van munitievoorraden voor zware wapens te creëren". Eerder zei hij dat Oekraïne in juni de eerste granaten zou kunnen krijgen.
Zeker 37.000 Oekraïners vermist geraakt, zegt ombudsman
Sinds het begin van de oorlog zijn zeker 37.000 Oekraïners vermist geraakt. Dat betreft militairen, maar ook minderjarige burgers. Dat stelt de Oekraïense ombudsman Dmytro Lubinets. Het gaat om de mensen van wie de autoriteiten de verdwijning kunnen registreren; het werkelijke aantal vermisten ligt mogelijk nog veel hoger, benadrukte Lubinets.
De ombudsman stelt ook dat tot dusver zo’n 1.700 Oekraïners zijn ten onrechte worden vastgehouden door Rusland. Al sinds 2014 – het jaar dat Rusland de Krim annexeerde – ontvoert het land burgers, stelt Lubinets, maar sinds de invasie gebeurt dit veel vaker. Dat de oorlog grote gevolgen heeft voor de burgerbevolking van het land, is al langer bekend. Niet alleen zijn vele burgers gedood; volgens de ombudsman zijn bijna 6 miljoen Oekraïners naar andere Europese landen uitgeweken.
Twitter bericht wordt geladen...
Vorige week bleek uit een maandoverzicht van de Verenigde Naties dat sinds februari 2022 ruim 10.000 Oekraïense burgers zijn gedood en er ruim 20 duizend gewond zijn geraakt. Die aantallen liggen in werkelijkheid waarschijnlijk nog hoger, omdat de lichamen van burgers in de door Rusland bezette stad Marioepol niet zijn meegeteld.
Maartje Geels
Duitse kanselier probeert Xi tevergeefs toezeggingen over Oekraïne te ontlokken
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz heeft met de Chinese leider Xi Jinping gesproken over de oorlog in Oekraïne. Scholz wil dat Xi diplomatieke druk uitoefent op Rusland om de oorlog te beëindigen, maar kreeg nul op het rekest. Xi benadrukte dat China altijd ‘op zijn eigen manier vredesgesprekken heeft aangemoedigd’.
Daarnaast beschuldigt hij het Westen ervan ‘olie op het vuur’ te gooien, verwijzend naar westerse wapensteun aan Oekraïne. China presenteert zich sinds het begin van de Russische invasie als neutrale partij, maar heeft de banden met Rusland ondertussen verder aangehaald.
De Duits bondskanselier Olaf Scholz en de Chinese leider Xi Jinping tijdens Scholz' bezoek aan Peking Beeld ANP / EPA De twee leiders troffen elkaar op de laatste dag van Scholz’ vierdaagse bezoek aan China. De bondskanselier reisde de afgelopen dagen met een delegatie van politici en vertegenwoordigers van het Duitse bedrijfsleven door China.
Liever dan over Oekraïne wilde Xi het met Scholz over economische zaken hebben. Hij waarschuwde de kanselier voor de gevaren van ‘protectionisme’ en benadrukte dat China voor Duitsland ‘geen bedreiging vormt voor de veiligheid’.
De Europese Unie heeft, zeker sinds de Russische invasie van Oekraïne, maatregelen genomen om de Europese economie minder afhankelijk te maken van China, tot onvrede van Xi. In plaats van ‘de-risking’, zoals dit beleid wordt genoemd, kan Europa volgens Xi profiteren van ‘een enorm potentieel voor win-win-samenwerking’.
Daan de Vries
Litouwen maakt afspraken met wapenfabrikant Rheinmetall voor nieuwe munitiefabriek
Litouwen heeft met de Duitse wapenfabrikant Rheinmetall afspraken gemaakt voor de bouw van een nieuwe munitiefabriek in het land. Dat heeft de Litouwse minister van Economie, Ausrine Armonaite, bekendgemaakt. De komende tijd zullen de partijen onderhandelen over een investeringsovereenkomst.
Vanwege de oplopende munitietekorten van het Oekraïense leger, presenteerde de Europese Commissie onlangs plannen om de Europese defensieindustrie aan te jagen. Volgens de Commissie moet Europa overgaan tot een ‘oorlogseconomie’. De mogelijkheid van een Amerikaans presidentschap van Donald Trump, die zich herhaaldelijk sceptisch heeft uitgelaten over de trans-Atlantische defensiesamenwerking, speelt ook een rol bij.
Een van de obstakels bij het opvoeren van de wapenproductie is de terughoudendheid bij wapenfabrikanten om nieuwe investeringen te doen. Zij zeggen zekerheid nodig te hebben van de afname van hun goederen op de langere termijn. Met investeringsgelden probeert de Europese Commissie daaraan tegemoet te komen. Onder meer Rheinmetall is daar een belangrijke afnemer van. Hoeveel Litouwen zelf van plan is om bij te leggen voor de bouw van de nieuwe fabriek, kon minister Armonaite nog niet zeggen.
Thom Canters
‘Oekraïne zou Olympische wapenstilstand gebruiken om te hergroeperen’, zegt Rusland
Rusland heeft sceptisch gereageerd op het Franse idee voor een wapenstilstand tijdens de Olympische Spelen. Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov zei vandaag dat Oekraïne zo’n wapenstilstand zou gebruiken om te hergroeperen en te herbewapenen. "Dit bemoeilijkt het overwegen van dergelijke voorstellen", aldus Peskov.
De Franse president Macron haalde gisteren het aloude idee van een Olympische wapenstilstand van stal voor bij de Spelen van deze zomer in Parijs. In de Griekse oudheid legden strijdende partijen in aanloop naar de Spelen de wapens neer om veilige doorgang te garanderen voor deelnemende sporters. Het Internationaal Olympisch Comité maakt zich de laatste decennia opnieuw hard voor zo’n wapenstilstand, alhoewel landen die in oorlog zijn zich daar doorgaans weinig van aan trekken.
Macron zei desalniettemin samen te willen werken met andere landen om een wapenstilstand te kunnen sluiten. Daarvoor zou hij onder meer om de hulp van China vragen, dat goede banden met Rusland onderhoudt.
De Chinese president Xi Jinping zei tijdens een bezoek van de Duitse Bondskanselier Olaf Scholz vandaag dat China "op zijn eigen manier vredesgesprekken" aanmoedigt. China is uitgenodigd voor een vredesconferentie in Zwitserland deze zomer, maar heeft nog niet laten weten of het meedoet. De conferentie wordt op initiatief van Oekraïne georganiseerd en is daardoor door Rusland afgedaan als "zinloos".
Thom Canters
Zelensky: grote energiecentrale verwoest door tekort aan raketten
Oekraïne stond vorige week machteloos bij een Russische aanval op een belangrijke energiecentrale door een groot tekort aan luchtafweerraketten. Dat zegt president Volodymyr Zelensky in een interview met een Amerikaanse zender PBS.
Rusland verwoestte vorige week de belangrijkste energiecentrale bij Kiev, Trypilska. Dat was een klap voor Oekraïne, erkent Zelensky via een tolk. "De energievoorziening in de regio Kiev was ervan afhankelijk."
De Russen konden volgens de president profiteren van munitietekorten aan Oekraïense zijde. Het Oost-Europese land vraagt internationale bondgenoten al langer om meer ondersteuning voor de eigen luchtverdediging.
"Er waren elf raketten onderweg. Daarvan hebben we er zeven neergehaald. De resterende vier hebben Trypilska verwoest", zei Zelensky. "Waarom? Omdat we nul raketten hadden. Ze waren allemaal op."
De centrale van Trypilska werd volledig verwoest.Beeld X Zelensky hamerde ook nog eens op het acute tekort aan munitie voor artilleriesystemen. "Vandaag hebben we één granaat tegen tien (Russische). Kunnen wij zo standhouden?"
Volgens Zelensky is het noodzakelijk een evenwicht te bereiken in de artillerie, om aan de Russische druk te kunnen weerstaan. Daarbij waarschuwde hij ook voor de gevolgen van het uitblijven van de Amerikaanse militaire hulp. "Ik zeg het jullie klaar en duidelijk, zonder deze hulp hebben wij geen kans op een overwinning", aldus Zelensky. In het Amerikaanse Congres blokkeren de Republikeinen al geruime tijd een nieuw ondersteuningspakket voor Kiev, al komt daar mogelijk deze week verandering in.
Duitse bondskanselier bespreekt Oekraïne met Xi Jinping
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz heeft de hoop uitgesproken dat zijn land en China kunnen bijdragen aan het bereiken van een "rechtvaardige vrede" in Oekraïne. Hij gaf tijdens een ontmoeting met president Xi Jinping aan daar verder over te willen praten.
Scholz is met een grote delegatie van ministers en topfiguren uit het bedrijfsleven bezig met een meerdaagse rondreis door China. Xi ontving hem dinsdag in Peking. Scholz greep dat aan om de oorlog in Oekraïne te bespreken. China presenteert zich in dat conflict als neutrale partij, maar heeft de afgelopen jaren de banden met Rusland steeds verder aangehaald.
De bondskanselier zei tegen Xi dat "de Russische agressieoorlog in Oekraïne" een zeer negatieve impact heeft op de veiligheidssituatie in Europa. Scholz sprak ook over mogelijkheden voor verdere samenwerking tussen zijn land en China, zoals bij de aanpak van klimaatverandering en bij het organiseren van de groene transitie.
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz.Beeld AFP Huis van Afgevaardigden VS stemt deze week over hulp aan Oekraïne, Israël en Taiwan
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden stemt deze week over afzonderlijke steunpakketten voor Oekraïne, Israël en Taiwan. Dat heeft Republikeinse voorzitter van het Huis, Mike Johnson, maandag gezegd tegen verslaggevers.
De Amerikaanse Senaat keurde in februari al een steunpakket goed voor Oekraïne, Israël en Taiwan ter waarde van 95 miljard dollar (89,55 miljard euro).
Johnson, die een minimale Republikeinse meerderheid in het Huis heeft, stelde een stemming over het hulppakket steeds uit. Hij zei pas over het pakket te willen stemmen als de Democratische president Joe Biden hard optreedt tegen illegale grensovergangen.
Johnsons plotselinge ommekeer is ingegeven door de aanval van Iran op Israël van afgelopen weekend. Meteen daarop beloofde hij onmiddellijke Amerikaanse steun. "We weten dat de wereld ons in de gaten houdt om te zien hoe we reageren."
Het Huis zal echter niet stemmen over de hulp in de vorm van het pakket dat de Senaat eerder goedkeurde, zei Johnson maandagavond. "We zullen over elk van de maatregelen afzonderlijk stemmen." Dat kan mogelijk vrijdagavond gebeuren, aldus Johnson.
Of alle voorstellen een meerderheid zullen halen, is dan ook nog onduidelijk. Zowel Republikeinen als Democraten willen de voorstellen eerst in detail bestuderen.
Oekraïne onderschept negen Russische drones
De Oekraïense luchtverdedigingssystemen hebben alle negen drones vernietigd die vannacht door het Russische leger werden gelanceerd. Dat heeft de Oekraïense luchtmacht dinsdag gezegd.
De aanvalsdrones werden vernietigd boven verschillende regio's in zowel het oosten als het zuiden van het land, aldus de luchtmacht op berichtenapp Telegram.
Reuters: Rusland en Oekraïne sloten bijna deal over export via Zwarte Zee
Oekraïne is op het laatste moment weggelopen bij onderhandelingen met Rusland over scheepvaart uit Oekraïne via de Zwarte Zee. Dat meldt persbureau Reuters op basis van bronnen die aanwezig waren bij de onderhandelingen. De twee landen in oorlog zouden al twee maanden onder bemiddeling van Turkije onderhandeld hebben en op het punt hebben gestaan een deal te tekenen.
Een vrachtschip op de Zwarte Zee.Beeld AFP De deal zou een veilige corridor over de zee vanuit Oekraïense én Russische havens mogelijk moeten maken. Voor beide landen is de Zwarte Zee belangrijk voor de export van producten als graan, zonnebloemolie en kunstmest. De twee landen kwamen in juli 2022 overeen dat Oekraïne vanuit de haven van Odessa graan mocht exporteren via de Zwarte Zee, maar Rusland trok na een jaar een stekker uit die deal.
De drie betrokken landen reageren niet officieel tegenover Reuters. Het is onduidelijk waarom Oekraïne zich op het laatste moment uit de deal zou hebben getrokken.
Dylan van Bekkum
Oekraïense leger heeft dit jaar al veel meer drones geleverd gekregen dan vorig jaar
Het Oekraïense leger heeft in de eerste vier maanden van het jaar al drie keer zo veel drones ontvangen als in het hele vorige jaar. Dat heeft de Oekraïense commandant Vadym Soecharevsky dit weekend gezegd op een militair congres. Het bevestigt het toegenomen belang van drones in de oorlog tegen Rusland.
Met name bij nachtelijke luchtaanvallen gebruikt zowel Oekraïne als Rusland voornamelijk aanvalsdrones. Sinds vorig jaar voert Oekraïne ook droneaanvallen uit op Russisch grondgebied.
Volgens Soecharevsky zal Oekraïne alleen maar meer drones ontvangen in het komende jaar. Een Europese samenwerking onder leiding van Letland en het Verenigd Koninkrijk, zegde in februari een miljoen drones toe.
De Europese landen, waartoe Nederland ook behoort, gaan de drones grotendeels zelf produceren en willen ze over een klein jaar aan Oekraïne leveren. Nu gebruikt Oekraïne vooral nog drones die het land zelf produceert, aldus Soecharevsky.
Dylan van Bekkum
Aanval op dorpje in regio Charkiv doodt twee burgers
Rusland heeft vanmiddag een luchtaanval uitgevoerd in de regio Charkiv. Dat meldt de gouverneur van de regio op Telegram. Een geleide bom raakte een onderwijsinstelling in het dorpje Loekjantsi en doodde daarbij twee burgers. Het gaat om mannen van 63 en 65 jaar oud. Er raakten ook vier mensen gewond.
Het dorp ligt in Oost-Oekraïne op enkele kilometers van de Russische grens. Rusland heeft nog niet gereageerd op de vermeende aanval en doet dat eigenlijk haast nooit.
Dylan van Bekkum
Vier burgers gedood bij Russische aanval in Oost-Oekraïne
Bij een Russische raketaanval op de stad Siversk in het oosten van Oekraïne zijn zeker vier mensen gedood. De slachtoffers waren mannen tussen 36 en 86 jaar, zo meldt de gouverneur van de regio Donetsk Vadym Filasjkin maandag via Telegram.
Hij riep de overgebleven burgers op om het gebied dicht bij de frontlinie te verlaten. Het front tussen de Russische en Oekraïense soldaten ligt ongeveer 10 kilometer ten oosten van het stadje, dat voor de oorlog ongeveer 10.000 inwoners telde.
Oekraïne verdedigt zich al meer dan twee jaar tegen de Russische invasie. Rusland heeft de hele Donetsk-regio ingelijfd, maar heeft niet de controle over het volledige gebied.
Zaterdag liet de opperbevelhebber van het Oekraïense leger nog weten dat de situatie aan het oostfront in Oekraïne de voorbije dagen "aanzienlijk verslechterd" was. Dat was volgens hem een gevolg van "een significante opvoering van het offensief door de vijand sinds de Russische presidentsverkiezingen".
Recordstijging aluminiumprijs na nieuwe sancties tegen Rusland
De prijs van aluminium heeft maandag een recordstijging laten zien. De opmars volgde op nieuwe sancties van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk voor de handel in Russische metalen. In Rusland geproduceerd aluminium, koper en nikkel mag daardoor niet meer worden verhandeld aan de twee grootste beurzen voor metalen ter wereld, die in Londen (LME) en Chicago (CME).
Beide landen hopen met die maatregel een belangrijke inkomstenbron voor Rusland af te snijden, met de bedoeling de oorlogskas van het Kremlin af te remmen. Rusland is een belangrijke metaalproducent, goed voor 6 procent van het wereldwijde aanbod van nikkel, 5 procent van aluminium en 4 procent van koper. Het verbod geldt voor metalen die na 13 april zijn geproduceerd. De handel in voorraden Russische metalen die al genoteerd stonden aan de beurzen in Chicago en Londen, blijft toegestaan.
De prijs van aluminium steeg maandag met 9,4 procent in Londen. Dat is de grootste prijsstijging sinds de lancering van het metaalcontract in 1987. De stijging stuwde de prijs van aluminium naar het hoogste niveau sinds juni 2022. Ook nikkel werd bijna 9 procent duurder. Koper liet een gematigde prijsstijging zien, nadat de prijs vorige week al was gestegen tot het hoogste niveau sinds begin vorig jaar.
'Bijna alle inspanningen om te herstellen tenietgedaan'
Rusland heeft zijn aanvallen op Oekraïense energie-infrastructuur de laatste weken fors opgedreven. En daar betaalt Oekraïne een zware prijs voor, zegt de Oekraïense viceminister van Energie Svitlana Hryntsjoek.
“In zo’n korte periode – een paar weken van massale Russische aanvallen – zijn bijna al onze inspanningen om te herbouwen en te herstellen tenietgedaan”, aldus Hryntsjoek bij CNN. Volgens haar zijn "de Russen van tactiek veranderd, en dat is niet in ons voordeel".
Het Oekraïense energiesysteem was in de eerste twee jaar van de oorlog al een belangrijk doelwit voor Rusland, maar de laatste weken lijkt Moskou de aanvallen op de infrastructuur nog verder te hebben opgedreven. Afgelopen donderdag werd de grootste energiecentrale in de buurt van Kiev vernietigd met kruisraketten en Shahed-drones van Iraanse makelij.
Volgens Oleksandr Chartsjenko, de directeur van het Energy Industry Research Center (EIRC) in Kiev, is Rusland eind maart begonnen met “een nieuwe aanvalsstrategie”. Op 22 maart lanceerde het Russische leger een van zijn grootste raket- en droneaanvallen op Oekraïense infrastructuur. Zeker tien regio’s werden getroffen en meer dan 1 miljoen huishoudens kwamen zonder elektriciteit te zitten.
Een arbeider bij een vernietigde Oekraïense elektriciteitsfaciliteit in Charkiv.Beeld Photo News “Rusland bestookt een beperkt aantal doelen met massaal veel drones en raketten”, aldus Chartsjenko. “Deze strategie is al lang in de maak. De Russen hebben dit heel zorgvuldig voorbereid”, klinkt het.
Afgelopen winter was de Oekraïense energie-infrastructuur beter beschermd. Kiev had immers verwacht dat de Russen vooral aanvallen zouden lanceren tijdens de koude maanden, zoals in de winter van 2022-2023 gebeurde. Maar laat dat nu net de reden zijn waarom Moskou tot de lente heeft gewacht. “Na de winter zijn verschillende luchtafweersystemen verplaatst naar de frontlinie”, zegt Olena Pavlenko, voorzitster van de Oekraïense energiedenktank DiXi Group. Daardoor zijn de energiesystemen nu gemakkelijker te bereiken.
De Oekraïense regio Charkiv, in het noordoosten van het land, is op dit moment het zwaarst getroffen. Omdat Charkiv dicht bij de grens met Rusland ligt, kunnen raketten de stad in amper enkele seconden bereiken.
Lees ook. Rusland hanteert nieuwe strategie om de Oekraïense energiesector te ondermijnen
Zelensky vraagt 'verenigd' antwoord op 'terreur' van Iran en Rusland
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky vraagt dat de wereld "vastberaden en verenigd" optreedt tegen "de terreur" van Iran en Rusland. Dat stelt hij in een reactie op de nachtelijke aanval van Iran op Israël.
"Oekraïne veroordeelt de aanval van Iran op Israël met Shahed-drones en raketten", zo reageerde Zelensky op X. "In Oekraïne kennen wij de horror van gelijkaardige aanvallen van Rusland, dat dezelfde Shahed-drones en Russische raketten gebruikt, en dezelfde tactiek van massale luchtaanvallen", stelde hij.
Volgens Zelensky bedreigen de daden van Iran de hele regio en de wereld, "net zoals de daden van Rusland de dreiging vormen voor een breder conflict". "En de evidente samenwerking tussen de twee regimes om hun terreur te verspreiden, moet vastberaden en verenigd beantwoord worden door de wereld", besloot de Oekraïense leider, die de VS nogmaals opriep om meer militair materiaal te leveren voor de oorlog tegen Rusland.
"Retoriek beschermt onze lucht niet. Gedachten beperken de productie van de raketten en drones van de terroristen niet."
Twitter bericht wordt geladen...
