Direct naar artikelinhoud
Voor u uitgelegdGezondheid

‘Het gaat echt de verkeerde kant op’: wat is een ‘nekbult’? En hoe kan je het voorkomen?

‘Het gaat echt de verkeerde kant op’: wat is een ‘nekbult’? En hoe kan je het voorkomen?
Beeld Timon Vader

Steeds meer Vlamingen hebben last van een nekbult: een plaatselijke vetophoping onder aan de nek. Vooral vrouwen zijn vatbaar voor de kwaal, die door een verkeerde houding wordt veroorzaakt. ‘We zien een rechtstreeks verband met het toegenomen schermgebruik’, zegt arts Thomas Mathieu (UZ Antwerpen).

Een nekbult wordt in de volksmond ook wel buffelnek genoemd. “Bij zo’n buffalo hump is er sprake van een onderhuidse vetophoping onder aan de nek”, zegt dr. Thomas Mathieu van de dienst Fysische Geneeskunde & Revalidatie en staflid in het UZ Antwerpen.

“Het kan voorkomen bij patiënten met obesitas of de ziekte van Cushing, maar in veel gevallen is een slechte houding een belangrijke boosdoener. We zien een rechtstreeks verband tussen het toegenomen schermgebruik – gsm’s, computers, laptops… – en de groeiende groep patiënten met een nekbult.”

“In medische kringen spreken we over het ‘uppercross syndroom’”, legt Mathieu uit. “Belangrijk om te weten is dat het om een balansprobleem gaat. Een verkeerde lichaamshouding zorgt ervoor dat de bovenste nekspieren, zoals de monnikskapspier, overspannen geraken, terwijl de diepere nekspieren en tussenschouderbladspieren te weinig actief zijn, langzaam verzwakken tot zelfs afsterven. Er ontstaat dus een chronisch onevenwicht in de spieren. Doordat het spierweefsel afbreekt, ga je wat meer vetweefsel opslaan. Dat kan op den duur tot die onderhuidse vetbult leiden.”

Dr. Thomas Mathieu, dienst Fysische Geneeskunde & Revalidatie en staflid in het UZ Antwerpen.Beeld rv

Esthetisch vervelend, maar vooral ook erg pijnlijk. “Je kan het vergelijken met de pijn van een kuitkramp die constant voelbaar is in je nek. Patiënten denken dan aan een hernia, terwijl de pijn van hun bovenste nekspieren komt, die chronisch verkrampt zijn.

Vrouwen blijken vatbaarder dan mannen. “Zij hebben genetisch gezien een hoger vetpercentage, waardoor een nekbult sneller kan ontstaan.” Vrouwen zetten doorgaans wel sneller de stap naar een arts. “Gelukkig maar. Een nekbult is ontsierend, maar vooral nefast voor de levenskwaliteit. Daar kunnen we iets aan doen.”

Hoe krijg je het?

Wie vaak op z’n gsm tokkelt, doet dat meestal in een verkeerde houding. “Met de nek naar voren gebogen – als het ware vóór het lichaam – en de schouders naar binnen gedraaid. Zo geraakt de romp uit balans. Zelfs veertienjarigen zitten vandaag urenlang onafgebroken op hun gsm. Dat verklaart waarom je zoveel jongeren met afhangende schouders ziet. Op termijn zorgt dat gegarandeerd voor nekklachten.”

Ook op de werkvloer loopt het mis. “Denk aan mensen die op een laptop werken en dus continu wat naar beneden kijken. Ook vaste computerschermen staan dikwijls niet op ooghoogte. We nemen te vaak een passieve houding aan, terwijl een actieve houding, met een rechte rug en nek en je kin boven je romp, zo belangrijk is. We zijn het simpelweg verleerd. Onderzoek toont aan dat mensen al na zeven minuten in een passieve houding vervallen. Educatie is nodig. Ik zie patiënten nog voor ze de consultatieruimte verlaten alweer naar hun gsm grijpen. Dan besef je dat er werk aan de winkel is.”

Hoe kom je ervan af?

Voorkomen is beter dan genezen. Maar met de juiste aanpak kan je ook een bestaande nekbult verzachten. “Ga eerst en vooral langs de arts om eventuele onderliggende problemen uit te sluiten”, zegt Mathieu. “Een nekbult behandelen we niet met spuiten of pillen, maar met actieve kinesitherapie. Jammer genoeg zien we dat sommige kinesisten met dry needling of elektrotherapie werken, terwijl we weten dat enkel activatie helpt.”

Mathieu gelooft ook niet in nekbraces die je van je vetbult beloven te verlossen. “Een wondermiddel bestaat niet, ook al willen sociale media je het tegendeel doen geloven. Zo’n brace biedt hoogstens wat stretching, maar pakt de oorzaak niet aan. Gerichte oefeningen zijn nodig om de tussenschouderbladspieren te versterken en de bovenste nekspieren te doen ontspannen. Na drie maanden mag je beterschap verwachten.”

Helaas ben je daarmee niet meteen van de ontsierende bult verlost. “Die kan wat afnemen, maar zal niet spontaan verdwijnen.” Je kan het vet ook door een plastisch chirurg laten weghalen, maar dat heeft volgens Mathieu enkel zin als je tegelijkertijd je slechte gewoontes aanpakt. “Blijf je een passieve houding aannemen met zwakke nekspieren, dan zit je na enkele maanden tot een jaar met hetzelfde probleem.”

Oefening

Klem een elastische weerstandsband tussen een gesloten deur. Neem de uiteinden van de band vast. Sta mooi rechtop en trek de band naar achteren, in een roeibeweging, terwijl je je schouderbladen samenknijpt.

Doe dit driemaal tien keer (vijf keer per week).

De tips van Mathieu

Sport slim. Veel mensen hollen naar de fitness om hun nekbult ‘weg te trainen’. “Maar door je bovenste nekspieren aan het werk zetten, zal je net meer last krijgen. Een kinesist kan je geschikte oefeningen aanleren.”

Zet je computerscherm op ooghoogte. Neem tijdens het werken zo veel mogelijk een actieve houding aan: met rechte nek, rug en schouders. Las ook geregeld een schermpauze in. En probeer minder tijd te spenderen op kleine schermen zoals tablets, smartphones en laptops.

Verander elke 15 à 20 minuten even van positie. “Na een korte wandeling is het makkelijker om weer een actieve houding aan te nemen.”

Vermijd medicatie. “Spieren die verkrampen zijn minder doorbloed, waardoor medicatie meestal weinig effect heeft. Een warm kersenpitkussen of een massage zijn een gezond alternatief om de pijn te verzachten.”

Verslaafd aan je smartphone? “Dan is de sfinxhouding de minst slechte gsm-houding. Leg je op de buik, met je ellebogen onder je schouders. Zo train je je nek- en rugspieren.”