Direct naar artikelinhoud
NieuwsBuitenland

‘Dat dit nu gebeurt, is wel veelzeggend’: verste vlucht ooit van Noord-Koreaanse raket

Een tv-scherm in Tokio toont beelden van een Noord-Koreaans rakettest.Beeld AFP

Voor het eerst in vijf jaar vloog er vanochtend weer een Noord-Koreaanse raket over Japan. Barbaars, aldus de Japanse premier. Experts zien het vooral als een roep om aandacht. ‘Als een klein kind laten zien: wij zijn er ook nog.’

Japanners in het noordoosten van het land begonnen hun dag met een boodschap van het Japanse waarschuwingssysteem J-Alert: zoek dekking in een gebouw of onder de grond. Treinen en metro’s mochten tijdelijk niet rijden. Niet vanwege een aardbeving of een tsunami, zoals gebruikelijk, maar omwille van een 16 meter lang en 25 ton wegend object dat overvloog: een Noord-Koreaanse Hwasong-12-raket.

Het was al weer even geleden dat Japan zo direct geconfronteerd werd met een dreiging vanuit Noord-Korea. In september 2017 schoot het land voor het laatst een raket over Japan. Noord-Korea lanceerde de raket om 07.22 uur lokale tijd, en die kwam 22 minuten later neer, ongeveer 3.000 kilometer ten oosten van Japan. Ondanks het J-Alert, was Japan niet direct in gevaar, zegt veiligheidsexpert Danny Pronk: “Toen de raket over Hokkaido vloog, bevond die zich hoger dan bijvoorbeeld het ISS”. Het internationale ruimtestation zweeft op ruim 400 kilometer boven het aardoppervlak.

‘Dat dit nu gebeurt, is wel veelzeggend’: verste vlucht ooit van Noord-Koreaanse raket

Hwasong-12

Hoewel de totale afstand die de raket vanaf zijn lanceerbasis in Noord-Korea aflegde volgens Japan 4.600 kilometer bedroeg – nooit kwam een Noord-Koreaanse raket verder – betreft het hier waarschijnlijk geen nieuwe raket. Het was een Hwasong-12, analyseerden experts op basis van de afstand en het traject. De Hwasong-12 is sinds 2017 operationeel en is hetzelfde type dat Noord-Korea in dat jaar tot twee keer toe over Japan geschoten heeft. Het is een zogenoemde ballistische middellangeafstandsraket (IRBM).

Noord-Korea beschikt over meerdere raketten die langere afstanden af kunnen leggen: de Hwasong-17, een intercontinentale ballistische raket (ICBM), naar schatting zelfs 15.000 kilometer. Toch is deze test opmerkelijk, zegt veiligheidsexpert Danny Pronk: “Normaal test Noord-Korea raketten met een hele steile boog naar boven, waardoor die niet ver van hun eigen wateren landt.”

Een ballistische raket die Noord-Korea afgelopen maart testte, bereikte bijvoorbeeld een hoogte van 6.250 kilometer, maar kwam ‘slechts’ 1.100 kilometer ver. Op die manier krijgt Noord-Korea een indicatie van het bereik van de raket, voorkomt het land dat het andere landen te zeer provoceert en dat vijanden de raket uit zee op kunnen vissen. Mocht Noord-Korea echt een vijandelijk doel willen raken, dan zou het nooit een raket met zo’n steile boog afschieten. Het traject van de Hwasong-12 van vanochtend komt dan veel meer in de buurt. Pronk: “Dit is een militaire validatie van de werking van de raket.”

Hwasong-12

Strategische communicatie

Maar belangrijker dan de militaire informatie die de test oplevert is de boodschap die er van uitgaat: zogeheten strategische communicatie. Het gaat hier immers niet om een nieuw wapen, met weer een groter bereik of een krachtigere kop. “Het is sabre-rattling”, zegt Pronk. “Bijna als een klein kind laten zien: wij zijn er ook nog. Richting Zuid-Korea, richting Japan en richting de VS.” Met de Hwasong-12 kunnen de Noord-Koreanen in theorie het eiland Guam raken, waar Amerika een belangrijke marinebasis heeft.

Ook hoogleraar Koreastudies Remco Breuker ziet er vooral een signaal in van Noord-Korea naar zijn vijanden. “Het past in een breder patroon. Er zijn dit jaar al meer dan dertig raketten getest. Maar dat dit nu gebeurt, is wel veelzeggend.” Breuker wijst erop dat de Amerikaanse vicepresident Kamala Harris afgelopen week Japan en Zuid-Korea bezocht. Daarnaast hielden Japan, Zuid-Korea en de VS een grote militaire oefening gericht op het bestrijden van onderzeeërs. Voor het eerst in vijf jaar tijd, net als de Noord-Koreaanse rakettest over Japan.

Volgens Breuker heeft Noord-Korea ook zelfvertrouwen herwonnen, waardoor het een dergelijke escalerende stap durft te nemen: “Het regime heeft corona overleefd en is in een wereld terechtgekomen die veel Noord-Korea-vriendelijker is. Illiberale autocratiën en dictaturen zijn in opmars. Het is niet meer de pariastaat die het vijf jaar geleden was, al kun je er twijfels bij hebben of het toen wel zo’n paria was.”

Reclamespot

Er is ook nog een andere reden dat Noord-Korea kwistig aan het testen is, zegt Breuker: “Hoe meer beelden er op CNN van te zien zijn, hoe beter de Noord-Koreaanse wapensystemen verkopen.” Noord-Korea levert wapens aan landen in het Midden-Oosten en Afrika; een belangrijke inkomstenbron voor het land.

De reacties van Japan, Zuid-Korea en de Verenigde Staten waren veroordelend, maar ook terughoudend. De VS en Zuid-Korea repten van een “gevaarlijke en roekeloze actie’” Gevechtsvliegtuigen van beide landen bombardeerden een oefendoel in de Gele Zee. De Japanse premier Kishida noemde de Noord-Koreaanse test “barbaars”. Intussen is het wachten op een grotere escalatie, verwachten analisten: een nieuwe Noord-Koreaanse kernproef.

Beeld van een Zuid-Koreaanse F-15, die in reactie op de Noord-Koreaanse rakettest een oefendoel bombardeert.Beeld AP

“We hebben vaker gezien dat een dergelijke test een voorbode is van een nucleaire proef”, zegt Breuker. De tot nu toe laatste en zesde kernproef was op 3 september 2017, een paar dagen nadat er een Hwasong-12 was afgeschoten over Japan.

“Sinds begin dit jaar zijn er enkele voorbereidende handelingen vastgelegd die kunnen duiden op een kernproef”, zegt ook Danny Pronk. Dan gaat het om bepaalde werkzaamheden die zichtbaar zijn op satellietbeelden bij kernwapentestgebied Punggye-ri. Maar ook een nieuwe kerntest zou vooral een signaal zijn: “Er is geen strikte militaire noodzaak om te laten zien dat ze een werkende kernbom hebben, want dat weten we al.”